Bijbel van A tot Z ~ C van ceder

De ceder van de Libanon is een overbekende boom, vermaard om het kwaliteitsvol hout en de heerlijke geur van de schors en de bloei. Deze boom werd in Bijbelse tijden verhandeld door de Feniciërs. Ze haalden de ceders uit de grote cederbossen in het gebergte van de Libanon.

Zo’n ceder kan bijzonder oud worden en uitgroeien tot een machtige, indrukwekkende naaldboom. Karakteristiek is de etagevormige groei van de zijtakken. De boom kan een hoogte bereiken van wel 40 m en de omtrek van de vertakkingen kan gaan tot 12 m.

Legendarisch

De Libanonceder wordt reeds vermeld in het Gilgamesj-epos (rond 2100 v. Chr.), waar Gilgamesj en Enkidou de beschermer van het cederwoud verslaan en de ceders gebruiken om er een vlot mee te bouwen, dat hen naar Uruk brengt. 

In de Bijbel wordt de ceder vaak genoemd in een vergelijking. In deze vergelijkingen leren we iets over het ontzag dat de cederboom bij mensen opwekte:

• Ik zal voor Israël zijn als de dauw.
  Het zal bloeien als een lelie,
  wortelen als een ceder op de Libanon;
  zijn jonge loten zullen uitlopen.
  Het zal als een prachtige olijfboom pronken
  en geuren als de ceders op de Libanon. Hosea 14,6-7
• De rechtvaardigen groeien op als een palm,
  als een ceder van de Libanon rijzen zij omhoog.
  Ze staan geplant in het huis van de HEER,
  in de voorhoven van onze God groeien zij op. Psalm 92,13-14

In het Hooglied (5,15) beschrijft een vrouw de gestalte van haar geliefde in de volgende bewoording:

• ‘Zijn benen zijn als zuilen van albast,
  op voetstukken van zuiver goud.
  Zijn gestalte is zo fier als een ceder van de Libanon.

Twijgje van de ceder, begin van het paradijs

In het boek van de profeet Ezechiël komt er een uitgewerkte vergelijking voor in verband met de machtige cederboom:

• Dit zegt God, de HEER: Ikzelf zal uit de top van de hoge ceder, tussen de bovenste takken, een teer twijgje wegplukken, en dat zal ik planten op een hoge en verheven berg. Op de hoogste berg van Israël zal ik het planten, het zal takken dragen en vruchten voortbrengen, en een prachtige ceder worden. In die boom, in de schaduw van zijn takken, zullen vogels wonen, alle soorten vogels die er zijn. Ezechiël 17,22-23

De profeet laat verstaan hoe wonderbaar het is dat uit een klein teer twijgje zo’n prachtige boom kan groeien die een paradijs wordt voor allerlei soorten vogels. Zo kan God ook met het volk Israël handelen, terwijl hij anderzijds grote bomen die zich onkwetsbaar wanen, plotseling neervelt (Ez 17,24).

Het twijgje van de ceder krijgt zelfs een messiaanse betekenis.

Van bedreigd tot beschermd erfgoed

Het cederhout was zo gewild, dat de machtige cederwouden op de Libanon in de loop van de tijd begonnen weg te kwijnen. Het was keizer Hadrianus (keizer van 117 tot 138 n. Chr.) die verdere ontbossing voorkwam door het cederwoud te beschermen. In de 19de eeuw werden er wereldwijd treinbielzen gemaakt van cederhout, wat opnieuw leidde tot een bedreiging van de cederbossen. In 1998 heeft UNESCO daarom het cederwoud de status gegeven van beschermd erfgoed.

Welk woord of begrip uit de Bijbel wil jij laten uitleggen door Jean Bastiaens? Stuur een mail naar de redactie.