Duitsland: katholieke Kerk verloor duizend gelovigen per dag

De Duitse Bisschoppenconferentie (DBK) heeft de kerkstatistieken van 2021 gepubliceerd. Die laten onder meer zien dat in dat jaar zowel het lidmaatschap van de katholieke Kerk als het kerkbezoek sterk is gedaald. Ook de Evangelische Kerk in Duitsland (EKD) kent een gelijkaardige trend. Duitse media benadrukken dat de terugval niet louter is toe te schrijven aan de gevolgen van het schandaal van seksueel misbruik. Dat is eerder aanleiding dan de oorzaak. De (katholieke) krant Die Tagespost vreest dat ook de Synodale Weg de Duitse gelovigen niet terug naar de kerk zal brengen. De katholieke Kerk moet haar missie en missionair elan en haar kracht als verbindend element in een gepolariseerde samenleving terugvinden, schrijft de krant. Anderzijds wijzen Duitse sociologen erop dat wie de Kerk verlaten heeft, maar zelden ernaar terugkeert.  

26 procent van de Duitse bevolking noemt zich katholiek; 23,7 procent is protestant.

Coronapandemie

Volgens de statistieken hebben in 2021 ruim 359.338 mensen de katholieke Kerk verlaten. Dat is meer dan 1.000 per dag en ook 137.948 mensen meer dan het jaar ervoor. In het horrorjaar 2010, toen de omvang van het seksuele misbruik in Duitsland duidelijk werd, vertrokken 181.000 mensen. De DBK-voorzitter Georg Bätzing ziet daarin een uitdrukking van het gevoel van verlatenheid, waaraan veel Duitse katholieken lijden door de combinatie van gebrek aan priesters en misbruikcrisis.

Deze cijfers zijn een meedogenloze weerspiegeling van hoe de coronapandemie het leven in onze gemeenschappen heeft beïnvloed. Georg Bätzing

Opmerkelijk is dat slechts 4,3 proc ent van de katholieken in 2021 liturgische diensten heeft bijgewoond, zelfs minder dan de 5,9 procent in 2020 op het hoogtepunt van de pandemie. Mgr. Bätzing merkt op dat wie de kerkdiensten via tv of online volgde, in dat cijfer niet is opgenomen. Op 31 december hadden de 27 katholieke bisdommen samen 21,6 miljoen kerkleden. De EKD heeft haar statistieken al in maart gepubliceerd. Volgens die cijfers behoren 19,7 miljoen Duitsers tot een van de 20 protestantse regionale kerken. 15 jaar geleden was meer dan 60 procent van de Duitsers katholiek of protestant. Vandaag is dat minder dan de helft.

Volgens mgr. Bätzing behoort de idee dat de kerken opnieuw zullen vollopen en dat het aantal gelovigen opnieuw zal toenemen voortaan definitief tot het verleden. Hij noemt het zorgwekkend dat zelfs de gelovigen die stevig in de parochiestructuren waren ingebed, nu de Kerk verlaten. Wat dat betreft vallen de impact van de coronapandemie en de aantasting van het kerkelijke weefsel en het gemeenschapsgevoel dat daarvan het gevolg is, niet te onderschatten. In 2021 werden bijna 142.000 mensen gedoopt, 1.400 mensen werden lid van de katholieke Kerk. Zowel het aantal dopen als het aantal kerkelijke huwelijken steeg in vergelijking met 2020, mede als gevolg van de versoepeling van de coronamaatregelen. 

Geen pasklare antwoorden

Diverse Duitse media hebben zich de voorbije dagen gebogen over de mogelijke oorzaken van de kerkverlating. In de commentaren wordt vooral benadrukt dat de Kerk met een stevige vertrouwenscrisis kampt. Gelovigen hebben ook bedenkingen bij de manier waarop binnenkerkelijk vaak met macht, vrouwen of delicate thema’s als homoseksualiteit wordt omgegaan. Zij missen de warme thuis die zij vroeger in de kerk konden vinden. Dat heeft de vervreemding in de hand gewerkt. 

De Duitse jezuïet Ansgar Wiedenhaus waarschuwt ervoor om niet over de Kerk te spreken als een bedrijf dat zijn product moet verkopen, omdat het anders failliet dreigt te gaan. Volgens hem mag de Kerk haar missie niet vergeten: Namelijk om er voor mensen te zijn, hoop te geven en op te komen voor gerechtigheid.

Bron: DBK/Süddeutsche Zeitung/BR/DieTagespost

Bekijk de kerkstatistieken van de rooms-katholieke Kerk in Duitsland