Geen stemming over Synodaal Comité in Duitsland op vraag Vaticaan

De Duitse bisschoppen komen van 19 tot 22 februari bijeen in Augsburg, zoals ze dat twee keer per jaar doen. 

Algemeen werd aangenomen dat ze zouden stemmen over de oprichting van een Synodaal Comité dat een Synodale Raad moet voorbereiden. Met die permanente structuur wil de katholieke kerk in Duitsland de synodale dialoog tussen bisschoppen, priesters en leken bestendigen. Maar na een nieuwe brief van het Vaticaan, hebben de Duitse bisschoppen besloten om de stemming uit te stellen. 

Leiden alle synodale wegen naar Rome?

Paus Franciscus stond altijd al kritisch tegenover de ambitie van de Duitse Synodale Weg, namelijk om de kerk in Duitsland uit de crisis te halen via een hervorming van structuur en leer. De paus verwacht meer heil van spirituele vernieuwing, evangelisatie en inzet voor de zwaksten en voor de aarde. Maar omdat hij geen rode lijnen trok, konden de hervormers in Duitsland op de ingeslagen weg verdergaan. 

Vanaf 2019 werkten de Duits bisschoppenconferentie (DBK) en de katholieke lekenorganisatie ZdK aan ambitieuze voorstellen. De resultaten van dat synodale werk waren tot hiertoe in canoniek opzicht vrij onschuldig. Het ging om verzoeken aan de paus om de kerkelijke leer of het kerkelijke recht aan te passen op het vlak van het priestercelibaat, de seksuele moraal of de positie van vrouwen in de kerk. Het Vaticaan kon daar telkens kort op antwoorden dat de kerk in een land daar niet over kan beslissen, maar alleen de paus en een concilie. 

Permanente structuren zijn struikelblok

Maar de oprichting van een permanente Synodale Raad is voor het Vaticaan van een andere orde. Rome vreest dat dit een beslissingnemende vergadering wordt die boven of in concurrentie zal staan met de sacramentele ambtsstructuur van de kerk, concreet de bisschoppen en de bisschoppenconferentie van Duitsland. 

Daarom stuurde het Vaticaan afgelopen weekend een nieuwe brief, met instemming van de paus en ondertekend door het triumviraat van het Vaticaan: staatssecretaris Pietro Parolin, de prefect van het Dicasterie voor de Geloofsleer Manuel Fernandez en de prefect van de dicasterie voor de Bisschoppen Robert Prevost. 

De brief zegt letterlijk: 

'Een dergelijke instantie is niet voorzien in het huidige canonieke recht en daarom zou een beslissing van de DBK in dit opzicht ongeldig zijn – met de bijbehorende juridische gevolgen.' 

In gewone taal: Rome zou een dergelijke beslissing nietig moeten verklaren omdat zo'n verschil in kerkelijk recht het einde zou betekenen van de kerkelijke gemeenschap tussen Duitsland en Rome. 

Het Vaticaan waarschuwt verder dat ook de dialoog tussen het Vaticaan en de Duitse bisschoppenconferentie door de beslissing op de helling zou komen te staan: 'We zijn gezamenlijk overeengekomen om de ecclesiologische kwesties die de Synodale Weg heeft behandeld, inclusief de kwestie van een bovendiocesaan advies- en besluitvormingsorgaan, te verdiepen tijdens de volgende bijeenkomst tussen vertegenwoordigers van de Romeinse Curie en de DBK. Als het Statuut van het Synodale Comité vóór deze bijeenkomst wordt aangenomen, dan rijst de vraag naar de betekenis van deze bijeenkomst en, meer in het algemeen, van het voortdurende dialoogproces.'

De Weense kardinaal Schönborn uitte zelfs zijn bezorgdheid over een mogelijk schisma: 

‘Weigeren toe te geven zou een teken zijn van een schisma dat niemand kan willen.’ 

Hij roept de Duitse bisschoppen op om de dialoog met Rome open te houden. Dat lijken ze nu inderdaad te willen doen. Af te wachten valt of het thema van de Synodale Raad alsnog besproken zal worden in Augsburg, want het uitstellen van een stemming betekent niet dat het onderwerp niet op tafel kan komen. 

Het is ook uitkijken naar een reactie van de lekenorganisatie ZdK die eerder al voor de oprichting van het Synodaal Comité stemde. Theoloog Thomas Söding, vice-voorzitter van ZdK, waarschuwde alvast tegen tijdverlies want 'de druk van problemen in onze kerk is enorm en de frustratie zal alleen maar toenemen als de hervormingen opnieuw worden uitgesteld'. 

Bronnen: Katholisch (Duits) - KathPress (Duits) - Katholisch (Duits) - Katholisch (Duits) - CNA (Engels) - Katholisch (Duits) - Katholiek Nieuwsblad