Leven vanuit je kern 3/7 Overgave beoefenen

Wie in zichzelf vaste grond wil vinden en van daaruit leven, moet innerlijk op reis gaan. Met de meditatie hieronder ga je zelf op weg. Voor elke stap op de innerlijke reis krijg je een audiomeditatie, een lijstje van opdrachten en een achtergrondtekst. Veel zegen en goede reis! 

Meer in deze reeks

• Inleiding over de innerlijke reis in de religieuze traditie
• Leven vanuit je kern 1/7 Naar binnen kijken
• Leven vanuit je kern 2/7 Verbeelding ontwikkelen
• Leven vanuit je kern 4/7 Rusten bij je kern
• Leven vanuit je kern 5/7 Naar buiten kijken
• Leven vanuit je kern 6/7 Scheppingskracht ontwikkelen
• Leven vanuit je kern 7/7 Je sterven opnemen
• Download de poster om af te drukken

Doe audiomeditatie 3/7 Overgave beoefenen

Deze meditatie kan bij sommigen wat angst of desoriëntatie oproepen. Als een innerlijk vallen, een innerlijke hoogtevrees, zelfs een innerlijk sterven. 

Onthoud dat je op elk moment veilig bent en eenvoudig de oefening kan beëindigen. Je kan dan later terugkeren en beetje bij beetje eraan wennen dat dit innerlijke vallen of sterven je niet vernietigt, maar net vrij en levend maakt. Je verruilt eenvoudigweg je oppervlakkige identificaties (ego) met een dieper besef van wie je werkelijk bent. 

Je mag erop vertrouwen dat je niet in het niets valt, maar wel op de vooruitlevende grond van je diepste kern. Of als je gelovig bent: in de armen van God zelf die wil dat je ten volle leeft. 

De audiomeditatie duurt 15 minuten. Is dat te snel voor jou, pauzeer dan de audio. Je kan ook de meditatietekst downloaden en de instructies volgen op je eigen tempo. 

Je browser is verouderd en kan geen audio afspelen. Installeer de nieuwste versie van je browser.

Download de meditatietekst

Vergeet niet, als het echt moeilijk wordt, om psychologische hulp te vragen. 

Opdrachten voor de komende dagen

1. Iedereen reageert anders op overgave. Voor de een lijkt het onmogelijk, terwijl het voor de ander de natuurlijkste zaak van de wereld is. Veel hangt af van je temperament en van je psychologische en spirituele groei. Hoe is overgave voor jou? Neem even de tijd om je daarvan bewust te worden. Is het voor jou een vreemde toestand, neem dan ruim de tijd om eraan te wennen. Schrijf het niet meteen af als niets voor jou. Weet dat het vele jaren kan duren voor je er vertrouwd mee wordt. Het is alle moeite en wachten waard!
2. Een grote steun in deze oefening, zijn eenvoudige woorden van overgave die je voor jezelf kan herhalen op het ritme van je hart. Het is belangrijk dat het woorden zijn die voor jou echt en geloofwaardig zijn. Het kunnen je eigen woorden zijn, of woorden uit de religieuze traditie. Ga in de komende dagen op zoek naar korte zinnen die jij kan gebruiken als een steuntje in de beoefening van overgave. Volg je hart. Geschikte woorden kan je soms herkennen terwijl je ze leest door een miniem gevoel van opluchting of een opveren van je hart. Hier zijn wat mogelijke startpunten: gebeden van overgave,  39 schietgebeden van overgave uit de Bijbel, 23 korte gebeden uit de psalmen die je zonder ophouden kan bidden. 
3. Overgave beoefenen, heeft veel te maken met je geloof verdiepen. Loslaten en toevertrouwen worden gemakkelijker als we geloven dat we niet in het niets vallen, maar opgevangen worden door een goede, dragende en levende grond. Omgekeerd zullen ervaringen van overgave ons geloof voeden en staven met een concreet ervaringsweten. Maak een lijstje van bronnen die jou helpen om je geloof te verdiepen. Ga op zoek om dat lijstje de komende dagen wat uit te breiden. 
4. Een religieuze traditie kan ons helpen om een relatie te ontwikkelen met het mysterie van het bestaan. We hoeven het allemaal niet zelf uit te vinden. Maar evident is dat toch niet. Ook gelovigen verschillen in de mate waarin ze hun geloof herkennen in godsdienstige taal en gebruiken. De kern is echter niet de taal, maar wel dat we een begin maken van een relatie. De rest zal ons erbij gegeven worden. Wil je de diepte van het bestaan beginnen benoemen en aanspreken, doe dan in deze reeks meditatie nummer 8 - Een hogere instantie aanspreken. 
5. Een oefening die verwant is aan overgave is de mantrameditatie. In de christelijke meditatietraditie van John Main wordt aangeraden om te mediteren door heel eenvoudig een Bijbels woord te herhalen: maranatha. Probeer het eens als dit je aantrekt. Maak kennis met christelijke mantrameditatie. 
6. Doe de komende tijd verschillende keren per dag een kort schietgebedje van overgave. Onderbreek even je activiteiten en je gedachtenmolen en zeg innerlijk een keer je favoriete woorden van overgave, bijvoorbeeld: Alles is van U, beschik erover geheel volgens Uw wil (Ignatius van Loyola). Heel je dag en alles wat je doet, zal op die manier doordesemd worden van overgave en van het leven dat opborrelt vanuit je kern. 

