Wat ik paus Franciscus wil zeggen ~ Open kaart (2)

De nieuwste vraag komt telkens bovenaan de pagina. Praat zelf mee in de reacties onderaan het artikel. Hou je reactie beperkt tot 1 veld en tot het onderwerp van de vraag.

Bestel 'Open kaart over de kerk' om in jouw groep aan de slag te gaan met de vragen van de Synode over synodaliteit. Twijfel je nog? Lees eerst: Wat is een synodaal gesprek en hoe begin ik eraan?

#5

Sanne Vermeeren (parochie-assistent in De Pinte) • Het koninkrijk Gods. A ja.

Dirk Vannetelbosch (pastoor in Jette) • Ik droom van een kerk die het zich waard mag prijzen dat mensen de kerk niet meer zien als tweede keuze maar waar mensen een reden hebben om er zich naartoe te bewegen in plaats van zich een reden te zoeken, al of niet gegrond, om de rug te keren. Ik droom dat deze Kerk, waar ik van hou, al haar negativiteit van zich af mag  schudden en zo open in de wereld kan staan in vergiffenis voor haar tekortkomingen, zodat iedereen zich geroepen mag voelen om samen Kerk te zijn met en voor elkaar.

Kelly Keasberry (redactrice Tertio) • Mijn droom is dat de mensheid zal gaan inzien dat we allemaal onderling verbonden zijn. Dat een florerende wereld niet kan betekenen dat de welvaart en het levensgeluk van de één ten koste gaan van die van de ander. Mijn droom is dat er een bewustzijn op gang zal komen dat wij mensen de verantwoordelijkheid dragen om deze planeet aarde te maken tot een betere plaats voor alle leven en voor de generaties die na ons komen.

Wat de kerk betreft, droom ik van lokale geloofsgemeenschappen die zich ontwikkelen tot oefenplaatsen voor een nieuwe samenleving.

Kerken als bastions van medemenselijkheid, empowerment, sociale actie en compassie, dat is een beeld dat – daar ben ik van overtuigd – nog altijd toekomst in zich draagt.

#4

Sanne Vermeeren (parochie-assistent in De Pinte) • Fysieke nabijheid blijft de voorkeur en een meerwaarde, maar als het moet, zijn ook andere vormen van nabijheid een hulp. Het is goed als we een met een kritische blik naar de technologie kijken en die niet bepalend laten zijn. En technologie zal nooit de fysieke nabijheid vervangen. Toch heeft coronatijd getoond dat je ook vanop afstand ‘echt’ kunt luisteren, zelfs met een medium ertussen.

Wat achtergrondlawaai betreft: zelfs dan kan je luisteren. Neigen heet dat dan, toch?

Achtergrondlawaai neemt niet weg dat de goede luisteraar, ook te midden die omstandigheid, oor en hart kan neigen naar de boodschap... Zolang we luisteren met het instrument van de liefde – aandacht – geraken achtergrondlawaai en afstand misschien wel overbrugd. En, God spreekt toch ook zo tot ons? Midden het lawijt van ons leven, en soms dichtbij, soms veraf.

Dirk Vannetelbosch (pastoor in Jette) • Voor een goed gesprek heb je stilte nodig. En rust. Door de coronamaatregelen moesten we vaak met open ramen bijeenkomen. En dan was de rust soms ver te zoeken.

Kelly Keasberry (redactrice Tertio) • Mogelijke hindernissen wegnemen, komt de pastorale praktijk uiteraard het meest ten goede. Een rustige plek is belangrijk; ramen gesloten, zodat de bladblazer niet meer hoorbaar is…

Dicht genoeg bij elkaar staan, letterlijk en figuurlijk.

Ik stel geregeld vragen als: Ben ik verstaanbaar? Daarmee maak je duidelijk dat je als pastor of diaken bij de mensen betrokken bent, en ondanks de hindernissen verbinding tot stand wilt brengen.

#3

Sanne Vermeeren (parochie-assistent in De Pinte) • Hmmm, de kerk zijn natuurlijk wijzelf, en niet enkel wie een bepaalde aanstelling met (eind)verantwoordelijkheid heeft. Of niet enkel het bisdom. Of het Vaticaan. En als ikzelf dus de kerk ben, dan moet ik toegeven dat ik nog te vaak de mensen niet ernstig genoeg neem. Bovendien, nemen wij als Kerk (en als gelovige in die Kerk) God wel ernstig genoeg? We zijn zo vaak bezig met Hem te vertalen op alle mogelijke manieren.

Een top 3 heb ik niet, wel met gemak enkele voorbeelden.

1. Mensen die komen aankloppen met de vraag naar een sacrament. Ik weet niet zeker of wij wel echt de tijd nemen om te luisteren naar hun vraag. Vaak (en vanuit de ervaring, dat is ook waar) zit ons beeld al klaar. Zo van: die komen gewoon voor een feest in een schoon kader, of omdat het een gewoonte is of zo.
2. Kinderen. In oktober lieten we de kinderen als onderdeel van een vormseltocht vragen sturen naar ons. Een greep daaruit: Hoe is God ontstaan? Hoe is het vormsel ontstaan? Word je meer gelovig als je je vormsel viert? Waarom is God niet zichtbaar? Wat is de zin van het leven? Dat is al eens de moeite om ernstig te nemen. De vragen zullen aan bod komen in een ontmoetingsmoment na de mis met de hele gemeenschap.
3. Paus Franciscus.We horen vaak de kritiek dat ‘het Vaticaan’ of ‘Rome’ mensen niet ernstig neemt. Ik vraag me soms af of wij de paus wel ernstig genoeg nemen.

