Paus ‘onderzoekt’ diaconaat voor vrouwen

Volgens verschillende media wil paus Franciscus op vraag van de Internationale Unie van Hogere oversten van Vrouwelijke Religieuzen (UISG) aan de Congregatie voor de Geloofsleer vragen om een commissie op te richten die een onderzoek instelt naar het diaconaat voor vrouwen in de vroege Kerk. Op basis van de conclusies kunnen dan mogelijks besluiten worden getrokken voor de toekomst, vertelde hij tijdens een openhartig gesprek met 900 zusters. Franciscus heeft sinds zijn aantreden al herhaaldelijk gepleit voor een sterkere rol van de vrouwen in de katholieke Kerk.

Vrouwelijke diakens in het Nieuwe Testamant

Het ambt van diaken was een van de wijdingsambten in de vroegchristelijke Kerk. De term komt al voor in het Nieuwe Testament. In hoofdstuk 16 van de Brief aan de Romeinen wordt Febe vernoemd, diaken van de gemeente in Kenchreeën en er wordt vaak ook verwezen naar het 6de hoofdstuk uit de Handelingen van de Apostelen.

Maar dat het in de Handelingen over de instelling van het diaconaat zou gaan, is een veel verspreid cliché, maar helaas wishful thinking, stelt Rik Hoet, in het bisdom Antwerpen verantwoordelijk voor de permanente diakens. In het Nieuwe Testament is er wel sprake van diakens en eventueel misschien ook van diakonessen. De pastorale brieven getuigen van een instelling van diakens, maar in Handelingen 6,3 wordt melding gemaakt van de aanstelling van zeven mensen – mannen! – voor deze nood (chreia, dat vertaald wordt als ambt, een heel onkerkelijk begrip). Die nood is het dienen aan de tafels (6,2), wat nergens als een ingesteld diakonaat voorgesteld wordt. De term diakens wordt hier niet gebruikt en Stefanus noch Filippus die later in Handelingen nog optreden worden nergens diaken genoemd, wel een van de Zeven. De traditie wil dat de diakens de opvolgers zijn van de Zeven, zoals de bisschoppen van de Twaalf, maar dat is Traditie en geen Schrift. Deze bedenking spreekt niet tegen dat er geen Bijbelse bezwaren zijn tegen de wijding van vrouwen tot diaken.

Een diaken mag in de eucharistieviering het evangelie lezen en preken, catechese geven, de doop toedienen en kerkelijke getuige zijn bij een huwelijk. Volgens tegenstanders van de wijding van vrouwelijke diakens zou niets nog de wijding van vrouwen tot priester kunnen tegenhouden als ze tot diaken kunnen gewijd worden.

Meer duidelijkheid over diaconaat voor vrouwen

Hogere oversten van congregaties van vrouwelijke religieuzen uit de hele wereld overleggen sinds begin deze week in Rome. Het overlegorgaan vertegenwoordigt 1.800 congregaties van circa 500.000 vrouwelijke religieuzen wereldwijd. Het overleg valt samen met de vijftigste verjaardag van de oprichting van de unie (UISG). Op een ontmoeting van de hogere oversten met paus Franciscus liet hij zich ontvallen dat het goed zou zijn dat de Kerk duidelijkheid zou scheppen over het diaconaat voor vrouwen. 

Tegelijk herinnerde hij er echter ook aan dat verschillende pausen de wijding van vrouwen tot priester hebben uitgesloten. Hij zei ook dat vrouwen in die tijd voor zover hij weet niet tot diaken werden gewijd op de manier waarop wij de wijding vandaag verstaan. Maar het is goed dat er een commissie komt die daarover opheldering kan brengt.

In zijn toespraak vroeg de paus aan de vrouwelijke religieuzen om getuige te zijn van Christus door op een heel andere manier te denken, te handelen en te leven. Elk woord en elk gebaar moeten getuigen van de tederheid, het medeleven en de barmhartigheid van God.

Bron: Crux/National Catholic Reporter/Kathpress.at