Zin voor nuance en dialoog lijkt verloren in euthanasiedebat
Professor Willem Lemmens, hoogleraar ethiek van de Universiteit Antwerpen, betoogt dat in het euthanasiedebat elke zin voor dialoog en nuance verloren lijkt. Lemmens reageert op de golf van kritiek op aartsbisschop Jozef De Kesel nadat hij in Het Belang van Limburg zei dat katholieke ziekenhuizen het recht hebben om te beslissen dat ze geen euthanasie of abortus toepassen. Verontwaardigde politici van N-VA, Open VLD, gesteund door dr. Wim Distelmans, verwijten de aartsbisschop dat hij zijn persoonlijke standpunt wil opleggen aan katholieke ziekenhuizen.
Het uitgangspunt van de critici en golf van reacties is dat er een recht op euthanasie zou bestaan. Maar ze vergissen zich, bemerkt de ethicus Willem Lemmens. Het dient aangestipt dat de Belgische wet helemaal geen ‘recht op euthanasie’ erkent, wel het recht om dit te vragen. Dit is een belangrijk verschil. Een arts heeft altijd het recht niet op een euthanasievraag in te gaan, uit gewetensnood of vanwege medisch-legale motieven. Dus ook een groep van artsen of een instelling heeft het recht al dan niet principieel euthanasie te weigeren.
Tegelijk laat de UA-hooglleraar opmerken dat alle belangrijke zogenaamd katholieke zorginstellingen en ziekenhuizen in Vlaanderen de voorbije jaren overigens richtlijnen hebben uitgeschreven en afspraken gemaakt die euthanasie mogelijk maken, hetzij aan de eigen instelling, hetzij na doorverwijzing.
Het respect voor de individuele patiënt én arts staat in katholieke zorginstellingen en ziekenhuizen in Vlaanderen wel degelijk centraal. Professor Willem Lemmens.
Professor Willem Lemmens: De reacties op de reflectie van de aartsbisschop (een korte bemerking in een veel langer gesprek, redactie) roept vragen op. Morele waarden verdedigen en uitdragen, ook als groep, is essentieel voor een open samenleving. En net zo goed is het een recht om als burgers zich te verenigen rond een ideaal van levenseindezorg waarin je afstand neemt van het hele pleidooi rond het ‘recht op euthanasie’. Dit pleidooi is immers in strijd met de wet: bovendien wordt dit pleidooi al te vaak gebruikt om elke kritiek op de euthanasiepraktijk in de kiem te smoren. Het is verontrustend dat politici en experten die normaal gesproken de vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel voeren in het euthanasiedebat elke zin voor nuance en dialoog wel heel snel verliezen.