Onderzoekers ontdekken oud manuscript van Meester Eckhart

Onderzoekers hebben in de Universiteitsbibliotheek van Leipzig resten geïdentificeerd van wellicht het oudste bekende manuscript van een tekst van theoloog en mysticus Eckhart von Hochheim, beter bekend als Meester Eckhart. Het manuscript werd omstreeks 1300 geschreven in Thüringen.

De ontdekking gebeurde bij toeval bij een digitaliseringsproject van een ander boek. 

De twee smalle stroken perkament werden gebruikt als boekbandmateriaal van dat boek, afkomstig uit de vijftiende eeuw. Ambachtslieden gebruikten in die tijd wel vaker oudere manuscripten om boeken in te binden. Tijdens de analyse werd duidelijk dat sommige handgeschreven regels op de perkamentstroken van Meester Eckhart afkomstig zijn. Het middeleeuws manuscript bevat volgens de wetenschappers fragmenten van een zeer wijdverbreide tekst die teruggaat tot Eckhart en die bekend staat onder de titel On Two Ways.

‘Wij maken hier kennis met een bijzonder wijdverspreide en intellectueel provocerende Eckhart-tekst, die waarschijnlijk vele malen door de auteur zelf en later in een zeer vroeg stadium van de overdracht is gewijzigd.’

Mogelijks betreft het zelfs fragmenten van een nog ouder en voorheen onbekend Eckart-essay. 

Ontstaansgeschiedenis

Tijdens het onderzoek werd nauw samengewerkt met het onderzoekscentrum ‘Meister Eckhart’ van het Max Weber College van de Universiteit van Erfurt. De ontdekking is belangrijk om de ontstaansgeschiedenis van de tekst beter te begrijpen. ‘Dankzij deze ontdekking leren wij de tekst in een zeer vroeg stadium van de overdracht beter kennen.’ Anne Lipp, de directeur van de Universiteitsbibliotheek van Leipzig, zegt dat het bestaan van de twee perkamenten stroken met een theologisch-mystieke tekst in het Duits bekend was. ‘Maar pas onlangs konden het hoofd van het manuscriptencentrum, Christoph Mackert, en zijn team ze aan Meester Eckhart toewijzen. Dergelijke ontdekkingen zijn de droom van elke onderzoeker en bibliothecaris.’ Geen enkel ander manuscriptbewijs komt volgens de onderzoekers zo dicht bij de persoon van Eckhart.

Mysticus

Meester Eckhart wordt beschouwd als een van de invloedrijkste mystici van de christelijke middeleeuwen. Hij leefde waarschijnlijk van 1260 tot 1328. Met zijn talrijke filosofische geschriften was hij een pionier op het gebied van kritisch onderzoek naar de kerk. Vele geestelijken waren beledigd door Eckharts ideeën dat zelfs leken een nabijheid tot God kunnen bereiken zonder bemiddeling. Daarom werden veel van Eckharts geschriften in de late middeleeuwen de facto verboden. In de periode van 1294 tot 1310, toen deze tekst ontstaan is, werkte hij in het dominicanenklooster van Erfurt, eerst als prior van het klooster en later als verantwoordelijke van de orde van de dominicanen voor de provincie Saksen. ‘De ontdekking is juist zo opwindend en belangrijk omdat ze centrale passages uit de Eckhart-preek bevatten die later werden verwijderd. Wij kunnen ze nu opnieuw vervangen door de nieuwe fragmenten die oud zijn en waarvan bewezen is dat ze behoren tot de vroege Eckhart.’

Bron: Die Welt/ Deutschlandfunk/Katholisch.de