Calvarietriptiek van Justus van Gent in restauratie

In functie van de virtuele rondleiding die in het bezoekerscentrum Sint-Baafs Lam Gods de geschiedenis van kathedraal en Lamgodsretabel zal verhalen, werd de crypte ontmanteld. In de 'askapel' hangt normaliter de Calvarietriptiek van Justus van Gent, een topstuk uit de 15de eeuw (ong. 1464-1468).

Van de gelegenheid wordt gebruik gemaakt om het schilderij te restaureren. 

Omwille van de haalbaarheid kozen we niet voor een doorgedreven, maar wel voor een conserverende bahandeling. Rector Ludo Collin

Fonds Baillet Latour

Het Fonds Baillet Latour betaalt de restauratie. Kostprijs: 29 310 euro.

Dit fonds werd in 1974 opgericht op initiatief van graaf Alfred de Baillet Latour. Het fonds ondersteunt uitmuntendheid in diverse domeinen zoals kunst, wetenschap, opleiding of sport. Het moedigt initiatieven aan met een grote menselijke waarde en beloont ze door financiële steun toe te kennen.  

Na 20 jaar gedreven steun aan belangrijk erfgoed is het fonds Baillet Latour een leidinggevende speler geworden in het Belgische cultuurlandschap.

Bekijk hier een overzicht van wat het fonds recentelijk ondersteunde

Het fonds Baillet Latour nam ook 20% van de restauratiekosten van het Lam Gods op zich. De kerfabriek van de kathedraal is deze weldoener bijzonder dankbaar. Rector Ludo Collin

Askapel

De restauratie werd toevertrouwd aan het Koninklijk Instituut voor Kunstpatrimonium (KIK-IRPA) dat ook de eerste twee fasen van de restauratie van het Lam Godsretabel op zich nam. (Lees hier alle nieuws over de restauratie en over het Van Eyck-jaar 2020 - www.kerknet.be/lamgodsretabel2020)

Het schilderij wordt bij de opening van het bezoekerscentrum op 8 oktober 2020 teruggeplaatst in de 'askapel' en zal er opnieuw boven het altaar hangen. De 'askapel' zal dan geklimatiseerd zijn, rekening houdend met de bepalingen van de bevoegde diensten van de Vlaamse Overheid.

Justus van Gent

Het werk wordt algemeen toegeschreven aan Joos van Wassenhove, een Vlaamse schilder die het 'meesterschap' verwierf in Gent in 1464. Kort nadien vertrok hij naar Italië en verwierf er faam in Urbino. Daar kreeg hij de naam Giusto da Guanto of Justus of Judocus van Gent. Samen met het werk de Aanbidding door de koningen dat zich bevindt in Metropoliton Museum of Art, New York is de Calvarietriptiek in de Sint-Baafskathedraal het enige bewaarde werk van voor zijn vertrek naar Italië. 

Vermoedelijk is het retabel geschonken door Laureins de Maech (+ 1469) en zijn echtgenote Louise van den Hove voor de Sint-Laurentiuskapel. Maar het is niet duidelijk waar die kapel zich oorspronkelijk bevond. Er is zeker gelijkenis met de schenkers van het Lam Godsretabel (Joos Vijd en echtgenote Elisabeth Borluut) voor hun kapel in de kooromgang, met de bedoeling om er een dagelijkse mis op te dragen voor hun zieleheil. Het schilderij heeft de beeldenstorm overleefd. Begin 19de eeuw zou het werk overgebacht zijn naar de askapel in de crypte en heeft het daar de twee wereldoorlogen overleefd.

Op het middenpaneel staan drie hoge kruisen. Het hoofd van de overleden Christus is gericht naar de goede moordenaar. Op het voorplan de bezwijmende Maria, bijgestaan door de vrouwen en door Johannes. Rechts een bonte ruiterstoet en in de achergrond een landschap met heuvels en in het midden een vergezicht op de stad Jeruzalem. Op de zijluiken, twee voorafbeeldingen van de kruisdood.  Links: Mozes die het water drinkbaar maakt door er een stuk hout in te dompelen (Ex 15,22-25) en rechts het verhaal van de koperen slang (Nu 21,5-9). 

Het geheel is een catechese over de eucharistie.