Dirk Vannetelbosch (pastoor in Jette) • De mensen die met schoonmaak en opruim begaan zijn. Diegenen voor wie het moeilijk is te spreken en zich uit te drukken: 

1. die Franstalige mama van een catechesekind dat het zelfs in het Frans moeilijk heeft zich uit te drukken;
2. die persoon waar ik een zegen bij zou uitspreken bij haar huwelijk en die schrok dat ze in de kerk mocht komen voor die zegen in plaats van op het huwelijksfeest 'tussen de soep en de patatten';
3. de mensen die gewoon ne knuffel van Onze Lieve Heer nodig hebben en die het menen, maar geen nood voelen aan vormingen die bij nader inzien tot niets leiden (anders zouden de Vlaamse kerken vol zitten met alle recente volwassen gedoopten en ouders van communicanten) Voor diegenen die achter vorming vragen, dienen we wel per parochie iets te voorzien. Dat is een must!

Kelly Keasberry (redactrice Tertio):

1. Jongeren (tieners en studenten)
2. Anderstaligen en migranten
3. Gasten (ongebonden spirituele zoekers)

#2

Sanne Vermeeren (parochie-assistent in De Pinte) • Een tiental jaar geleden mocht ik samen met Willem en Sara van de Arkgemeenschap in Gent naar Nederland voor ‘regenboogdagen’. Telkens toen we aan tafel gingen, mocht iemand een lied kiezen. Toen hoorde ik voor het eerst dit lied: Dag van vreugd, ik voel me blij. God houdt zijn hand boven mij. Trekt mij uit de duisternis. Bindt me en geeft me mijn vrijheid. Op Hem steun ik elke keer. Vijanden heb ik niet meer. God komt in me op als een lach, en Hij leidt mij voort elke dag. 

Hoe die persoon – voor wie spreken niet lukte – in haar bewegingen haar geloofservaring uitdrukte, dat beeld koester ik. Onvergetelijk hoe zij daar de kern van haar relatie met God toonde. Met dit antwoord beschouw ik wie in de Ark woont niet als de kleinste, de geringe. Ik bedoel dat God dagelijks in de kleine geschiedenis van mensen, altijd weer inzicht en toekomst geeft.

Dirk Vannetelbosch (pastoor in Jette) • Ja, in de zin van het ontgronden, en vanuit dat inzicht kan je God af en toe distileren.

Hij treedt ons vaak 'stoemelings' tegemoet.

Ik denk aan iemand van mijn bloemenploeg die bij een verjaardag van een vrouw van wie de man stervende was, in de kerk vlak voor de mis een plastiek zakje gaf met daarin een plantje en met fluisterende woorden... Wij denken aan jullie vandaag.

Kelly Keasberry (redactrice Tertio) • Op een snikhete zomerdag zo’n 10 jaar geleden waren tuinlieden het groen in het park langs mijn huis aan het snoeien. Toen ik een dienblad met frisdrank op de tafel zette voor mijn kinderen, bedacht ik dat de mannen misschien ook wel dorst zouden hebben. Ik vroeg of ze misschien ook iets te drinken wilden. Graag, zei de man die het dichtst bij stond. Even later tilde ik een aantal plastic glazen met frisdrank over de omheining. De man die vooraan stond, nam ze aan.

In een fractie van een seconde, terwijl ik in zijn ogen keek en de druppels zweet over zijn voorhoofd zag parelen, zag ik het gezicht van Jezus. En ik herinnerde me de woorden: Wat gij voor de minste van Mijn broeders hebt gedaan, hebt gij voor mij gedaan (Mattheüs 25, 40). Zo praktisch kan het evangelie zijn.

#1

Sanne Vermeeren (parochieassistent) • Je kunt er niet van uitgaan dat er in de pastorale praktijk altijd goed geluisterd wordt, maar toch is het niet zo uitzonderlijk. Het is voor ons als gelovige een (bijbelse) grondhouding. In de pastoraal is luisteren vaak je enige weg en middel. 

Waarschijnlijk wordt ‘echt’ geluisterd (zowel naar wat gezegd wordt als naar wat ongezegd blijft) als mensen niet met hun gedachten bij een te formuleren antwoord zitten. Wie nood heeft aan een gesprek, wil beluisterd worden, dus ik moet niet in de eerste plaats een woord klaar hebben, tenzij de ander een vraag stelt. Dat is nu het heerlijke verschil met een therapeut. Een therapeut brengt een oplossing en een aanpak, of dat is tenminste de bedoeling.

Echt luisteren of je echt beluisterd voelen, lost niets op. En toch maakt het verschil.

Dirk Vannetelbosch (pastoor in Jette) • Iemand kwam eens bij me met een complex probleem. Ik herinner me dat ik bij het aanhoren en beluisteren zijn probleem als het ware sorteerde, zoals we doen bij afval. Wat daaruit voortvloeide, was wonderbaarlijk. Ge vindt er nog goede items tussen en ondertussen werd zijn probleem sterk uitgedund. Het was bevrijdend voor zowel de spreker als de toehoorder.

Kelly Keasberry (redactrice Tertio) • Henri Nouwen noemde luisteren een vorm van geestelijke gastvrijheid. Maar er wordt weinig écht geluisterd, ontdekte de Nederlandse communicatiedeskundige Bert Bakker. Mensen staan vaker op zenden dan op luisteren.

Velen luisteren ogenschijnlijk wel, maar om zo snel het gesprek over te nemen of hun eigen ideeën bevestigd te zien.

Vorig jaar organiseerde dominee Eefje van der Linden samen met Bakker namens VPKB Vorming het webinar Een goed gesprek. Als deelnemer ging ik mee de uitdaging aan om via luistertechnieken elkaar tevoorschijn te luisteren. Een verademing! Juist in tijden van polarisatie en vervreemding valt daar nog een wereld te winnen.