Rita Duffy (links) en Hedwig Schwall (rechts) © GDC/Tertio
Rita Duffy: ‘Grenzen zijn moeilijke plekken’
03/04/2018 - 15:32
Het Goedevrijdagakkoord van 10 april 1998 moest een definitief einde maken aan de Troubles, de gewelddadige conflicten tussen republikeinse katholieken en Britsgezinde protestanten. 20 jaar later blijken de geesten van het geweld nog rond te waren. En dreigt de nakende brexit roet in het eten te gooien. Rita Duffy groeide op in Belfast tijdens die Troubles. Tussen het Goedevrijdagakkoord en de brexit volgend jaar kende Noord-Ierland een zekere stabiliteit. Wij moeten vooral vooruitkijken, vindt Duffy. Tertio ontmoette de kunstenares in het Ierse College in Leuven, waar ze op uitnodiging van The Leuven Institute for Ireland en The Leuven Centre for Irish Studies recent werk exposeert: een shop met allerlei verwijzingen naar de Ierse geschiedenis. Duffy – die in Noord-Ierland woont en een studio heeft in het zuiden – is een naam in (Noord-)Ierland. Ze neemt er geregeld stelling in bij maatschappelijke debatten en wordt ook gehoord.
Moeilijke plekken
Twintig jaar na het Goedevrijdagakkoord betreur ik dat we niet meer bereikten, zegt Duffy. Ik ben ontgoocheld dat we ons in de situatie bevinden waarin we nu zijn. De brexit is nogal complex. Het risico bestaat dat die al het goede werk ondermijnt dat de afgelopen twintig jaar gebeurd is. Waarom? Het meest soliede werk van na het akkoord gebeurde met Europese steun. Die leidde ertoe dat gemeenschappen als het ware aan elkaar gebreid werden langs de grens. Ik deed vorig jaar het project ‘Soften the Border’, aan de brug tussen Blacklion in Ierland en Belcoo in Noord-Ierland. De jongste twintig jaar hebben velen relaties opgebouwd door dagelijks de brug in beide richtingen over te steken. Dat werkte zeer goed. Als de brexit een hard border betekent, gaan we twintig of dertig jaar terug in de tijd.
Grenzen zijn moeilijke plekken waar soms onaangename dingen gebeuren.
Schrik en hoop
Als alles volgens plan verloopt, stapt Groot-Brittannië in 2019 – inclusief Noord-Ierland – uit de EU. De Republiek Ierland blijft deel van de unie. Mensen hebben er schrik van omdat ze niet weten wat er precies te gebeuren staat, zegt Duffy. Britsgezinde unionisten vrezen en Ierse republikeinen hopen dat ze zullen wakker worden in een verenigd Ierland. Sinds de Ierse Boundary Commission (1924-1925, nvdr) is die schrik aan de ene en hoop aan de andere kant er altijd geweest. Algemeen vinden beide partijen dat grenzen niet echt goed zijn en dat we nationaal en internationaal meer moeten samenwerken. Mensen moeten leren de middelen te delen.
De grootste uitdaging is de opwarming van de aarde. Nationale grenzen, grote hekkens of muren houden die niet tegen.
