Wat ik paus Franciscus wil zeggen ~ Open kaart (7)

De nieuwste vraag komt telkens bovenaan de pagina. Praat zelf mee in de reacties onderaan het artikel. Hou je reactie beperkt tot 1 veld en tot het onderwerp van de vraag.

Bestel 'Open kaart over de kerk' om in jouw groep aan de slag te gaan met de vragen van de Synode over synodaliteit. Twijfel je nog? Lees eerst: Wat is een synodaal gesprek en hoe begin ik eraan?

#5

Gianluca Loperfido (seminarist) • Het is makkelijk om te zeggen wat negatief is. Ook de (sociale) media focussen meestal op negatieve dingen. Als remedie stel ik voor: naar de diepte gaan en het hele verhaal proberen zien. Ontwikkel de nieuwsgierigheid om meer kennis te ontwikkelen. Negativisme is nooit de oplossing.

We leven in een heel individualistische samenleving. Ook christenen zijn vaak erg individualistisch ingesteld. Ik denk dat we meer gemeenschapszin nodig hebben als antwoord op het hokjesdenken en negativisme.

Leen Vermeire (persdienst Femma) • We moeten stoppen met oordelen want dat duwt mensen in hokjes. Maar laat dat nu juist zo moeilijk zijn. We leerden allemaal het verschil tussen goed en kwaad en vanuit dat denkkader oordelen we vandaag nog altijd over mensen. En natuurlijk moet het gedrag van iemand die pijn doet of kwaad berokkend afgekeurd worden. Maar we vergeten vaak te kijken achter dat gedrag. Achter dat gedrag zit een mens. 

Dit stoppen met oordelen oefen ik in mijn eigen kleine thuiskerk: met mijn partner, mijn kinderen, mijn moeder, broer en zussen, collega’s.

Als mijn kinderen iets doen wat niet kan, zeg ik niet ’t Is altijd hetzelfde met u’. Woorden als altijd of nooit geven iemand een label en zo’n uitspraak zet die persoon met zijn rug tegen de muur. Ik bespreek met hen eerder het feit van die moment, vertel wat dat feit met mij doet en ik probeer naar hen te luisteren. 

Daarnaast probeer ik te leven vanuit de overtuiging dat niet ik anderen moet laten inzien dat ze moeten veranderen. Mensen hebben veerkracht genoeg als ik ze maar graag zie. En ook God doet zijn werk. Ik moet niet alles alleen doen. Doorheen alle chaos is Hij aan het werk met Zijn Liefde. Vaak zie ik dat niet. Laat mij het dus maar geloven.

Kelly Kaesberry (redacteur Tertio) • Bewustwording is stap één. We moeten beseffen dat hokjes een handig middel zijn voor ons brein om de werkelijkheid te categoriseren en te structureren, maar dat ze niet de werkelijkheid representeren. Pas als je je ervan bewust bent dat je in hokjes denkt, kun je ervoor kiezen ook anders te denken.

Probeer je oordeel eens op te schorten en geef je nieuwsgierigheid de ruimte. Welk verhaal steekt er achter het gezicht van de ander? Waarom doet of denkt die persoon op een bepaalde manier? In het begin is dat misschien spannend, maar een open blik kan je wereld verrijken. Miljoenen mensen zagen de appel vallen, maar Newton vroeg zich af waarom.

#4

Gianluca Loperfido (seminarist) • Ik ben bevriend met heel wat mensen van de islamitische gemeenschap in Winterslag.

Vriendschap is de sleutel en het doel van het interreligieus gesprek.

Ga geen theologische confrontatie aan. In vriendschap kun je de schoonheid van de ander te ontdekken. Vandaag vroeg een moslim nog aan mij waarom christenen vasten. Dan probeer ik in alle openheid te antwoorden en stel ik ook wel eens een vraag terug. We vasten op andere manieren, maar in de diepte gaat het erom dat we erkennen dat we God nodig hebben. In die nederigheid kunnen we elkaar opnieuw vinden.

Leen Vermeire (persdienst Femma) • Ik zou de vraag nog wat opentrekken: hoe wordt een gesprek over geloven een positieve ervaring? Mijn ervaring leert me dat zelfs tussen mijn vrienden, mijn collega’s of mijn familie praten over geloof niet altijd een positieve ervaring geeft. Heel vaak beland ook ik in een discussie. Er wordt gegoocheld met dogma’s en misbruiken in de kerk en spontaan ga ik in verdediging. 

Voor mij zitten (inter)religieuze gesprekken op een andere dimensie. In zo’n gesprekken gaat het niet over gelijk halen.

