Orthodoxe monniken weigeren Holenklooster in Kiev te verlaten

Monniken van de Oekraïens-orthodoxe Kerk (UOC) hebben het bevel gekregen om het Holenklooster (Kiev-Lavraklooster), het bekendste klooster van het land, vandaag te verlaten. Maar zij laten weten dat ze zich met alle kracht daartegen zullen verzetten, ook al is hun enige wapen naar eigen zeggen het gebed. De groep kloosterlingen behoort tot de UOC, die sinds de Russische invasie onder vuur ligt omwille van de nauwe banden met het patriarchaat van Moskou. Vorig jaar werden die banden weliswaar formeel verbroken, maar later werden bij huiszoekingen in het klooster nog Russische propaganda en zelfs paspoorten gevonden. Op sociale media doken ook beelden op waarop monniken van het klooster de lof zingen van Rusland en president Poetin. 

Godsdienstvrijheid

Maar ook de ijver van Oekraïne om de kloosterlingen te verbannen ligt onder vuur, ook al wordt formeel slechts een huurovereenkomst opgezegd omdat het complex eigendom is van de staat. Op 10 maart gaf het Oekraïense ministerie van Cultuur het bevel om het klooster te verlaten. De UOC betwist de juridische geldigheid van dat bevel en wijst het ultimatum af.

Godsdienstvrijheid is in de Oekraïense grondwet verankerd en vormt een van de hoekstenen van de democratie – en vooral in een land dat ambieert om lid te worden van de EU.

Het Oekraïense parlement heeft weliswaar een wetsontwerp afgewezen om de UOC effectief te verbieden. Maar er is de Oekraïense overheid veel aan gelegen om het centrum van de macht van de UOC, tot aan de invasie de grootste orthodoxe Kerk van Oekraïne, te verzwakken. In 2021 telde de UOC nog 12.000 parochies, de autocefale Oekraïens-orthodoxe kerk intussen al 7.000. Na de Russische invasie hebben verschillende parochies en geestelijken hun banden met de Russisch gezinde Kerk verbroken. Zij sloten zich inmiddels aan bij de autocefale Kerk. 

Symbool

Het Holenklooster werd in 1051 gesticht. Het heeft een bijzondere betekenis voor Oekraïense en Russisch-orthodoxe christenen omdat het nauw verbonden is met de massale doop en evangelisatie in Kiev in de 10de eeuw. Het kloostercomplex omvat historische kerken, kostbare relikwieën en iconen (die door de UOC als haar eigendom worden beschouwd), catacomben, een staatsmuseum vol middeleeuwse kronieken en artefacten, en de 400 jaar oude theologische academie van de UOC met een eigen museum en woonvertrekken. Vandaag wonen er naar schatting 700 UOC-monniken, studenten en medewerkers. 

Archimandriet Filaret Voloshyn, de vicerector van de academie, verspreidde eind vorige week een videoboodschap waarin hij steun vroeg van de andere religieuze leiders in Oekraïne. Hij wijst er onder meer op dat het klooster medicijnen heeft verstrekt aan de strijdkrachten, ontheemden heeft opgevangen en dat er familieleden van de monniken meevechten in de loopgraven tegen het Russische leger. Hij benadrukt ook zijn gehechtheid aan westerse waarden en aan de mensenrechten, zoals de godsdienstvrijheid. De vraag blijft wat de Oekraïense overheid erbij te winnen heeft om het klooster koste wat kost te ontruimen …

Bron: RNS