Stalin zocht toenadering met het Vaticaan

Hoeveel divisies heeft de paus? Met die spottende vraag reageerde de communistische dictator Jozef Stalin volgens de overlevering in februari 1945 tijdens de Yalta-conferentie op de vraag van de Britse premier Winston Churchill en de Amerikaanse president Theodore Roosevelt om ook paus Pius XII bij de gesprekken te betrekken. Onder het bestuur van de Russische dictator vond een zware vervolging van de Kerk plaats.

Maar eerder van de week werd op een congres in Rome een belangrijke vondst uit de archieven van het Vaticaan bekendgemaakt. Volgens de Italiaanse historicus Matteo Luigi Napolitano maakt de spectaculaire ontdekking duidelijk dat Stalin en de Sovjet-Unie daadwerkelijk contact zochten met het Vaticaan. Al van kort na het aantreden van Stalin werden gesprekken gevoerd. Ook op het hoogtepunt van de Koude Oorlog, in 1952, bleef Stalin toenadering zoeken. Er vonden toen ook effectief geheime gesprekken plaats, waarbij de Vaticaanse delegatie werd geleid door de jezuïet Giacomo Martegiani, toenmalig hoofdredacteur van het jezuïetentijdschrift Civiltà Cattolica. De delegatie van de Sovjets stond onder leiding van de Italiaanse communist en historicus Ambrogio Donini.

Napolitano ontdekte dat tijdens die gesprekken ook de opening van een Russische ambassade bij de Heilige Stoel ter sprake kwam. Maar de Vaticaanse delegatie vond dit slechts zinvol als Rusland ook echt vastbesloten was om de diplomatieke dialoog te blijven voortzetten.

Met de dood van Stalin kwam een einde aan de geheime dialoog tussen het Vaticaan en de Sovjets. Matteo Luigi Napolitano

Volgens de Italiaanse historicus is de ontdekking van deze documenten betekenisvol, omdat dit bewijst dat er al toenadering was met Oost-Europa nog voordat de banden met de communistische Oost-Europese landen door de Ostpolitik van het Vaticaan werden aangehaald.

Bron: KNA