Joachim Coens in Tertio: 'Zonder C heeft CD&V geen bestaansreden'

Tussen de federale regeringsonderhandelingen door trekt Joachim Coens graag tijd uit voor een langer interview voorbij de waan van de dag en de korte tweets. Je verhaal genuanceerd en met diepgang brengen, waar kan dat nog? Gelukkig is er een blad als Tertio, beklemtoont de CD&V-voorzitter in het partijhoofdkwartier in de Wetstraat 89.

Als het neoliberale groeimodel een correctie behoeft, is dit dan niet het moment om personalisme, rentmeesterschap, solidariteit en subsidiariteit te herontdekken?

Ik ben ervan overtuigd dat de waardegedreven politiek terugkomt: het geloof in mensen, het belang van de menselijke waardigheid, van verbondenheid, naastenliefde en zorg voor je omgeving … Dat waardenpalet herontdekten we door de coronacrisis. Dat moet ook politiek opnieuw vertaald worden. Solidariteit is daarbij voor mij het kernwoord: solidariteit met het verleden – je draagt culturele erfenissen en tradities mee –, solidariteit met het heden – met onze medemensen – en solidariteit met de toekomst – we willen een leefbare planeet nalaten aan onze kinderen en kleinkinderen. Zo’n waardendiscours zou nu mainstream kunnen worden aanvaard. Alleen ligt zo’n synthese zoals wij die willen maken tussen het economische, het sociale en het duurzame moeilijk in de huidige communicatiecultuur. Op sociale media maakt zo’n verhaal weinig indruk, mede omdat daar het middenveld ontbreekt als buffer die verbindend werkt en mensen genuanceerd informeert. De directheid van het digitale gebeuren aanvaardt alleen korte boodschappen. Er gebeurt ergens iets en de sociale media slaan meteen tilt. Zaken worden niet in hun proportie gezien, uitspraken worden uit hun context gerukt, alle nuance is weg en alleen de polarisatie en het schelden blijven over. Het voedt de razernij, maar de werkelijkheid is altijd genuanceerder dan zo’n tweet of zo’n post op Facebook of Instagram.

Er is beslist nood aan waardegedreven syntheses. Als tegenpool voor die verhitte sociale media dienen er plekken te zijn waar je nog je hele verhaal met diepgang kan brengen.

Trouwens, jongeren die zich engageren in de jeugdbeweging, in sport of cultuur, staan daar zeker voor open. Zij snappen best wel dat je rekening moet houden met elkaar, dat nuance en compromis nodig zijn als je samen iets wil doen of bereiken. Waar je mensen samenbrengt, heb je altijd nuancering nodig. In het gezin, in ondernemingen en in verenigingen heb je nuance en compromis nodig, zo niet wordt het samenleven er onmogelijk. Met een beetje gezond verstand besef je dat ons verbindende verhaal klopt. Jammer dat we daarover zo moeilijk kunnen communiceren in het huidige twitterklimaat.

In de nasleep van de tegenvallende verkiezingsuitslagen van mei 2019 stelde Miet Smet in De Zevende Dag dat niemand nog die oude woorden van rentmeesterschap of subsidiariteit begrijpt en ze dus best samen met de C kunnen worden geschrapt. Zo te horen bent u het daar niet mee eens.

Geenzins. Zonder de C heeft de CD&V geen bestaansreden. Het mag kloppen dat velen zich niets meer kunnen voorstellen bij rentmeesterschap, maar dan moet je dat vertalen naar vandaag: het gaat over inzetten op het ethisch duurzame en op het zorgzame.

Je inspiratie en traditie eigentijds duiden is altijd opnieuw nodig, maar voor mij is de C de basis waarom ik aan politiek doe.

Welke invulling geeft u aan die C?

