Joods protest tegen katholieke kerk in Birkenau

Naar aanleiding van de 75^ste verjaardag van de bevrijding van Auschwitz-Birkenau protesteren joodse groepen tegen een oude katholieke kerk op het terrein van het voormalige concentratiekamp. Ze is ingericht in het vroegere hoofdkwartier van de SS-commandant. Dat gebouw bevond zich vlak naast het kamp waar naar schatting een miljoen joden werden vermoord. Volgens een coalitie van joodse groepen maken luchtfoto’s uit die tijd duidelijk dat het gebouw zich binnen de muren van het kamp bevond. Bij een protestmars tijdens de 75^ste verjaardag van de bevrijding werd geëist dat de kerk naar het nabijgelegen dorp wordt verplaatst.

De joodse activist en rabbijn Avi Weiss, voorzitter van de Coalition for Jewish Concerns-Amcha, verduidelijkt: Nu de laatste slachtoffers en getuigen sterven en zelfs de tweede generatie beetje bij beetje dreigt te verdwijnen, is het meer dan ooit belangrijk dat de fysieke structuur van het kamp voor de komende generaties onaangetast bewaard blijft. Binnenkort resten enkel nog wetenschappelijke boeken en de fysieke overblijfselen, met als belangrijkste de concentratiekampen. Die moeten voor altijd een herinnering blijven.

Avi Weiss: Symbolen en huizen van aanbidding, zelfs als zij goed bedoeld zijn, kunnen die herinnering verkeerd weergeven en vervormen. De Birkenaukerk vormt vandaag een van de grootste bedreigingen van de integriteit van de Holocaust-herinnering.

Historische redenen

In Polen ligt de kwestie gevoelig, omdat daar de indruk wordt gekoesterd dat de 1,8 miljoen Poolse slachtoffers van de nazivervolging nauwelijks worden erkend door de rest van de wereld. De Poolse kerkleiding lijkt niet geneigd het kerkgebouw te sluiten. Mateusz Kierczak, communicatieverantwoordelijke van het bisdom Bielsko-Zywiec, reageert dat het kerkgebouw buiten de terreinen van het concentratiekamp ligt. Daarom is er geen reden om de kerk te verwijderen. Opmerkelijk is dat de kerkleiding steun krijgt van de Opperrabbijn van Polen, Michael Schudrich. Hij haalt ook historische redenen aan: De kerk van Birkenau is gevestigd in het huis van de voormalige commandant, omdat de communisten de toestemming weigerden voor de oprichting van een nieuw kerkgebouw. 

De rabbijn vestigt er nog de aandacht op hoe het concentratiekamp al vanaf 1947 in echte Sovjetstijl door de communisten voor propagandadoeleinden werd gebruikt en destijds werd gepromoot als Monument voor de martelaren van de Poolse natie en andere naties, zelfs zonder enige vermelding van de Joden. De herinnering werd volgens hem schaamteloos gebruikt ter verheerlijking van de Sovjets en als veroordeling van het fascisme. Pas in 1957 werd het grondgebied erkend en vanaf 1962 werd een wet voor de bescherming van kracht.

In 1979 werd Birkenau-Auschwitz erkend als werelderfgoed van Unesco.

In de jaren tachtig was er al eens controverse over de groep Poolse karmelietessen die zich in een voormalig pakhuis in het concentratiekamp hadden gevestigd. Pas na jarenlange onderhandelingen en mede dankzij de tussenkomst van de Franse kardinaal Lustiger en de Belgische kardinaal Danneels kwam er toen een oplossing, waarbij de zusters uiteindelijk het concentratiekamp verlieten.

In 1986 werd een verklaring ondertekend waarin bepaald werd dat er nooit nog een katholieke plaats van aanbidding zou gevestigd worden op de site van de kampen Auschwitz en Birkenau.

Bron: KIA/JNS