Jack Barentsen: ‘Er is hoop, zelfs voor de grimmige stad'

Gottlieb Blokland startte twintig jaar geleden een evangelische gemeente in Schaarbeek. Hij begon vol goede moed. Maar de uitdaging pakte helemaal anders uit dan wij dachten. Er bleek een enorme discrepantie tussen onze gemeente en de plaats waar wij waren. De mensen waren fijn en lief, maar de stad Brussel was enorm veranderd. Het Schaarbeek dat ooit de verzamelplaats was van alles wat chic was en nieuw, bestond niet meer. Er woonden hoofdzakelijk migranten.

Het boek werd geboren uit een zoektocht naar hoop. Jack Barentsen, vier evangelische voorgangers en een sociologe bundelden de krachten om hun kennis en ervaringen op papier te stellen. Blokland wijdde een hoofdstuk aan Brussel, Maarten Hertoghs schreef over Antwerpen, Frank Kamps over Brugge en Kris Medart over Gent. Petra Laagland Winder voegde daar een hoofdstuk over stadssociologie aan toe.

Positieve kanten

De stad, daar is geen ontkomen aan, stelt Barentsen, hoogleraar en vakgroepvoorzitter Praktische Theologie aan de Evangelische Theologische Faculteit (ETF) Leuven. Meer dan 75 procent van de Europeanen woont in een grote stad, en dat wordt alleen maar meer. Naast die gebrokenheid ziet hij ook positieve kanten. De stad is een plek van kansen, ontmoeting, vernieuwing, diversiteit en creativiteit. Als je de juiste digitale netwerken weet te vinden, kun je heel gemakkelijk met andere mensen verbonden zijn, gelijkgestemden die je anders misschien nooit zou tegenkomen. Die twee gezichten zijn van alle tijden, weet Barentsen.

Al in de Bijbel wordt de slechte stad Babel lijnrecht tegenover het hemelse Jeruzalem geplaatst. Jack Barentsen

Goede boodschap

De grimmigheid van de stad moet niet leiden tot vermijding, maar tot verzoening, stelt Barentsen. In plaats van zich in zichzelf op te sluiten, moeten kerken ernaar streven een open kerk te zijn. Dat betekent de gebrokenheid van de stad erkennen en onder ogen zien. Ook aanwezigheid is essentieel. Kerkgemeenschappen moeten nadenken over de vraag hoe je samen Kerk kunt zijn in de stad en hoe je de krachten kunt bundelen. Idealiter ziet Barentsen dat in de vorm van netwerken van kerkgemeenschappen en seculiere organisaties die zich samen inzetten voor noden in de stad.

Mission statement

 Aan wie een heldere visie wil ontwikkelen op kerkzijn in de stad, heeft het boek wel degelijk veel te bieden. Bovenal is het een wake-upcall. Geloofsgemeenschappen kunnen zich niet langer tevreden stellen met een rijk verleden, maar moeten zich tevens bezinnen op het heden en de toekomst. De overzichtelijke wereld rond de kerktoren vervaagt en oude verhalen en tradities verliezen hun vanzelfsprekendheid. Toch hoeft dat nog niet te betekenen dat er voor de kerk geen toekomst is. Haar missionstatement is van alle tijden: hoop brengen in een gebroken wereld. Aan geloofsgemeenschappen de uitdaging om op eigentijdse wijze een zegen te zijn voor de stad.

• Lees de integrale tekst van het interview van Kelly Keasberry met Jack Barentsen in Tertio nr. 1.011 van woensdag 3 juli 2019.
• Voor een gratis proefnummer van of een abonnement op Tertio.
• Jack Barentsen (red.), Zoektocht naar hoop voor de stad, is een uitgave van Halewijn, Antwerpen, en telt 210 blz.