‘Lam Gods’ in muziek: kom luisteren naar ‘Het Leidende Lam’

Het Lam Gods kan je sinds dit voorjaar jaar weer in al z’n pracht gaan bekijken, maar op 1 oktober kan je ook gaan luisteren. Dan gaat Het Leidende Lam in wereldpremière, een compositie die Kris Oelbrandt schreef in opdracht van het bisdom Gent. Het werk voor contratenor, koor en piano dient zich alleszins bijzonder boeiend aan.

Kris Oelbrandt (°1972) was tot voor een paar jaar monnik in de abdij Maria Toevlucht, Zundert (Nederland), waar hij zijn religieus leven combineerde met componeren. Hij behaalde een meestergraad in de muziekschriftuur aan het Koninklijk Conservatorium van Brussel en werd gegradueerde in de compositie aan de Muziekkapel Koningin Elisabeth. Met Het Leidende Lam zit hij al aan opus 51.

Net zoals het beroemde retabel van de gebroeders Van Eyck is de compositie een drieluik.

Elk luik brengt een nieuwe klankwereld met zich mee, ook al om genoeg variatie te bieden in een werk dat zo'n 40 minuten duurt.

1. Het Lam als offer.
   Kris Oelbrandt: ‘Het eerste deel heeft als tempo-aanduiding lento trascinando. Niet alleen traag dus, maar ook slepend. Zowel de pianist als de zangers moeten doordrongen zijn van het lijden van Christus. De tekst van dit eerste deel komt uit Jesaja 53. Dankzij Psalm 23, die de overgang vormt naar het tweede deel, begint de muziek meer te vloeien.’
2. Het Lam als overwinnaar.
   ‘In het tweede deel barst de muziek helemaal open, de stop gaat eraf, zeg maar. Maar toch is er in het midden nog die stilte en rust van het Lam. Net zoals dat onschuldig Lam heel eenzaam staat te wezen in dat stralende, indrukwekkende paneel. Die kern vond ik heel belangrijk.’ Psalm 45 vormt de overgang naar deel 3.
3. De nieuwe hemel en de nieuwe aarde.
   ‘Ik wilde dat dit deel ook nieuw klonk. Daarom voegde ik nog een solist toe, die alleen in dit derde deel optreedt. Geen klassieke sopraan, alt, tenor of bas, maar een nieuwe stem, letterlijk en figuurlijk: een contratenor.’ De teksten voor dit derde deel komen uit Openbaring 21.

Zelfs de opstelling van de muzikanten is afgeleid van het Lam Gods.

Vier koorgroepen staan in een groot vierkant opgesteld rond de luisteraars.

In het midden de piano, die het altaar met het Lam symboliseert. ‘Eigenlijk vond ik een cello het meest aansluiten bij het Lam Gods. Maar ik vreesde dat in de grote ruimte van de kathedraal de cello te weinig alles zou kunnen dragen.’

Wat spreekt je aan?

En dan is er nog de intrigerende titel: Het Leidende Lam. ‘Deze titel vat heel bondig mijn kijk op het Christusmysterie samen. Jezus draagt zijn en ons lijden. Wij zijn niet alleen in ons lijden, Hij lijdt mee en op die manier leidt (met ei) Hij ons. Hij trekt ons uit het graf, Hij gaat ons voor naar nieuw leven.’

Ieder beleeft het Lam Gods op zijn eigen manier, zegt Kris. ‘Ik ben altijd gefascineerd geweest door het Lam Gods. Ik heb er ook over gelezen, maar eigenlijk deed de geschiedenis ervan er niet echt toe.

Ik wou als componist echt gaan naar wat mij aanspreekt in het retabel, en dat is voor iedereen anders.

Sommigen zijn euforisch is over de kleurenpracht, en die is ook indrukwekkend, maar is dàt de essentie van hoe ik ernaar kijk? Mijn focus is dat ene lam temidden van al het andere. Ik denk dat de Van Eycks die compositie met zoveel details en elementen hebben geconstrueerd juist om de eenzaamheid van het lam te benadrukken.’

Componeren is bidden

‘Componeren is een soort bidden’, zei Oelbrandt ooit in een interview met het Nederlandse Trouw: ‘Componeren is een soort bidden, je zoekt naar een opening. Je moet heel lang wachten, totdat je de juiste noot hebt gevonden.

In het gebed maak je jezelf klein, je opent je hart, en kunt daardoor juist heel groot worden.

Ik vraag God in mijn gebed of Hij mij wil tonen of ik op de goede weg zit. De bevestiging dat ik als componist goed bezig ben, vind ik bijvoorbeeld tijdens zo’n repetitie, als ik hoor dat het klopt wat er klinkt. Het materiaal dat ik heb gemaakt, beoordeel ik vanuit mijn hart.’

De wereldpremière van Het Leidende Lam vindt plaats op vrijdag 1 oktober om 20u in de Sint-Baafskathedraal, met Vocaal Ensemble Saevus onder leiding van Johannes Dewilde, Filip Martens (piano) en Pieter De Praetere (contratenor).

Tickets

Reserveer hier je tickets (€15 per ticket; niet-genummerde plaatsen) voor dit unieke concert. Schrijf het verschuldigde bedrag over op rek.nr. BE52 7330 4855 6109 van CCV Gent, met vermelding ‘Concert 1 oktober’. De tickets zullen op 1 oktober klaarliggen bij de ingang van de kathedraal.