Ruim 200.000 glutenarme hosties per jaar

Zowel bij bakkers, in de rekken van grootwarenhuizen, in restaurants als in de hele voedselketen heeft de aandacht voor glutenintolerantie een vaste plaats. De intolerantie treft ongeveer 1 procent van de bevolking. Minder bekend is dat ook de hostie gluten bevat. In het kerkelijk recht is trouwens voorzien dat de hostie een minimum aan gluten moet bevatten. Hostiebakkerijen hebben zich op verschillende manieren op deze realiteit ingesteld.

Grote vraag naar glutenvrije hosties.

De clarissen in Sint-Truiden bakken al van oudsher hosties. Volgens de zusters is de vraag naar glutenvrije hosties echter heel beperkt. Daarom hebben wij er ons productieproces ook niet aan aangepast. Maar wij leveren slechts hosties in de nabije omgeving. Bij grotere hostiebakkerijen zoals die van Stevens in Merelbeke of van Sint-Michael in het Nederlandse Sint-Michielsgestel is er voortdurend vraag naar glutenvrije hosties. Voorafgaand aan de productie worden de machines goed gezuiverd. Bij het bakken maken wij gebruik van glutenvrije bloem, verduidelijkt de hostiebakkerij Stevens. In de Lage Landen worden er slechts in een beperkt aantal hostiebakkerijen glutenvrije hosties geproduceerd. In onze bakkerij loopt dat op tot 10.000 per jaar, 2,5 procent van de totale productie. Wij bakken ze meestal op vraag van de Vlaamse Vereniging voor Coeliakiepatiënten. Zij geven ons ook de bloem die bij het bakken van de hosties wordt gebruikt.

Productie vereist zorgvuldig proces,

Volgens Rita de Werdt van de Sint-Michael Hostiebakkerij in Sint-Michielsgestel is er bij de bakkerij wekelijks vraag naar glutenvrije hosties. Er is niet alleen vraag uit Nederland, maar ook uit Engeland, Luxemburg en Duitsland. De vraag komt vrijwel uitsluitend van particulieren. Dat lijkt merkwaardig, maar het is logisch omdat de glutenarme hostie volledig van de andere hosties moet gescheiden blijven. De productie vereist een zorgvuldig proces, waarbij de machines eerst heel zorgvuldig en tot in de details worden schoongemaakt. De minste aanwezigheid van gluten betekent een ramp. Twee keer per jaar bakken wij glutenvrije hosties. Een keer vlak voor de zomer en een keer in de kerstperiode. De totale productie loopt al snel op tot 200 à 250.000 glutenvrije hosties per jaar.

Extreme glutenintolerantie

Rita de Werdt erkent dat de term glutenvrije hostie misleidend is, omdat elke hostie een geringe hoeveelheid (minder dan 20ppm) gluten bevat. Daarom mag zij volgens de Europese regels toch glutenvrij genoemd worden. De verwaarloosbare hoeveelheid wordt slechts door iemand met een extreme glutenintolerantie niet verdragen. De communie kan in twee gestalten ontvangen worden, maar bij zo’n patiënt moet dat noodgedwongen in de vorm van wijn. In bepaalde, strikte welomschreven gevallen kan in de plaats van wijn overigens druivensap worden gebruikt. Rita de Werdt benadrukt dat de Sint-Michael Hostiebakkerij voor dit productieproces speciale toestemming heeft gekregen van Rome. De zogenaamde glutenvrije hosties worden volledig gescheiden van de anderen geproduceerd, zodat er geen enkel risico bestaat. De particulier zorgt er daarna voor dat de hostie niet met de andere vermengd raakt.

Intussen hebben zich in de Lage Landen ook verschillende kerken en kathedralen op coeliakiepatiënten ingesteld. Bij hen is er steeds een beperkte hoeveelheid glutenvrije hosties aanwezig. Die worden gescheiden in het tabernakel bewaard, zodat zij niet met de andere hosties in aanraking komen. De hostiebakkerij in Kevelaer, net over de Belgisch-Nederlandse grens in Duitsland, is een van de weinige hostiebakkerijen in Europa waar 100 procent glutenvrije hosties worden gebakken uit een extract van aardappelbloem. Maar die zijn niet in regel met de kerkelijke bepalingen. Daarom spreken wij niet over hosties, maar over oblaten, verduidelijkt Thomas Held van de hostiebakkerij in Kevelaer. Thomas Held zegt nog dat gelovigen met glutenintolerantie in de plaats van de hostie de communie in de gestalte van wijn of druivensap kunnen ontvangen: In dat geval kan men het best het bisdom contacteren voor dispensatie en vragen om de communie in de gestalte van wijn te mogen ontvangen. Als de situatie blijvend is, zoals steeds bij een allergie, dan kan er een blijvende vergunning worden verleend om de communie in de gestalte van wijn of druivensap te ontvangen. 

​