Paus stelt bediening lectoraat en acolitaat open voor vrouwen

Met een Motu proprio dat vanmiddag werd gepubliceerd, officialiseert paus Franciscus dat de diensten van lector en acoliet voortaan ook openstaan voor vrouwen. Het motu proprio Spiritus Domini bezorgt de praktijk nu een stabiele en geïnstitutionaliseerde vorm via een specifiek mandaat.

Dat vrouwen tijdens een liturgische viering als lector Gods woord verkondigen of als misdienaar de dienst van het altaar uitoefenen, is uiteraard niets nieuws. Die praktijk is wereldwijd al veel langer door plaatselijke bisschoppen toegestaan. Maar tot vandaag ontbrak daarvoor nog een volwaardig institutioneel mandaat, als uitzondering op wat paus Paulus VI besliste toen hij in 1972 de zogeheten ‘kleine wijdingen’ afschafte. Hij voerde de aanstelling tot lector en acoliet als lekendienst wel opnieuw in, maar beperkte de toegang ertoe tot mannen, omdat ze eigenlijk werden beschouwd als voorbereiding op de wijding tot diaken en priester. Met dit motu proprio heeft de paus nu, als uitloper van wat op de laatste bisschoppensynode is beslist geworden, de aanwezigheid van vrouwen aan het altaar geformaliseerd en geïnstitutionaliseerd.

Gedeelde doop

Paus Franciscus preciseert in zijn motu proprio dat hij op die manier de aanbevelingen van het synodale overleg wil waarderen en schrijft dat in de afgelopen jaren een leerstellige ontwikkeling is gegroeid die heeft laten zien hoe bepaalde, door de Kerk ingestelde bedieningen gebaseerd zijn op de gemeenschappelijke voorwaarde van het doopsel en het koninklijke priesterschap ontvangen in het sacrament van het doopsel. Hij nodigt iedereen dan ook uit te erkennen dat het hier gaat om lekenbediening die fundamenteel verschilt van het gewijde ambt dat wordt ontvangen door het sacrament van de heilige wijdingen.

De nieuwe formulering van de canon luidt: Lekenpersonen die de leeftijd en kwalificaties bezitten die bij decreet van de bisschoppenconferentie zijn vastgesteld, kunnen via de voorgeschreven liturgische rite worden toegelaten tot de bedieningen van lector en acoliet. De vroegere specificatie (mannelijke) leken wordt daarom afgeschaft.

Onderdeel van de vernieuwing van Vaticanum II

De publicatie van Spiritus Domini gaat vergezeld van een brief aan de prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer, kardinaal Luis Ladaria, waarin de paus de theologische motieven voor zijn beslissing uiteenzet. Hij schrijft onder meer dat binnen het spectrum van de vernieuwing die door het Tweede Vaticaans Concilie op de sporen is gezet, de noodzaak om de medeverantwoordelijkheid van álle gedoopten in de Kerk en de zending van de leken op een bepaalde manier te herontdekken, almaar sterker wordt gevoeld. En verwijzend naar het slotdocument van de bijzondere bisschoppensynode over de Amazoneregio in oktober 2019, laat de paus opmerken dat het met betrekking tot de universele Kerk, in de grote verscheidenheid van  situaties, dringend noodzakelijk is de bedieningen voor mannen én vrouwen te bevorderen en toe te kennen. (...) Het is de Kerk die bestaat uit gedoopte mannen en vrouwen die we moeten consolideren om vormen van bediening en vooral een bewustzijn van de waardigheid van het doopsel te bevorderen.

Leken en evangelisatie

In zijn brief aan kardinaal Ladaria herinnert paus Franciscus aan de woorden van de Heilige Joannes Paulus II dat de Kerk inzake gewijde bedieningen op geen enkele manier over de mogelijkheid beschikt om de priesterwijding aan vrouwen te verlenen. En hij voegt eraan toe dat het inzake niet-gewijde bedieningen mogelijk is en vandaag ook gepast lijkt om dit voorbehoud te overstijgen. 

De paus legt uit dat door mannelijke en vrouwelijke leken de mogelijkheid te bieden toegang te krijgen tot de bedieningen van acoliet en lector, op grond van hun deelname aan het priesterschap van de alle gedoopten en ook door een liturgische handeling (van de instelling) het bewustzijn zal groeien van de kostbare bijdrage die veel leken, vrouwen incluis, al veel langer hebben geleverd aan het leven en de zending van de Kerk. Om te concluderendat de beslissing om deze ambten ook aan vrouwen te verlenen, zal zorgen voor stabiliteit, publieke erkenning en een mandaat van de kant van de bisschop met zich meebrengt, en de deelname van iedereen aan het evangelisatiewerkdoeltreffender zal maken. 

Bron: VaticanNews

Lees het motu proprio Spiritus Domini (in het Italiaans).