Overweegt de paus ingrijpende hervorming van het conclaaf?

Enkele, vooral Angelsaksische media hadden gemeld dat paus Franciscus momenteel een document onderzoekt met een aanpassing van ‘Universi Dominici Gregis’, de apostolische constitutie van paus Johannes Paulus II uit 1996 die betrekking heeft op het verkiezingsproces van de paus. De hervorming zou de verkiezing van de volgende paus grondig hertekenen. Maar de persdienst van de Heilige Stoel ontkende vanmorgen met klem dat paus Franciscus van plan is om dergelijke hervormingen door te voeren.

De meest ‘revolutionaire wijzigingen‘, zo stond te lezen, hebben betrekking op oudere kardinalen van boven de tachtig, die voortaan zouden uitgesloten worden van de voorbereideinde fase van het conclaaf. Kardinalen waren overigens al langer niet stemgerechtigd tijdens conclaven, waarin na de abdicatie of het overlijden van de regerende paus een opvolger wordt verkozen. In het verleden speelden ‘oudere’ kardinalen, door hun rijke ervaring, meer dan eens een beslissende rol bij de verkiezing van een opvolger. De tweede ingrijpende hervorming zou leken en vrouwen betreffen, die voortaan vijfentwintig procent van de stemmen zouden krijgen. Dat zou een drastische ommekeer betekenen, omdat noch leken, noch vrouwen in het verleden inspraak kregen bij een pausverkiezing. De kardinalen, van wie de meerderheid door paus Franciscus werd gecreëerd, zouden met hun 65% van de stemgerechtigden wel hun stempel blijven drukken op de opvolger van paus Franciscus. 

Het bericht is gebaseerd op indiscreties over ontmoetingen tussen paus Franciscus en de Italiaanse jezuïet en de kerkjurist Gianfranco Ghirlanda. Die laatste is emeritus hoogleraar aan de Pauselijke Gregoriaanse Universiteit en hij werd in juni 2023 - op zijn 80ste - kardinaal gecreëerd.

De Persdienst van het Vaticaan reageerde vandaag dat de berichten over de hervorming van het conclaaf ‘geen enkel fundament hebben’. Paus Franciscus is ook niet van plan om in die grondwet nog veranderingen aan te brengen. Benedictus XVI bracht eerder wel een, weliswaar kleine verandering, aan. Hij besloot om de aanduiding van vijftien dagen sinds het begin van de vacante zetel vóór het begin van het conclaaf te handhaven: ‘Maar hij verleende het college van kardinalen wel de macht om te anticiperen op het begin van het conclaaf, als alle kiesgerechtigde kardinalen aanwezig waren in Rome.’