Damiaan als kolonisator? – ‘Congreslid koos verkeerde voorbeeld’

Het Amerikaanse congreslid Alexandria Ocasio-Cortez krijgt felle kritiek op haar uitspraak over pater Damiaan, die door haar als een kolonist en als symbool van de blanke overheersing wordt weggezet. Zelfs wanneer we figuren selecteren om de verhalen van gekoloniseerde plaatsen te vertellen, zijn het de kolonisten wier verhalen worden verteld - en vrijwel niemand anders, schreef zij in een commentaar bij een foto van het beeld van de katholieke heilige en priester voor de melaatsen, pater Damiaan, in de National Statuary Hall van het Capitool in Washington (VS). De Spaanstalige Alexandria Ocasio-Cortez is een felle criticus van de Amerikaanse president Trump. Zij staat er om bekend dat zij fel en ongenuanceerd uit de hoek kan komen.

Mevrouw Ocasio-Cortez heeft ongetwijfeld een punt, maar ze koos voor het verkeerde voorbeeld. (Ruben Boon, Damiaan Vandaag)

Ruben Boon van het Damiaancentrum in Leuven reageert dat pater Damiaan, die uit het Belgische Tremelo afkomstig was, zonder enige twijfel blank was. Met haar kritiek wil mevrouw Ocasio-Cortez vooral het kolonialisme en de daarmee samenhangende (nog steeds doorgaande) uitbuiting en onderdrukking van mensen aanklagen. Wij kunnen er natuurlijk ook niet om heen dat Damiaan een blanke man is. 

Maar daar stopt volgens Boon ook de vergelijking. Door haar pijlen op pater Damiaan als vertegenwoordiger van de blanke mannelijke suprematie te richten, ondergraaft zij volgens hem haar eigen standpunt.

(Lees verder onder de foto)

Van zieltjeswinner tot bruggenbouwer en activist

Net als zovele andere missionarissen vertrok hij uit zijn moederland naar verre oorden om zijn geloof te verkondigen, om mensen te bekeren. Maar hij groeide van louter geloofsverkondiger en zieltjeswinner uit tot bruggenbouwer en activist voor en met de inheemse bevolking.

Boon: ‘Damiaan ontdekte tijdens zijn missie waar het eigenlijk echt om draait in zijn geloof. Niet om regels en voorschriften en zieltjes winnen, maar om er te zijn voor en vooral met de mensen, om naar hen te luisteren, in dialoog te gaan, hen nabij te zijn en solidair te zijn. Damiaan kwam eigenlijk als migrant aan op Hawaï. Hij leerde de Hawaïaanse taal en genoot van de Hawaïaanse gastvrijheid. Hij koos de kant van de Hawaïanen, hij bleef hen nabij, was solidair met hen, gaf zijn leven voor hen. Ook dat zijn feiten.’

(Lees verder onder de foto)

Voorbeeld van integratie en solidariteit

Uiteindelijk kozen Hawaïanen naast een beeld van de Hawaïaanse koning Kamehameha I (ca 1758 – 1819) voor een beeld van pater Damiaan (1840-1889) als symbool voor hun staat.

Ruben Boon: Dat is eigenlijk niet verwonderlijk als je ziet hoezeer Damiaan zich in de Hawaïaanse samenleving heeft geïntegreerd, hoe hij zich met hen heeft vereenzelvigd en hoe hij zijn leven voor hen heeft gegeven. In 2005 kozen wij — en dat mag ook wel eens onderstreept worden — voor een migrant als Grootste Belg. Hij zou waarschijnlijk niet tot Grootste Belg verkozen zijn als hij braaf gebleven was waar hij was.

Hij trok weg uit zijn land, integreerde zich elders en werd haast helemaal Hawaïaan onder de Hawaïanen.

Wat een mooi voorbeeld van integratie en solidariteit.’

Tot op vandaag en ook al in de tijd van Damiaan kwamen de Hawaïanen op voor zichzelf, voor hun land/staat en cultuur. Had Damiaan hen onderdrukt, dan hadden ze al hun stem laten horen daar mag je zeker van zijn. Maar zij zien Damiaan als één van hen, als familie, omdat hij aandacht had voor hen, hen respecteerde, radicaal solidair was en heel veel liefde toonde. 

Tot slot roept Ruben Boon namens het Damiaancentrum en Damiaan Vandaag op tot een dialoog met Alexandria Ocasio-Cortez. In de geest van Damiaan willen wij rustig en respectvol in dialoog gaan met mevrouw Ocasio-Cortez en met onze contacten in Amerika en Hawaï — en in het bijzonder niet-blanke vrouwen — om te luisteren naar wat zij hierover echt te zeggen hebben.

Ruben Boon van het Damiaancentrum in Leuven reageert op de uitspraken over pater Damiaan