Belg heeft weinig vertrouwen in godsdienst

Van de Europese landen is België het land met het minste vertrouwen in de invloed van godsdienst op de wereld en de samenleving. Dat blijkt uit de resultaten van een online rondvraag van het studiebureau Ipsos over de relatie van  mensen van minder dan 65 jaar met godsdienst in 23 landen wereldwijd. De onderzoekers maakten geen onderscheid tussen Nederlands- en Franstalige landgenoten. Voor de enquête werden tussen 24 juni en 8 juli dit jaar 17.401 mensen wereldwijd ondervraagd. In ons land waren er dat een 500-tal, volgens Ipsos zelf een voldoende representatief staal van de bevolking.

Voor een op vier Belgen is godsdienst een belangrijk onderdeel van de persoonlijke identiteit. Ipsos

Sterke secularisatie

De reden waarom godsdienst zo slecht scoort in ons land moet volgens Ipsos deels gezocht worden in de gevolgen van het seksueel misbruik door geestelijken en het daarmee verbonden verwijt van machtsmisbruik, evenals de rechtvaardiging van geweld en terreur in naam van de islam. Maar dat vinden de onderzoekers ontoereikend als verklaring. De secularisatie in België is bijzonder hoog - en volgens Ipsos zelfs nog sterker dan in Frankrijk - en steeds vaker ook wordt getracht om godsdienst uit het openbare leven te verbannen. 69 procent van de Belgen vindt dat godsdienst meer kwaad dan goed doet. Daarmee is ons land absolute koploper voor Europa en gaan wij Duitsland, Spanje en Australië (elk 63 procent) vooraf. Achteraan komt Japan waar slechts een op vier vindt dat godsdienst meer kwaad dan goed doet.

Belg gelooft niet langer in heilzame effect van godsdienst voor de samenleving. Ipsos

Een derde van de Belgische bevolking (33 procent) acht de geloofspraktijk, onder meer de rituelen bij belangrijke levensmomenten, belangrijk voor het persoonlijke leven. Maar ook hier bengelt ons land helemaal achteraan het peloton, terwijl die geloofspraktijk elders voor meer dan de helft van de bevolking belangrijk is. Toch wordt religie niet als een bedreiging ervaren. 62 procent van de Belgen voelt zich gerust met mensen rondom hen met een andere geloofs- of levensvisie. Hier scoort slechts Japan slechter. Een op negen (11 procent) Belgen verliest het respect voor anderen als die hen vertellen dat ze ongelovig zijn. Slechts en op vijf Belgen (18 procent) vindt dat gelovigen betere burgers zijn.

Reactie van de Bisschoppenconferentie

Verder gedegen onderzoek zou moeten uitwijzen waarom blijkbaar zoveel mensen in ons land negatief staan tegenover religie. Maar dat de diepgaande secularisering in brede lagen van onze samenleving daarin een fundamentele rol speelt, schijnt me duidelijk, zegt Geert De Kerpel, woordvoerder van de Bisschoppenconferentie van België, in een eerste reactie. Voor het eerst in de geschiedenis wordt het bestaan van God zelf zo bevraagd tot zelfs ontkend, niet het minst in onze contreien. Voor nogal wat landgenoten zijn religie en Kerk uit hun dagelijkse leefwereld verdwenen. Als ze er nog wat van vernemen, is dat zo goed als uitsluitend via de media. En die focussen nu eenmaal doorgaans op het ongewone, spectaculaire en negatieve. Neem nu de islam, een wereldgodsdienst met meer dan anderhalf miljard volgelingen, sterk groeiend in grote delen van de wereld en ook meer en meer in het straatbeeld in Europa. Maar wat weet een doorsneewesterling van deze religie? En welk persoonlijk contact heeft hij ermee? Wat hoort of ziet men concreet van de islam? Vooral toch het negatieve en extreme.

Het vele goede van de religies wordt snel vergeten

En dat geldt meer en meer ook voor het christendom en de katholieke Kerk, onderstreept Geert De Kerpel. Maar net zoals in de islam en andere religies is het vele goeds dat christenen en katholieken, persoonlijk en in gemeenschap, hebben gerealiseerd en blijven realiseren, er daarom niet minder om. Denk aan het onderwijs en de zorg die in belangrijke mate, ook in ons land, vanuit evangelische bewogenheid is opgebouwd en nog steeds wordt verstrekt.

Denk aan de inzet van de Kerk, wereldwijd, voor vrede en daadwerkelijke solidariteit met kansarmen, vreemdelingen, vluchtelingen. Geert De Kerpel

Denk aan de zorg voor de schepping. Het was voormalig VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon die zich meteen na het sluiten van het Klimaatakkoord van Parijs eind 2015 liet ontvallen dat dit er allicht niet was gekomen zonder de actieve steun van paus Franciscus en zijn encycliek Laudato sí!

Gezonde assertiviteit

Kortom, besluit De Kerpel, in deze pluralistische wereld is het meer dan ooit van groot belang om, in alle eenvoud maar met overtuiging, je religieuze identiteit kenbaar te maken, in woord en daad te laten aanvoelen wat je ten diepste mee beweegt in je denken en doen. Mensen moeten het kunnen gewaar worden hoe voor jou het geloof een bron is van waaruit je leeft, die je diepgaand inspireert en motiveert. Is het dat niet waarin de eerste leerlingen van Jezus ons al voorgingen?”

Bekijk de Ipsos-studie.