Voetwassing op Witte Donderdag kan ook voor vrouwen
21/01/2016 - 18:54
De Congregatie voor de Goddelijke Eredienst heeft donderdag, op uitdrukkelijk verzoek van paus Franciscus, een decreet gepubliceerd dat de weg vrijgemaakt voor de voetwassing van vrouwen tijdens de liturgie van de Goede Week op Witte Donderdag.
Het decreet, dat officieel op 6 januari 2016 (Feest van de Driekoningen) is gedateerd, is een aanvulling bij het decreet Maxima Redemptionis nostrae mysteria van 30 november 1955. Dat adviseerde pastorale raden destijds om een voetwassing van twaalf mannen te houden tijdens de Mis van het Laatste Avondmaal, als uitdrukking van de nederigheid en de liefde van Christus voor zijn discipelen.
Het donderdag gepubliceerde decreet benadrukt dat de wijziging moet bijdragen om de volledige betekenis van het ritueel tijdens het Laatste Avondmaal duidelijk te maken en opdat de kleine groep gelovigen die voor de voetwassing wordt geselecteerd de diversiteit en de eenheid van het hele volk van God zou vertegenwoordigen. Na zorvuldige overweging heb ik besloten om een wijziging aan te brengen in de Romeinse Missaal. Daarom kondig ik af dat de paragraaf die bepaalt dat diegenen die voor de voetwassing worden uitgekozen mannen of jongens moeten zijn, door de bedienaars van de kerk voortaan onder alle leden van het volk van God kunnen gekozen worden. Ik beveel bovendien een adequate toelichting van de ritus aan bij diegenen (ndr. viri selecti) die geselecteerd worden.
Achtste sacrament?
De traditie van de voetwassing raakte doorheen de eeuwen op de achtergrond, maar werd in 1955 door paus Pius XII in ere hersteld. Daarna vond zij ook algemeen ingang in de herdenkingsliturgie voor het Laatste Avondmaal. Ook paus Franciscus knoopte van bij het begin van zijn pontificaat aan bij de traditie van zijn voorgangers om op Witte Donderdag tijdens de herdenking van het Laatste Avondmaal zelf de voeten te wassen. In 2013 waste hij tijdens die liturgie in een vrouwengevangenis toen al de voeten van vrouwen.
De voetwassing, ook bekend alsMandatum, gaat terug op de passage uit het dertiende hoofdstuk vanJohannes(Joh 13,1) waarin Jezus de leerlingen het gebod geeft om elkaar lief te hebben. Zoals ik jullie heb liefgehad, moeten jullie ook elkaar liefhebben.
Sterke symbolische draagwijdte
Het decreet van de paus heeft een belangrijke symbolische draagwijdte omdat het de gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen in de kerkelijke liturgie versterkt. Toch benadrukken liturgische verenigingen dat het decreet de feitelijke bevestiging is van een kerkpraktijk die zich inmiddels al heeft ontwikkeld in onze kerken. Sommigen menen ook dat deze beslissing van de paus het praktisch moeilijker maakt om te blijven vasthouden aan de stelling dat het priesterschap uitsluitend voor mannen is voorbehouden. Tegelijk zorgt het decreet ervoor dat de voetwassing van vrouwen niet langer als een inbreuk op de liturgische praktijk mag worden beschouwd.
