Erkenning voor een andere stem in het euthanasiedebat

Te midden van een euthanasiedebat dat door pro en contra vaak op het scherp van de snee wordt gevoerd en waarbij sommigen als het ware als goeroe met het ultieme antwoord worden opgevoerd, is het boek Euthanasie. Waarom niet? (een uitgave van Lannoo) van Marc Desmet een verademing. De jezuïet en palliatief arts laat hierin een andere stem horen in een fel gepolariseerd debat, waarbij vaak nauwelijks nog naar elkaar wordt geluisterd. Desmet verkondigt geen onbetwiste waarheden of ideologische noch dogmatische standpunten. Hij brengt een verhaal vanuit het concrete leven en de ervaringen van mensen. Zijn boek werd begin deze week bekroond met de Prijs van het Spirituele Boek 2016.

Dagelijkse praktijk is niet zwart-wit

Ik ben blij met de bekroning. Ik ben ook bijzonder verheugd dat dit als spiritueel boek wordt bekroond, zegt Marc Desmet.

Euthanasie is ook een zinvraag. Marc Desmet.

Euthanasie is ook spiritueel. Bij de confrontatie met het levenseinde zien mensen vaak de zin niet langer in, zij willen niet afhankelijk zijn… De zorgarts, die door zijn rijke ervaring deskundig is met betrekking tot euthanasie en palliatieve verzorging, zit er niet mee dat hij in het mediadebat over euthanasie vaak over het hoofd wordt gezien. Ik verdedig een genuanceerd standpunt. Politiek is nuance steeds in de minderheid en niet boeiend. Maar in de dagelijkse praktijk en de omgang van mensen met leven en sterven en de zinvraag ligt dat natuurlijk helemaal anders. De werkelijkheid is niet zwart wit.

In het debat over euthanasie is nuance blijkbaar niet interessant. Marc Desmet.

Desmet is blij met de vele positieve reacties sinds de publicatie van zijn boek. Die kwamen veelal van zorgverleners die van dichtbij met euthanasie worden geconfronteerd, maar ook van palliatieve patiënten en hun omgeving. Dit boek is bewust voor een ruim publiek geschreven. Om hun zelfbeschikking te realiseren zijn mensen onvermijdelijk tot last en hebben zij de andere nodig. Dat is evenzeer het geval indien er een concrete euthanasievraag is.

Gedateerde wet

Desmet heeft een uitgesproken visie over de huidige euthanasiewet, die door de jaren heen almaar verder wordt uitgebreid. De Belgische euthanasiewetgeving is gedateerd en moet verfijnd worden, omdat hij te veel is toegespitst op terminale patiënten waarvoor hij aanvankelijk vooral was bedoeld.

Niet alleen in katholieke middens wordt er voor een ernstige evaluatie van de huidige euthanasiewet gepleit. De controlecommissie controleert niet echt en zij maakt al evenmin een diepgaande evaluatie. Wij stellen voor de wet te verfijnen. Concreet moet er voor niet-terminale patiënten een andere procedure voorzien worden dan de a posterioricontrole bij terminale patiënten. Bij niet-terminale patiënten zou men gezien de grote impact beter een a priori controle introduceren: een commissie beoordeelt vooraf of euthanasie verantwoord kan zijn. Niet-terminaliteit maakt dat daartoe tijd is.

De vraag blijft op welke basis wij in zeldzame noodgevallen het onmenselijke lijden van iemand kunnen beëindigen in een ver gevorderd stadium van dementie? Ook de Federatie voor Palliatieve Zorg buigt zich over deze problematiek.

Met mensen op weg

De jezuïet meent dat ook de katholieke Kerk maatschappelijk een opdracht heeft. Zij heeft ook een taak om mensen te begeleiden bij hun zoektocht naar zin en vragen met betrekking tot lijden en sterven. Belgische bisschoppen hebben ook het recht en de plicht om hun stem te verheffen indien er een maatschappelijk probleem is. Maar als men het gesprek wil aangaan dan mag het eerste woord niet zijn dat men radicaal tegen is. Ook de kerk moet met mensen op weg gaan en mensen helpen om een oplossing te vinden voor hun vragen. Zij kunnen de aandacht vestigen op de gevaren, maar zij kunnen ook de kansen onder de aandacht brengen. Mensen leven steeds langer. Ze zijn langer gezond, maar kunnen ook langer lijden. De bisschoppen kunnen meer investeringen vragen in de zorg voor bejaarde mensen.