Chaldeeuws patriarch Sako terug in Bagdad

Vorige week keerde de patriarch van de Chaldeeuws-katholieke Kerk, kardinaal Louis Raphael Sako, na negen maanden afwezigheid even terug naar zijn residentie in Bagdad. ‘Op persoonlijke uitnodiging van de Iraakse eerste minister, Mohammed Shia’ al-Soedani’, preciseert de webstek van het patriarchaat. Niet toevallig viel dit contact met de sjiitische premier samen met Eïd al-Fitr, het einde van de islamitische ramadanmaand. Maar nog belangrijker: de kardinaal had bij aankomst op de luchthaven een cruciale ontmoeting met Shia’ al-Soedani, net voor deze laatste voor tweedaags overleg met de Amerikaanse president Joe Biden en zijn regering naar Washington vertrok. Dat laatste bezoek was trouwens al gepland voor de Iraanse raid op Israël van begin deze week, al heeft het – zoals verderop zal blijken – evenzeer te maken met de Iraanse westwaartse druk, in Irak zelf, in het alevitische Syrië, via Hezbollah in Libanon en via Hamas op de Westelijke Jordaanoever en in Gaza.

‘Ik voel mij enigszins gerustgesteld, maar ik heb intussen wel negen maanden lijden, angst en pijn achter de rug, aldus Louis Raphael Sako.

Rayan al-Kildani

In juli vorig jaar had de patriarch onverwacht Bagdad verlaten en was hij naar het semiautonome Iraaks-Koerdistan uitgeweken, omdat de Iraakse president Abdoel Rashid Latif een presidentieel decreet uit 2013 teruggetrokken had, dat Sako accrediteerde als de leider van de christenen in het land. Hiermee koos de Iraakse president volgens Sako partij voor de Babylon-beweging van Rayan al-Kildani, die bij de verkiezingen in 2021 vier van de vijf zetels binnenhaalde die in het Iraakse parlement voor christenen zijn voorbehouden. De vroegere leider van de Babylon Brigades noemt zichzelf ‘Rayan de Chaldeeuwer’, maar zijn militie behoort de facto tot de pro-Iraanse paramilitaire Hasd al-Saabi.

De Babylon-beweging haalde trouwens veel stemmen in Najaf, de heilige sjiitische stad, waar geen enkele christelijke kiezer woont.

Er was al langer een partijtje moddergooien naar patriarch Sako aan de gang, en de kardinaal voelde zich door de Iraakse regering in de rug gestoken.

Intussen koopt Rayan al-Kildani met Iraans geld systematisch eigendommen van gevluchte christenen in de Ninive-vlakte op.

Inclusief

Kardinaal Sako is al jaren de meest consequente en geloofwaardige pleitbezorger van een inclusief Irak – dit wil zeggen: een land waarvan alle inwoners, over etnische en religieuze verdeeldheid heen, van dezelfde burgerrechten kunnen genieten. Sako wil absoluut vermijden dat Irak opgedeeld raakt in een Koerdistan versus een soenistan versus een sjiistan, in de wetenschap dat de toekomst voor de christenen in zijn land dan allerminst verzekerd is. Maar sinds de ondoordachte beslissing van president Biden in juli 2021 om de Amerikaanse troepenmacht in Irak tot een minimum te herleiden, is de invloed van het sjiitische Iran op het multireligieuze buurland enorm toegenomen. Sako is er nu blijkbaar in geslaagd, net voor overleg van de Iraakse premier over meer economische samenwerking met de Verenigde Staten, Washington ervan te overtuigen daar scherper over de waken.

‘Het voelt’, zo zegt hij het zelf, ‘aan als een geboorte na negen maanden zwangerschap.’

Tijdens een viering in de Sint-Jozefskathedraal in Bagdad vroeg de kardinaal de gelovigen uitdrukkelijk voor Shia’ al-Soedani’s trip naar Washington te bidden.

Iraakse christenen

Na zijn overleg met de kardinaal en voor zijn vertrek naar de Verenigde Staten liet de Iraakse premier weten dat ‘zijn regering erop gebrand is de principes van samen-leven en broederlijkheid binnen het hele spectrum van de Iraakse samenleving de versterken’ en benadrukte hij de ‘historische rol van de christelijke component van dat spectrum’.

Die christelijke component staat al twee decennia zwaar onder druk.

Voor de Amerikaanse inval van 2003 waren er nog anderhalf miljoen christenen in Irak. Niemand weet precies hoeveel dat er nu nog zijn: pessimisten vrezen nauwelijks 200.000, misschien zijn het er nog 300.000. En in de mate de eigendomsrechten van Iraakse christenen die intussen naar Amerika, Australië of Europa gevlucht zijn of kerkelijke bezittingen niet veilig zijn, is een versnelde terugkeer van vluchtelingen onmogelijk. Wat op het spel staat, is niet min noch meer dan de toekomst van de christenen in Irak.

Kardinaal Sako heeft trouwens nog niet laten weten dat hij permanent naar Bagdad terugkeert.