Wordt 'Sixtijnse Kapel van Istanbul' dan toch geen moskee?

De Turkse regering veroorzaakte in augustus vorig jaar ophef met de aankondiging dat de Heilige Verlosserkerk in Chora, die in het Turkse de naam Kariye draagt en dienst doet als museum, wordt herbestemd als moskee. De aankondiging zorgde niet alleen bij verschillende buitenlandse regeringen en historici voor onrust en woede, maar wekte ook het wantrouwen van verantwoordelijken van de Unesco, de VN-organisatie voor in­ter­na­ti­o­na­le sa­men­wer­king in­za­ke op­voe­ding, we­ten­schap en cul­tuur. In juli werd ook de Hagia Sophia al herbestemd tot moskee.

De Unesco stuurde in oktober een missie naar Istanbul voor een inspectie in Chora en in de Hagia Sophia.

The Art Newspaper schrijft nu dat het gebouw voor onbepaalde tijd gesloten is, officieel wegens restauratie. Ernesto Ottone-Ramirez, adjunct-directeur-generaal van de Unesco, vertelt dat Turkije vorig jaar ervoor werd gewaarschuwd dat de herbestemming een invloed zou hebben op de erkenning als Werelderfgoed. De effectieve, inclusieve en rechtvaardige deelname van gemeenschappen en andere belanghebbenden aan het onroerende erfgoed is een noodzakelijke voorwaarde om deze site te behouden.

De Unesco-verantwoordelijke weerlegt de stelling van de Turkse regering dat de VN-organisatie zich al heeft uitgesproken over de Hagia Sophia en geen problemen ziet in de herbestemming van werelderfgoed als moskee.

Ottone-Ramirez laat weten dat het Werelderfgoedcomité tijdens een volgende sessie in de zomer zal beslissen in welke mate de aangekondigde veranderingen van invloed zijn op de status als Werelderfgoed. Volgens een woordvoerder van het Turkse Departement voor Religieuze Zaken is er geen nieuwe openingsdatum vastgesteld voor de moskee.

De herbestemming van de Hagia Sophia en mogelijk ook van Chora zijn een aanduiding van de groeiende invloed van de islam op het openbare leven in Turkije.

Bahattin Yucel, een voormalig minister van Toerisme, verklaarde tegenover The Art Newspaper dat de verontwaardiging in het buitenland wellicht invloed heeft op de toekomst van het gebouw. Ook de economische problemen in het land kunnen volgens hem ertoe bijdragen dat er geen werk wordt gemaakt van de omvorming tot moskee. In het feit dat er een restauratie is gestart, ziet hij een aanduiding dat Turkije wellicht heeft besloten om Kariye niet als moskee te openen. Cigdem Kafescioglu, een historicus aan de Bogazici Universiteit in Istanbul, zegt: Chora is als Byzantijns monument een van de best bewaarde voorbeelden van figuratieve Byzantijnse kunst. Ook toen het gebouw onder het Ottomaanse Rijk dienst deed als moskee bleven de fraaie mozaïeken en fresco’s er voor het grootste gedeelte van de tijd onbedekt. Kafescioglu kan echter niet geloven dat de plannen om van Chora een moskee te maken, worden opgeborgen. Daarvoor staat de Turkse president Recep Erdogan onder een veel te sterke druk van zijn oerconservatieve achterban. Volgens hem wordt omwille van politiek strategische redenen daarom gekozen voor uitstel en werd ervoor geopteerd niet zo overhaast te werk te gaan als bij de herbestemming van de Hagia Sophia.

Bron: The Art Newspaper