Daarom moeten we weg uit ons verstand. Niet dat we debiel moeten gaan doen, maar we moeten opnieuw leren voelen en woorden geven aan onze religieuze beleving. Een geloofsgesprek is iets heel kwetsbaar. Het gaat immers over mijn relatie met God. Hoe Hij soms weg is en hoe ik Hem opnieuw vind. Hoe ik worstel met Hem en dan weer heel warm kan worden van een ontmoeting met Hem. 

Deze beleving in een veilige omgeving mogen vertellen en ook beluisteren, ontroert mij. Het voelt dan als komen op Heilige grond. Het maakt mij dankbaar en stil.

Kelly Kaesberry (redacteur Tertio) • Ooit had ik hier een gesprek over met de Nederlandse rabbijn Lody van de Kamp. Toen ik hem vroeg waarom hij lange tijd meer geloofde in een dialoog met moslims dan met christenen, antwoordde hij: De dialoog met christenen draait altijd weer uit op de vraag wie er nu gelijk heeft. Een interreligieuze dialoog die focust op theologische geschilpunten, ontaardt meestal in een woordenstrijd. Maar als je samen focust op wat je voor de maatschappij kunt betekenen, en als iedere religieuze denominatie haar sterkste punten inzet om dat doel te bereiken, kun je een verschil maken.

De interreligieuze dialoog die primair vertrekt vanuit relatie, verbinding en een gemeenschappelijk doel, heeft de meeste kans op succes. Moet je dan de verschilpunten wegpoetsen? Zeker niet.

Door eerst aan de relatie te werken, creëer je een veilig kader waarbinnen ruimte ontstaat om ook de gevoeligere onderwerpen te bespreken.

#3

Gianluca Loperfido (seminarist) • Meningsverschillen zijn op zichzelf goed en moeten kunnen. Het is toch normaal dat we niet allemaal hetzelfde denken. De kerk is een puzzel... Zelf ben ik een heel gevoelige mens, en af en toe beetje bang. Toch durf ik wel de eerste stap te doen. Daarna is het aan de andere partij om – in vrijheid – al dan niet ook een stap te doen. Kan een conflict niet meteen opgelost worden, dan moet je het aanvaarden en geduld oefenen.

Laat het geen muur worden waar je niet meer overheen kunt kijken.

Leen Vermeire (persdienst Femma) • Kijk naar hoe mensen op het werk, tussen buren, bij vrienden en familie omgaan met conflicten… De kerkgemeenschap doet niet anders, niet beter. 

Ik droom van een wereld en dus ook een kerk, waar mensen ervoor kiezen om die ander, ook al is die bruin, homo, dik of arm, te zien als gelijke, als hun broer of zus.

Als ik een andere mening heb dan mijn man, vind ik het ongelofelijk fijn dat hij me niet direct veroordeelt of in de verdediging gaat, maar dat hij vragen stelt totdat hij mijn standpunt goed begrijpt. Het eigenaardige is dat, als hij zo respect toont voor mij, we nadien rustig kunnen praten over ons meningsverschil en samen komen tot een gemeenschappelijk akkoord. Goed omgaan met verschillen kan maar als mensen heel goed luisteren naar elkaar en hiervoor tijd nemen. 

Kelly Kaesberry (redacteur Tertio) • Het woord protestant is gebaseerd op protest. Maarten Luther en Johannes Calvijn waren daar goed in, en veel protestanten zijn dat nog altijd. Katholieke Vlamingen schudden vaak meewarig het hoofd als ik ze vertel dat in 1926 in Amsterdam een kerk scheurde op de vraag of de slang werkelijk heeft gesproken in het paradijs. Toch geloof ik sterk in de subversieve kracht van kerken om op te komen tegen armoede en onrecht, tegen onderdrukking of uitbuiting van de natuur.

Helaas richten ons protest en onze energie zich vaak tegen de verkeerde dingen.

Niet tegen het onrecht in deze wereld, maar tegen elkaar. De uitdaging in deze individualistische cultuur is om niet alleen te willen spreken en gehoord te worden, maar ook om te luisteren en de ander de ruimte te geven. De kerk die de toekomst heeft, is volgens mij een plek waar iedereen zich kan thuisvoelen en waar verschillende stemmen kunnen worden gehoord.

#2

Gianluca Loperfido (seminarist) • In België slaan we veel bruggen maar op die bruggen ontstaan ook weer muren. We denken dat we als kerk perfect zijn, dus is het de ander die zich moet aanpassen. Maar dat is geen goed systeem. Pas als je diep in een relatie gaat, kun je de schat van een andere cultuur en traditie ontdekken.

De taal kan een barrière zijn, daarom is integratie sowieso belangrijk.

