‘Dit is geen rechtvaardige oorlog. Bestaat dat concept eigenlijk nog wel?’

De Commissie Rechtvaardigheid en Vrede in het Heilig Land hekelt het gebruik van de term ‘rechtvaardige oorlog’ door politieke leiders.
03/07/2024 - 14:59

‘Noch de aanvallen van Hamas, noch de willekeurige reactie van Israël kunnen een 'rechtvaardige oorlog' worden genoemd’, stelt de Commissie voor Gerechtigheid en Vrede van het Heilige Land. Als het kerkelijk leergezag, opgetekend in de Catechismus, het heeft over ‘rechtvaardige oorlog’, dan wordt daar iets heel anders mee bedoeld dan waar politieke leiders nu mee zwaaien om de voortdurende verwoesting en het doden van duizenden burgers in Gaza te rechtvaardigen als reactie op de terroristische aanvallen van Hamas op 7 oktober. 

Kind zwaait met Palestijnse vlag terwijl het uitkijkt over een verwoest Gaza.
Bestaat er nog wel zoiets als een rechtvaardige oorlog als je kijkt hoe vernietigend wapens vandaag zijn? © Ahmed Abu Hameeda / Unsplash

‘We kunnen niet toestaan dat woorden als 'rechtvaardig' worden gebruikt om te vergoelijken wat onrechtvaardig, wreed en verwoestend is. We moeten pleiten voor de integriteit van de taal, omdat we ervan overtuigd blijven dat echte gerechtigheid nog steeds mogelijk is als we kunnen vasthouden aan haar belofte.’

Volgens de katholieke doctrine moet ‘in rechtvaardige oorlogen duidelijk onderscheid worden gemaakt tussen burgers en strijders’. Geweld moet ook proportioneel blijven, ‘wat niet gezegd kan worden van een oorlog waarin het dodental onder Palestijnen zoveel keer hoger is dan dat van Israël, en waarin een duidelijke meerderheid van de Palestijnse slachtoffers vrouwen en kinderen zijn’.

De commissie hekelt het argument dat de Palestijnse doden het leven van Israëli's in de toekomst kan redden. Je kunt de veiligheid van hypothetische mensen in de toekomst niet verkiezen boven het leven van mensen hier en nu. ‘De manipulatie van de taal van de rechtvaardige oorlogstheorie gaat niet alleen over woorden: het heeft tastbare, fatale gevolgen.’

Alle oorlogen zijn een nederlaag

Inmiddels blijft paus Franciscus oproepen tot een onmiddellijk staakt-het-vuren en de vrijlating van de Israëlische gijzelaars. Op een prijsuitreiking voor een boek over de encycliek ‘Pacem in terris’ (Vrede op aarde) zei kardinaal Parolin dat het concept van de rechtvaardige oorlog misschien herbekeken moet worden. ‘We weten dat er vandaag veel discussie is over het concept van rechtvaardige oorlog als verdedigingsoorlog. Maar met de wapens die tegenwoordig beschikbaar zijn, is dit concept erg moeilijk geworden en ik geloof dat er geen definitief standpunt is, maar dat dit concept wordt herzien.’

In zijn encycliek Fratelli tutti zette ook de paus zelf ook al vraagtekens bij het concept van de rechtvaardige oorlog, 'gegroeid in een andere tijd op basis van criteria die toen redelijk leken'. 

Bron: Vatican News