Kenners in huis in Museum Mayer van den Bergh

In 1904, nauwelijks drie jaar na zijn fatale val van een paard, ging het museum open dat zijn moeder Henriëtte van den Bergh liet bouwen voor de kunstcollectie van Fritz Mayer van den Bergh (1858-1901). De vermogende Antwerpse vrijgezel had zijn korte leven lang gewijd aan het aanleggen van een erg interessante collectie; hij was een ware kenner, die kocht en verkocht en vaak ook kunsthistorisch onderzoek deed naar stukken waarover nog niet veel geweten was, maar die hij interessant vond.

Het Museum Mayer van den Bergh is een onbekende parel in Antwerpen.

Dulle Griet

Aanvankelijk was Mayer van den Bergh vooral in munten en toegepaste kunsten geïnteresseerd, maar vanaf 1891 ging hij ook voluit voor beeldhouw- en schilderwerk, voornamelijk uit de middeleeuwen en de renaissance. Er staan in het gerieflijke museum enkele onbekende topstukken die een omweg meer dan waard zijn. Denken maar aan de dertiende-eeuwse Christus-Johannes-groep uit notenhout toegeschreven aan Heinrich von Konstanz of aan een veertiende-eeuwse Madonna met kind … in gepolychromeerde steen.

Voor de ‘Dulle Griet’ betaalde Mayer van den Bergh destijds maar 488 franken.

Florent van Ertborn

Naast zijn passie voor laatmiddeleeuwse en vroegmoderne religieuze beeldhouw- en schilderkunst was Mayer van den Bergh ook geboeid door de curieuze stijl van Jheronimus Bosch en Pieter Breugel de Oude. Die interesse leidde hem in 1894 tot de herontdekking van de nu befaamde Dulle Griet. Maar Mayer van den Bergh was niet de enige Antwerpse verzamelaar. Ook een burgemeester van de Koekenstad, ridder Florent van Ertborn (1784-1840), bouwde een uitzonderlijke collectie op, die hij aan het Antwerpse Academiemuseum legeerde.

Van Ertborns collectie berust nu in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten.

Madonna

Maar het Antwerpse Koninklijk Museum voor Schone Kunsten (KMSK) is voor langere tijd dicht wegens verbouwingen. Vandaar de idee om enkele topstukken uit het KMSK te confronteren met een aantal parels uit de collectie van Fritz Mayer van den Bergh, onder de titel: Madonna ontmoet Dulle Griet. De madonna in kwestie is de hoogst ongewone Madonna omringd door serafijnen en cherubijnen van Jean Fouquet, een werk uit het midden van de vijftiende eeuw met een merkwaardig rood en blauw coloriet.

Sinds vorige maand hangt ook Jan van Eycks sublieme ‘Madonna bij de fontein’ in de expo.

Kenners

In coronatijden zijn groepsrondleidingen in dit museum natuurlijk niet evident. Daarom heeft het museum een originele formule bedacht: Kenners in huis. Twee zaterdagen op rij en woensdag 29 juli van 12 tot 16 uur zijn enkele gidsen in het museum aanwezig, en zij blijven gewoon her en der in de zalen staan tot bezoekers hen vragen stellen. Op die manier kunnen individuele bezoekers toch wat meer uitleg krijgen bij de rijke collectie en mooie tentoonstelling die het knusse museum biedt.

De Kenners in huis vind je op de zaterdagen 18 en 25 juli en op woensdag 29 juli telkens van 12 tot 16 uur in Museum Mayer van den Bergh, Lange Gasthuisstraat 19 in Antwerpen.

Lees meer over ‘Kenners in huis’.