Vrijmoedig spreken en nederig luisteren
Emmanuel Van Lierde, redacteur van het christelijke opinieweekblad Tertio, volgt ruim een jaar voor zijn blad de gezinssynode.
Jezus was beslist een Italiaan.
Waarom? De bewijzen liggen voor het rapen: Hij was enig kind. Zijn moeder aanzag Hem als een God. Hij zag zijn moeder als een maagd – like a virgin. Hij woonde thuis tot zijn 30ste – hotel mama. En Hij heeft maar 3 jaar in zijn leven gewerkt.
Ont-spanning
Het is maar een van de vele mopjes die naar verluidt tijdens de koffiepauzes op de synode over de roeping en de zending van het gezin in kerk en wereld worden verteld. Dat er veel gelachen wordt in de onderbrekingen, is goed. Het is vooreerst een ontlading na het intense luisteren naar de elkaar snel opvolgende speechen van telkens 3 à 4 minuten of na de grondige besprekingen in de kleine taalgroepen.
Wie kan al die ervaringen, impressies en standpunten die als een lawine over je heen worden gegoten, meteen verwerken? Humor helpt de synodevaders zonder meer om die (in)spanning uit te houden. Maar dat er veel gelachen wordt, betekent ook dat de sfeer goed is.
De deelnemers die ik tot nu toe ontmoette, gaven telkens te kennen dat deze algemene vergadering van de synode positiever verloopt dan de buitengewone van vorig jaar.
Oude mentaliteit
Hoe komt dat? Tot nu toe waren synodebijeenkomsten al te vaak georkestreerd en lagen de besluiten om zo te zeggen op voorhand vast. Deelnemers moesten alleen hun speech komen leveren, maar veel deed het er niet toe. Dat was toch het aanvoelen bij vele bisschoppen. Misschien kwamen te veel synodevaders ook vorig jaar nog met die ingesteldheid naar Rome: bovenal het eigen standpunt, vaak tegengesteld aan dat van anderen, komen verdedigen, zonder zich te bekommeren om wat anderen vertellen.
We waren nog niet gewoon aan de nieuwe werkwijze die paus Franciscus op het oog had, getuigt Canadees aartsbisschop Paul-André Durocher die er zowel vorig als dit jaar bij is.
Verdieping
De paus ziet de synode niet als een event, maar als een proces. Zoals het woord zelf aangeeft, gaat het over samen op weg gaan en zoeken naar wat de Geest ons nu in deze tijd te doen geeft. Het antwoord daarop is niet zomaar duidelijk, maar vereist een langdurig onderscheidingsproces. Dat betekent: veel mensen consulteren – denk aan de 2 bevragingen die de synodes voorafgingen.
Samen op weg gaan, vergt veel overleg, wikken en wegen.
Het is zien, oordelen en handelen – de bekende methode van Jozef Cardijn, maar ook de structuur van het werkdocument voor de synode, die per week een luik van die trias ter harte neemt. Bovenal beklemtoont de paus daarbij 2 zaken: het is nodig dat iedereen vrank en vrij zijn mening geeft en dat dit vrijmoedig spreken hand in hand gaat met nederig luisteren naar elkaar.
Zoals staatssecretaris Pietro Parolin in een interview met Tertio (9 september 2015) opmerkte, is de paus daarbij de bewaker van de eenheid in de kerk. Aartsbisschop Durocher beaamt dat de synode nu meer in die broederlijke geest van samen op weg gaan, verloopt.
Mgr. Durocher: De deelnemers proberen meer elkaar te begrijpen dan hun standpunt te verdedigen. Ze trachten zich in de ander in te leven. Zo groeien we naar elkaar toe en dat is een grote vooruitgang tegenover vorig jaar. Toen werden bovendien de knelpunten in kaart gebracht, terwijl we nu door de dialoog meer gefundeerd de thema’s uitdiepen.
Synode gaat voort
Ook na deze synode is dat verdiepings- en onderscheidingsproces niet afgelopen. Christenen blijven mensen van de weg. Hun tocht gaat verder en steeds weer wordt iedereen uitgedaagd uit de eigen comfortzone te komen.
Christenen blijven mensen van de weg.
Langzaam maar zeker rijpen inzichten en wijzigt de mentaliteit. Het is nog een zachte bries, maar het voelt toch al aan als de frisse wind die het Tweede Vaticaans Concilie door de kerk liet waaien. Rara, wie zet de deuren en de vensters open?
Emmanuel brengt in Tertio van 28-10 uitgebreid verslag uit over de synode.