2 miljoen ontheemden in Ituri willen maar 1 ding: Amani, vrede!

De situatie in Ituri gaat van kwaad naar erger. Bij mijn vorige bezoek in april waren er al 1,6 miljoen ontheemden en riep ik op tot een internationale operatie om het etnisch geweld, opgepookt door binnen- en buitenlandse politici die greep willen krijgen op de bodemrijkdommen, aan banden te leggen. Mijn oproep bleef ongehoord. Intussen loopt het aantal ontheemden op tot 2 miljoen. Elke dag komen er nieuwe vluchtelingen aan in de kampen rond Bunia.

Krijgsheren ronselen jongeren zonder toekomst

Zes maand geleden werd de staat van beleg afgekondigd, maar die brengt vooralsnog geen soelaas, integendeel. Verschillende getuigen melden dat het Congolese leger helpt om de milities tegen elkaar op te zetten. Het risico bestaat dan ook dat de conflicten escaleren tot een open oorlog tussen de verschillende etnische groepen.

Amani, vrede. Dat hoor ik van alle ontheemden in de kampen rond Bunia.

Vele gezinnen vluchten daarheen na aanvallen op hun dorpen door … jongeren. Ze plunderen, verkrachten en moorden met onbeschrijfelijke wreedheid. Het doel is duidelijk: de bevolking verjagen of zelfs elimineren om het land over te nemen en het goud dat er wordt gevonden, illegaal te exploiteren. Voor wie werken ze?

Generaal Johnny Luboya, de militaire gouverneur van Ituri, verzekert mij in zijn grote kantoor dat hij de invloed van de mannen met stropdassen aan het afsnijden is. Daarmee bedoelt hij dus: krijgsheren die de jongeren lokken met een paar dollar en loze beloften en hen opruien met etnische haat. De jongeren, zonder kompas of toekomstperspectief, beseffen niet dat zij slechts moorden voor economische en geostrategische belangen van anderen.

Frustratie in vluchtelingenkampen

Gesprekken met ontheemden bevestigen deze machiavellistische realiteit. Als ze het er al levend van afbrengen, dan hebben ze hun huis, land en omgekomen familie halsoverkop in de steek moeten laten en rest hun een leven in erbarmelijke omstandigheden. Of ze nu in de kampen of de vele gastgezinnen (!) terechtkomen, ze hebben geen werk of toekomstperspectief.

In april geloofden velen nog dat vrede mogelijk was en dat ze naar hun dorpen wilden terugkeren, zodra de veiligheid hersteld was. Maar vandaag merk ik vooral frustratie en zeggen de mensen dat samenwonen onder rivaliserende etnieën bijna onmogelijk wordt.

‘Ons leger doet niets. Het grijpt niet in tijdens de aanvallen maar pas daarna, om te plunderen wat er over is’, klinkt het.

Anderen zeggen dat soldaten wapens en munitie verkopen aan de milities om hun karige salarissen aan te vullen.

Noodhulp en werken aan vrede

De dienst Caritas van het bisdom Bunia helpt de noodlijdende bevolking met voedsel, basismateriaal en medische hulp.

Hoewel onze noodhulp van vitaal belang is voor 1000den mensen, kunnen we met Caritas niet brengen wat de bevolking het meest nodig heeft: vrede.

Daarom proberen we samen met de Diocesane Commissie voor Rechtvaardigheid en Vrede initiatieven te ontwikkelen voor jongeren, zodat ze niet verstrikt raken in de spiraal van geweld. Tot de meest veelbelovende projecten behoren de organisatie van gemeenschapswerk, zoals het onderhoud van wegen of het herstel van scholen en verwoeste gezondheidscentra.

De parochies organiseren dan weer bijeenkomsten over rechtvaardigheid en verzoening. Op basis van traditionele rechtspraak geven ze advies, brengen de macabere strategieën van de krijgsheren onder de aandacht en doorbreken zo de vicieuze cirkel van haat.

De Kerk is en blijft het enige referentiepunt voor de bevolking in deze situatie van verwarring en manipulatie.

Kerstmis

De boodschap van het evangelie komt geen minuut te vroeg voor de vermoeide en wanhopige mensen die op het punt staan hun machetes te slijpen.

Bij gebrek aan een rechtsstaat en een teveel aan aasgieren en haatpredikers ligt in het vertrouwen dat uit de geboorte van Christus spreekt, de enige hoop om het ergste te vermijden.

Bisschop Uringi van Bunia en zijn medewerkers gaan overal heen om mensen bewust te maken, van gedachten te doen veranderen en concrete hulp te brengen aan de meest behoeftigen. Zelfs de bolwerken van de milities durven ze aan.

De bisschop aarzelt evenmin om de verantwoordelijkheid van regionale of nationale autoriteiten in deze crisis aan te kaarten. Onvermoeibaar herinnert hij aan de rechten van de bevolking die na zoveel jaren van ontreddering toch recht heeft op een normaal leven, dat hun toelaat zelf hun voedsel te verbouwen en hun kinderen naar school te sturen.

Auteur: Marti Waals

Geef een signaal aan de bevolking van Bunia en steun de activiteiten van Caritas-Bunia via IBAN BE72711658902 - BIC: KREDBEBB met vermelding Caritas Ontwikkeling bisdom Bunia.