UOC dreigt kathedraal van Lviv te verliezen

De Oekraïens-Orthodoxe Kerk (UOC), die tot kort na de Russische invasie nog onder de controle stond van het patriarchaat van Moskou, dreigt haar dubbelzinnige houding over de Russische invasie in het land zwaar te betalen. Parochianen van de orthodoxe kathedraal van Lviv zouden besloten hebben om over te stappen naar de autocefale, maar door Moskou als schismatiek beschouwde Orthodoxe Kerk van Oekraïne (OCU).  Volgens de lokale UOC-kerkleiding is dat echter een verzinsel van een plaatselijke politicus en een poging van de Oekraïense overheid om  deze kathedraal onder de controle van de autocefale Kerk te brengen.

De UOC kreeg eerder het verzoek om het Holenklooster in Kiev (Kiev Pechersk Lavra, ook bekend als het Klooster van de Grotten), historisch het belangrijkste orthodoxe centrum van het land, te ontruimen. Volgens de overheid is het huurcontract verlopen en zijn de huurovereenkomsten geschonden. De abt van het klooster, metropoliet Pavel, werd afgezet en is onder huisarrest geplaatst. Een collectief van gespecialiseerde onderzoeksjournalisten bracht vorige week aan het licht dat de metropoliet eigenaar is van een luxueuze villa die op illegaal onteigend land werd gebouwd. Oekraïne kondigde aan dat het de gebouwen van het Holenklooster in Kiev niet met geweld zal ontruimen. 

Interorthodoxe rivaliteit en nationalisme

Volgens Forum 18 is de strijd om het Holenklooster slechts een symptoom van het conflict tussen enerzijds de verdediging van nationale belangen en de strijd om de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging anderzijds. Eerder keurde een parlementaire commissie een door de Oekraïense regering gesponsord wetsontwerp goed dat de werking verbiedt van religieuze organisaties die bestuurd worden door verenigingen of instellingen die gecontroleerd worden vanuit Rusland. Staten hebben ongetwijfeld het recht om de nationale belangen te verdedigen, maar mensenrechtenorganisaties waarschuwen ervoor dat de godsdienstvrijheid in Oekraïne door de aanhoudende oorlog almaar sterker onder druk staat. Volgens artikel 18 (Vrijheid van gedachte, geweten en religie) van het Internationale Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten is de nationale veiligheid evenwel geen aanvaardbare reden om de vrijheid van godsdienst of levensovertuiging te beperken. Ook in nationale noodsituaties mag dat recht niet genegeerd worden.

Vrije meningsuiting en godsdienstvrijheid in Rusland

Forum 18 vestigt er overigens de aandacht op dat Rusland anderen geen lessen te leren heeft. In bezette gebieden wordt de godsdienstvrijheid zelfs gecoördineerd met de voeten getreden. Tot januari 2023 had Rusland een 500-tal religieuze eigendommen van orthodoxe, protestantse, katholieke, joodse en islamitische religieuze gemeenschappen vernietigd, beschadigd of geplunderd. Het in Kiev gevestigde Instituut voor Religieuze Vrijheid schat dat ongeveer een derde hiervan tot de UOC behoort. Ook het volledige scala van Russische beperkingen op de uitoefening van de vrijheid van godsdienst of levensovertuiging wordt in alle door Rusland bezette gebieden van Oekraïne opgelegd.

Bron: Forum 18