Orbit over Werelddag voor Migranten: ‘God trekt mee met zijn volk’
Op 3 juni laatstleden werd in het Vaticaan de boodschap van paus Franciscus voorgesteld voor de 110de Werelddag van de Migrant en de Vluchteling, dit jaar op zondag 29 september. Het was kardinaal Michael Czerny die de voorstelling deed. Deze Canadese kardinaal is van Tsjechische afkomst en de huidige prefect van het Dicasterie voor de bevordering van de Integrale Menselijke Ontwikkeling.
Lees ook
De persconferentie vond dus plaats enkele dagen voor de Europese verkiezingen van 9 juni. Czerny bekritiseerde daarbij de propaganda en de ideologie die de echte motieven van migranten en vluchtelingen ontkennen, alsof zij enkel voor het plezier of het avontuur zouden vertrekken.
Alvorens wat dieper in te gaan op het thema van de pauselijke boodschap voor dit jaar, is het ook belangrijk nog eens Wereldvluchtelingendag (World Refugee Day) te vernoemen. Elk jaar op 20 juni komt de VN-Vluchtelingenorganisatie (UNHCR) met nieuwe cijfers over wereldwijde ontheemding. Het totaal aantal mensen op de vlucht steeg voor het twaalfde jaar op rij, tot 120 miljoen in mei dit jaar. Dit blijkt uit het Global Trends Rapport 2023 van UNHCR. Een belangrijke factor voor deze stijging zijn de nieuwe en langdurige conflicten zoals in Soedan, Gaza, Congo en Myanmar. Syrië blijft de grootste ontheemdingscrisis ter wereld met 13,8 miljoen mensen gedwongen op de vlucht binnen en buiten het land.
De verwijzing naar het Bijbelse Exodusverhaal, waarin sprake is van het volk Israël op weg naar het beloofde land, ligt voor de hand.
Paus Franciscus koos als thema voor zijn boodschap: God trekt mee met zijn volk. In de migranten en de vluchtelingen van onze tijd, zoals in die van elk tijdperk, kunnen we een levend beeld zien van Gods volk dat onderweg is, aldus Franciscus.
Hij begint zijn boodschap dan ook met een duidelijke verwijzing naar het begrip van synodaliteit. “Door de klemtoon te leggen op haar synodale dimensie kan de Kerk haar eigen rondtrekkende aard herontdekken… De verwijzing naar het Bijbelse Exodusverhaal, waarin sprake is van het volk Israël op weg naar het beloofde land, ligt voor de hand: een lange reis van slavernij naar vrijheid die vooruitloopt op de weg van de Kerk naar de uiteindelijke ontmoeting met de Heer.”
Er zijn verschillende overeenkomsten in die twee beelden van het Exodusverhaal en de migranten. Op de vlucht voor onderdrukking, discriminatie en gebrek aan ontwikkelingsperspectieven botsen migranten onderweg op veel obstakels. Zoals het volk van Israël in de woestijn geraken ze uitgeput door honger en dorst, ontberingen en ziekte.
Maar de essentie van elke uittocht, benadrukt Franciscus, is dat God zijn volk van alle tijden en alle plaatsen voorgaat en begeleidt. God trekt mee met zijn volk.
Franciscus verwijst ook naar de verschillende tekens van Gods aanwezigheid te midden van zijn volk onderweg, zoals die in het Bijbelse verhaal van de uittocht beschreven staan. Er is de wolk en de vuurkolom die de weg wijst en verlicht. In de tent van samenkomst met de ark van het verbond komt God tastbaar nabij. De paal met de bronzen slang zorgt voor genezing. Het manna uit de hemel en het water uit de rots zijn Gods gaven voor het volk dat honger en dorst lijdt. Voor veel migranten is God ook een metgezel, een gids en een anker van redding, zegt paus Franciscus. Ze wenden zich tot Hem in hun nood en wanhoop, en Hij zorgt ook voor goede Samaritanen langs de weg.
Dan roept Franciscus heel duidelijk op om in de ontmoeting met migranten ook Christus zelf te ontmoeten. “Hij heeft ons dat zelf gezegd. Hij is degene die aan de deur klopt, hongerig, dorstig, een vreemdeling, naakt, ziek en een gevangene, die vraagt om ontmoet en geholpen te worden… Alles wat jullie gedaan hebben voor een van de geringsten van mijn broeders en zusters, dat hebben jullie voor Mij gedaan (Mattheüs 25,40).
Elke ontmoeting onderweg is dus een gelegenheid om de Heer te ontmoeten; en het is een gelegenheid vol verlossing, omdat Jezus aanwezig is in de zuster of broeder die onze hulp nodig heeft.”
Eigenlijk zijn het de armen zelf die ons redden, aldus paus Franciscus, want in hen kunnen we het gelaat van de Heer ontmoeten.
Hij besluit zijn boodschap met een gebed, dat je hier kan lezen.
