Vlaming minder praktiserend, maar blijft overwegend christelijk

De kerkelijke betrokkenheid in Vlaanderen evolueert almaar nadrukkelijker van een praktiserend katholicisme naar een cultuurchristendom. Daarmee houdt Vlaanderen gelijke tred met buurlanden zoals Nederland. Dat blijkt uit de pas gepubliceerde cijfers van de studie over De evolutie van de betrokkenheid bij de katholieke Kerk in Vlaanderen.

Van kerks katholicisme naar sociaal-culturele christenheid

Volgens het onderzoek is vandaag nauwelijks nog 5 procent van de Vlamingen wekelijks praktiserend. Daarmee wordt de trend van de afgelopen decennia voortgezet. In de jaren 1960 en 1970 was de helft van de Vlamingen wekelijks praktiserend. 7 procent van de Vlamingen gaat nu minstens een keer per maand naar de kerk, ruim 13 procentpunten minder dan in de jaren 1990.

De groep kerkelijke katholieken en christenen die minstens ter gelegenheid van de kerkelijke feestdagen aan erediensten deelnemen, is teruggevallen van 18 procent in 1996 tot 10 procent in 2015. Bijna de helft van de Vlaamse volwassen bevolking is randkerkelijk.

Mee onder invloed van het groeiende aantal moslims is de groep met een andere godsdienst toegenomen van 1,7 procent in 1996 tot 6,9 procent in 2015. Maar dat is nog steeds ver verwijderd van de zogenaamde invasie van moslims waarover sommige populistische middens spreken, al wordt dit cijfer in peilingen wel onderschat. 7,5% van de Vlamingen noemt zich vrijzinnig, 22,7 procent zegt geen godsdienst of levensovertuiging te hebben. 

Meer vertrouwen in de Kerk

Volgens de socioloog Jaak Billiet, professor emeritus van de KU Leuven en medewerker van het Centrum voor Sociologisch Onderzoek, vond in de jaren 1970 een ingrijpende verandering in de levensbeschouwelijke samenstelling van de Vlaamse bevolking plaats. Daarbij wordt de neergaande trend van de kerkpraktijk onverminderd voortgezet. De Vlaming gaat zich steeds minder als katholiek bestempelen, maar hij blijft zichzelf als christelijk, maar niet-kerkelijk beschouwen. Die groep blijft redelijk stabiel tussen 1996 en 2015.

Opmerkelijk, aldus nog prof Billiet, is dat het vertrouwen in het instituut Kerk sinds 2013 opnieuw wat gestegen is. In 2011, net na de pedofiliecrisis, had nog slechts 10 procent van de Vlamingen veel of heel veel vertrouwen in de Kerk. Dat aantal is in 2014 en 2015 opnieuw gestegen tot 13 procent. Billiet sluit niet uit dat dit lichte herstel van het vertrouwen mee aan het aantreden van de nieuwe paus Franciscus mag worden toegeschreven.