Er zijn vele facetten aan geloven: het horizontale – de verbondenheid met mensen – en het verticale – een bewustzijn van het transcendente – spelen mee. Ik vind het belangrijk om in een traditie te staan en daarbij zijn rituelen cruciaal. Ze ritmeren een mensenleven – denk aan de overgangsrituelen – en het jaar door hoogfeesten als Kerstmis en Pasen. Al staat niet iedereen open voor de verticale dimensie, toch kunnen rituelen inspireren. Niet alles moet cerebraal zijn, er zijn waardevolle zaken die niet te verklaren zijn. Ik zeg altijd dat twee zaken in het leven van tel zijn: liefde en wiskunde.

De christelijke waarden vormen nog altijd de basis van onze samenleving, maar ik vraag me toch af wat er zou gebeuren als de inspiratie voor die waarden verdwijnt.

Niet alles en iedereen moet gist in het deeg zijn, maar we hebben toch dragers van inspiratie en spiritualiteit nodig die de gist van onze samenleving zijn. Zulke mensen moeten we aanmoedigen. Als er geen brede maatschappelijke gedragenheid meer is, dan dreigt het gevoel je te overvallen alleen te staan met je geloof. Daarom is het belangrijk dat we geëngageerde gelovigen en mensen met maatschappelijke verantwoordelijkheid – van school- en ziekenhuisdirecteurs tot schrijvers en vrijwilligers van de Sint-Egidiusgemeenschap tot Bond Zonder Naam – een forum geven. Als zij buiten beeld blijven, overheerst het idee dat niets of niemand nog geloofwaardig is, maar dat klopt niet. Veel mensen zijn wel geloofwaardig en authentiek. Zij brengen de kleine goedheid in praktijk, maar dat wordt te weinig gezien.”

In volle coronacrisis dook in het parlement het abortusdebat op en ook in de vorming van een paars-groene of een Vivaldi-regering spelen de ethische thema’s mee. Waarom is de verruiming van de abortuswet een breekpunt voor de CD&V?

Het wetsvoorstel dat op tafel ligt, gaat voor ons te ver. Een bedenktijd van 48 uur vinden wij te kort. Uiteraard is er de autonomie van de vrouw, maar op een gegeven moment moet je ook toegeven dat het om echt menselijk leven gaat dat groeit in haar schoot. Al gaat het om ongeboren leven, je moet ook dat beschermen. Na 18 weken zwangerschap kun je daar niet omheen: dat leven is niet niets. Laat ons de grens van 12 weken voor een abortus niet zomaar verleggen. En als de strafbepalingen verdwijnen, tja, dan heeft het eigenlijk geen zin meer om te discussiëren over het aantal weken. Wie de grens niet respecteert, riskeert toch geen straf. Abortus uit het strafrecht halen, kan dus ook niet voor ons.

Onze visie over het wetsvoorstel is duidelijk en we zullen onze argumenten blijven herhalen opdat anderen inzien dat het wetsontwerp te ver gaat, maar kunnen we hierover het been stijf houden in de regeringsonderhandelingen?

Het is onze enige optie. Als men ons aan boord wil, dan willen we garanties zodat de ethische thema’s binnen de regering worden behandeld met respect voor onze kijk. Vanuit de oppositie kunnen wij als minderheid dat wetsvoorstel niet tegenhouden. Dan komt die wet er vroeg of laat, maak u geen illusies.”

Wij zijn niet de partij van de dood, maar van het leven. Wij willen alle leven beschermen. Dat van het ongeboren leven dat alle kansen verdient, dat van onze ouderen die we de beste zorg willen geven en zelfs dat van het schuldige leven: daarom zijn we tegen de doodstraf.

Dat betekent niet dat we moeten vervallen in therapeutische hardnekkigheid of blind moeten zijn voor de noodkreten van mensen. Je moet oog hebben voor de concrete situatie en zorgvuldig omgaan met terechte hulpvragen, maar daarin willen wij vooral de meest kwetsbare zien en hem of haar beschermen tegen elk soort maatschappelijke, sociale of financiële druk. We moeten kwetsbaren helpen te leven.

• Het volledige interview van hoofdredacteur Emmanuel Van Lierde met CD&V-voorzitter Joachim Coens verschijnt in Tertio nr. 1.074 van morgen woensdag 9 september 2020.
• Voor een gratis proefnummer van of een abonnement op Tertio.