Leen Vermeire (persdienst Femma) • Ik merk dat er nog vaak een muur staat tussen andere taalgroepen maar ik droom van bruggen. Als in onze parochie de Afrikaanse gemeenschap meeviert dan kijk ik er vaak naar als naar een mooi optreden. En tegelijkertijd voel ik ook jaloezie.

Zo mijn geloof uitzingen en beleven zonder gêne, dat wil ik ook zo graag! 

Nadien ga ik met hen in gesprek en met wat geluk praten we over ons geloof, maar zelden zijn we kwetsbaar. We praten wel over hun liedjes, over de kledij, over de kleine baby in een doek gewikkeld… We staan elk aan een zijde van de muur en luisteren. Op zich al goed. Maar ik droom van meer. Ik droom ervan aan hen maar ook aan anderen te kunnen vertellen over mijn ontroering toen ik hun lied beluisterde, over mijn zelfbewustzijn dat wakker werd als ik hun lijf zag dansen of over de ontreddering die ik soms kan voelen na een gesprek met de kinderen.

Kelly Kaesberry (redacteur Tertio) • Ik ga als gastpredikant voor in verschillende protestantse kerken. De mooiste diensten zijn altijd weer die waarin verschillende verhalen, talen en culturen samenkomen. De kerk in Hasselt heeft een gospelkoor dat prachtig kan zingen, in de Brabantse Olijfberg in Antwerpen staan de migranten tijdens de Schriftlezingen beurtelings op om een zin in hun eigen taal te lezen. In een Spaanstalige kerk in Mortsel klinken dan weer liederen in het Spaans en staan na afloop de hapjes klaar. Een wonderlijke veelkleurigheid die juist door haar rijkdom recht doet aan het Koninkrijk van God. Tegelijk kan die veelkleurigheid voor een oudere generatie ook een muur zijn.

Laveren tussen gekoesterde tradities en een nieuwe en superdiverse samenleving, is de evenwichtsoefening waar de kerk van vandaag voor staat.

Maar in stilstaand water sterft het leven. De uitdaging is mee te blijven bewegen, en Gods liefde de brug naar elkaar te laten zijn.

#1

Gianluca Loperfido (seminarist) • Als twintiger naar België geëmigreerd vanuit Italië, voelde ik me wel eens als vreemdeling bekeken, maar daar heb ik nooit lang bij stil gestaan. Als zoiets gebeurt, is het belangrijk om in dialoog te gaan, want als de ander beperkt blijft tot jouw idee van hem, kan er geen echte ontmoeting zijn.

Leen Vermeire (persdienst Femma) • Ik was een mollige tiener, niet erg modebewust en erg gevoelig. Ik leefde mee met anderen en omdat ik veel naar hen luisterde, hield ik vaak mijn problemen voor mezelf. Ik voelde me vaak anders, vooral ook omdat ik geloofde in God. Ik vond dus niet direct aansluiting bij de mainstream van mijn klas en kreeg vlug het etiket dat ik ‘te serieus’ was, ‘een seut’. 

Dit etiket bepaalt me nog altijd. Als ik mezelf in de spiegel zie, kijk ik nog altijd met die ogen van die mollige tiener naar mezelf.

Ik twijfel aan mijn uiterlijk maar ook vaak aan wat ik zeg. In grote groep zwijg ik lang omdat ik eerst wil luisteren naar het verhaal van anderen. Maar tegen dat die klaar zijn, is vaak niemand nog geïnteresseerd in mijn verhaal. 

Kelly Kaesberry (redacteur Tertio) • Als kind groeide ik op tussen twee culturen, met een Nederlandse moeder en een vader uit voormalig Nederlands-Indië. Bij de ene familie ging na één koekje de koektrommel dicht, bij de andere stond de Indonesische rijsttafel uitgestald op tafel. Voor mij was dat normaal, ik leerde al jong dat de samenleving een mozaïek is van verhalen en dat je flexibiliteit, oprechte interesse en zelfrelativering nodig hebt om die te overbruggen. Sinds het woke-denken slaat evenwel de vervreemding toe.

Het lijkt alsof we zijn beland in een wereld die alleen nog maar uit volledige witte en zwarte mensen bestaat. Dat is niet de wereld waarin ik mij thuis voel.

Het verwondert me dat de mens, vanuit een oprecht verlangen om niet in stereotypen te denken, weer nieuwe hokjes ontwerpt. Dat is verklaarbaar: zo werkt het brein. Maar door daaraan toe te geven, doen we onrecht aan de complexe werkelijkheid. Wereldwijd bestaan er zo’n 110 verschillende huidtinten, verspreid over 7,75 miljard gezichten. Achter elk van hen schuilt een uniek verhaal.