Internationale christelijk-joodse conferentie in Bonn

Van 2 tot 5 juli vond in het Duitse Bonn de jaarlijkse conferentie van de Internationale Raad van Christenen en Joden (International Council of Christians and Jews, ICCJ) plaats. Bij het 300-tal deelnemers waren ook enkele leden van het Overlegorgaan van Christenen en Joden in België (OCJB). Naar aanleiding van de 70ste verjaardag van de Conferentie van Seelisberg (1947) en de 500ste verjaardag van de start van de Reformatie,  was het thema van de conferentie: Hervormen, herlezen en hernieuwen - Martin Luther en 500 jaren traditie en hervorming in het jodendom en het christendom. Lutgarde Verbouwe, secretaris van het OCJB, was erbij in Bonn en maakte voor  Kerknet een beknopt verslag.

Kardinaal Reinhard Marx

Voor kardinaal Reinhard Marx, voorzitter van de COMECE (Commissie van Bisschoppenconferenties van de Europese Unie) en van de Duitse bisschoppenconferentie, laat de Reformatie zich in de katholieke Kerk begrijpen in het onderscheid dat men dient te maken tussen de Geschriften en de Openbaring. De goddelijke openbaring is een communicatieweg, een proces waarin  God  op zoek is naar zijn volk en tot zijn volk spreekt. De communicatiegeschiedenis is niet beëindigd, zij is niet gesloten: norma normans non normata. De opdracht van de kerkelijke overheden is de eenheid in de verscheidenheid te herkennen, wat niet overeenkomt met eenstemmigheid. Voor kardinaal Marx baseert de hervorming zich op een zelfkritiek, een openheid van de godgeleerdheid voor het rationele denken, de ander, de wetenschappen en vindt ze inspiratie in de ‘tekenen van de tijd’.

Joden en lutheranen

De God van de Bijbel is een levende God, zijn Woord is een levend woord, dat openstaat voor interpretatie en hernieuwing, onderstreept de Argentijnse rabbijn A. Skorka, die zijn stellingen staaft met uittreksels uit de Talmoed en de Thora. Voor hem is de traditie de grondslag van alle creativiteit en vernieuwing, tussen beide zijn er spanningen, maar geen tegenstellingen. En volgens M. Youvan, voorzitter van de Lutheraanse Wereldfederatie, drukt de welbekende uitspraak ecclesia semper reformanda est de continue hervorming uit als een essentie van het protestantisme.

Liturgie

Het Jodendom is sterk vertrouwd met de veelvuldigheid en een grote variëteit van interpretaties, maar de hervorming is er moeilijk en zeldzaam. In Israël is de liturgie een hervormingsterrein.  Volgens sommigen, zou het christendom, zonder theologische veranderingen, haar liturgie dichter bij die van het jodendom kunnen brengen. Voor uittredend ICCJ-voorzitter, Ph. Cunningham, moet de dialoog tussen joden en christenen, eens het stadium van uitwisseling van informatie en het rechtzetten van vooroordelen voorbij, leiden tot theologische discussies, tot een wederzijds begrip  van de manier waarop de ander zijn godsdienst begrijpt, zonder enig syncretisme. De interactie tussen dialoog en theologie kan een bron van theologische vernieuwing worden. Joden en christenen leven in Gods Verbond, de enen door het naleven van de Torah, de anderen door in de voetstappen te treden van Jezus. De tot eenheid brengende krachten zijn sterker dan de verdeeldheid. 

Lange weg

Voor verschillende sprekers bevindt de dialoog tussen joden en christenen  zich in een beginstadium en moet er nog een lange weg afgelegd worden. Joden en christenen zullen samen een nieuwe grammatica en een nieuwe woordenschat moeten ontwikkelen om tot een juiste uitdrukking van hun wederzijds begrip te komen.

Paus Franciscus, vriend van rabbijn Skorka, heeft in zijn boodschap aan de deelnemers, zijn wens voor een vruchtbare conferentie uitgedrukt.  Voor de grote familie van het ICCJ was het ook de gelegenheid om kostbare vriendschapsbanden te sluiten en bruggen te bouwen met anderen.