Achtergrond bij stap 3/7 Overgave beoefenen

Met de gewone betekenis of woordenboekdefinitie van overgave kom je geen stap verder om de innerlijke ervaring te verstaan waar we het hier over hebben. Overgave heeft niets te maken met de hoop opgeven, zich overgeven aan een vijand of slaafse onderwerping. Wel integendeel. 

Overgave staat voor drie innerlijke bewegingen: 

1. Loslaten van illusies, egogerichte strevingen en oppervlakkige identificaties.
2. Toevertrouwen van alles aan een bron van leven die groter is dan jezelf. 
3. Ontvangen van het volle leven. 

De eerste twee vragen een inspanning van onze kant. We kunnen ze oefenen, bijvoorbeeld in de meditatie hierboven. Zelfs al wordt het ons uiteindelijk gegeven hoe ver we erin geraken. Het laatste is vanuit de mens bekeken een louter passief gebeuren. Daarover meer in de volgende aflevering. 

Religie en psychologie 

Overgave zoals we dat hier bedoelen, is het religieuze woord voor loslaten, uit handen geven. In psychologische termen zouden we ook kunnen spreken van desidentificatie. Terwijl loslaten en desidentificatie achterom kijken naar wat je achterlaat, kijkt overgave vooruit naar het grotere leven waaraan je je toevertrouwt. 

Paradox: onszelf verliezen om onszelf te vinden

Om te aarden in onze diepste grond, moeten we innerlijk leren vallen. Om onszelf te vinden, moeten we eerst onszelf verliezen. Dat klinkt allemaal nogal paradoxaal. 

De paradox is gemakkelijk te begrijpen als we rekening houden met onze innerlijke gelaagdheid. Het is een belangrijk religieus inzicht in vele tradities dat de kern van de mens niet bestaat uit zijn ego. Bekommernissen van het ego –vaak variaties op de thema’s bezit, macht en eer– vormen eerder de oppervlakte van ons wezen. 

Daaronder bevindt zich een innerlijke diepte die eigenlijk niet te peilen is. Ze mondt uit in openheid naar het oneindige en het eeuwige. Om er toch iets over te zeggen wordt het leven daar in de diepte soms benoemd als ons diepste zelf of onze ziel. 

Oppervlakkige, egogerichte strevingen loslaten, is dus een manier om het diepere leven van onze ziel te vinden en te ontwikkelen. 

Sterven aan jezelf

Er bestaat een uitgebreide religieuze literatuur over egogerichtheid loslaten ten voordele van zielsgerichtheid. 

Soms komt de oude religieuze taal ons misschien wat mensvijandig over. Er wordt bijvoorbeeld gesproken over sterven aan jezelf, versterving, ontlediging, vernieting. Dat lijkt griezelig veel op vernietiging. Wil het religieuze leven ons dan kapot maken? 

Voor een deel moeten we bepaalde vijandige houdingen van vorige generaties vandaag corrigeren. Dankzij de menswetenschappen kijken we nu genuanceerder en positiever naar bijvoorbeeld onze lichamelijkheid en seksuele ontwikkeling. 

Maar de religieuze traditie kan ons blijven inspireren en uitdagen als we goed onthouden waar het in de kern over gaat: vermindering van neigingen die ons beletten om ten volle te leven, zodat we helemaal kunnen openbloeien. 

Het enige wat we verliezen zijn illusies, wat we winnen is het echte leven. 

Sommige van onze egogerichte strevingen en identificaties zijn zo sterk, dat het echt zal voelen als innerlijk sterven als we er afstand van doen. Met alle angst, pijn en rouw die daar bij hoort. Dan kan het een grote troost en bemoediging zijn om te delen in de ervaringen van anderen die ons zijn voorgegaan op de weg van de overgave. 

We groeien naar het volle leven toe

Zonder een bepaalde vorm van innerlijk sterven, geraken we niet verder op de innerlijke reis. Het hoort er gewoon bij. Als het op een bepaald moment uitzichtloos lijkt, dan kan het misschien helpen om te onthouden dat we niet onze ondergang tegemoet gaan, maar wel het volle leven. 

Eigenlijk zijn we nu al dood. 

Als we leven in de illusie dat bezit, macht en eer ons gelukkig en heel zullen maken, dan zijn we als wandelende graven: gevangen, gewelddadig, verslaafd, angstig, oppervlakkig, beperkt, meedogenloos, eindig, overgeleverd aan de grillen van het lot… 

Als we ons volledig identificeren met onze rollen, onze beperkingen, onze vaardigheden, onze ideeën, onze seksualiteit… dan reduceren we de oneindige diepte van het leven en amputeren we een deel van onszelf. 

Overgave is een manier om beperkingen los te laten en hele en geheelde mensen te worden. 

Met heel de diepte die menselijk gezien mogelijk is. Wie veel geeft, zal veel ontvangen. 

Alleen God kan de overgave van een mens totaal ontvangen en wel zó ontvangen dat de mens zijn ziel niet verliest, maar wint. Edith Stein

Meer in deze reeks

• Inleiding over de innerlijke reis in de religieuze traditie
• Leven vanuit je kern 1/7 Naar binnen kijken
• Leven vanuit je kern 2/7 Verbeelding ontwikkelen
• Leven vanuit je kern 4/7 Rusten bij je kern
• Leven vanuit je kern 5/7 Naar buiten kijken
• Leven vanuit je kern 6/7 Scheppingskracht ontwikkelen
• Leven vanuit je kern 7/7 Je sterven opnemen
• Download de poster om af te drukken