© Real Comics / Dido Drachman
Wat betekent Palmzondag? - De complete Gids voor de Goede Week
1. Wat betekent Palmzondag?
Palmzondag (ook wel Palmpasen genoemd) is de zondag voor Pasen en de eerste dag van de Goede Week. Op Palmzondag gedenken en vieren christenen de blijde intocht van Jezus Christus in Jeruzalem voor zijn veroordeling, terechtstelling en verrijzenis.
Jezus wordt door het volk als een koning onthaald in Jeruzalem. Hosanna, roepen de mensen. Hij is de langverwachte redder die het Joodse volk zal bevrijden en het rijk van God op aarde zal vestigen. Niet veel later zal datzelfde volk roepen: Kruisig hem! Het koninkrijk van God is anders dan de mensen zich dat voorstellen.
2. Palmzondag in de Bijbel
In de vier evangeliën lees je dat Jezus op een ezel de stad Jeruzalem inreed en dat mensen hun mantels voor hem uitspreidden als een rode loper. Ze zwaaiden met palmtakken en bejubelden hem met de woorden: Hosanna! Gezegend hij die komt in de naam van de Heer.
Je vindt het verhaal terug in Matteüs 21,1-11, Marcus 11,1-11, Lucas 19,28-40 en Johannes 12,12-19.
Hosanna! Gezegend hij die komt in de naam van de Heer.
Lees verder onder de foto
3. Palmzondag in de liturgie
De liturgie van Palmzondag is sterk symbolisch geladen en gericht op herbeleving. Aan het begin van de viering worden palmtakken gewijd, waarbij het verhaal van de intocht wordt voorgelezen. De takken worden uitgedeeld. Dan pas gaan de gelovigen in processie de kerk in, terwijl de Bijbel wordt binnengedragen. Ze zingen en zwaaien met de takken, net zoals de inwoners van Jeruzalem destijds.
De uitbundige start van de viering staat in contrast met het vervolg van de viering. De andere lezingen blikken vooruit op Jezus’ kruisdood en begrafenis. Niemand ging ooit zo snel van hero to zero als Jezus in Jeruzalem. Palmzondag is dé viering waarin de ware aard van zijn koningschap tot uiting komt: deze koning is een dienaar, de grootste die zich tot de kleinste maakt. Mensen begrijpen het niet. Ze laten zich opruien en Jezus ter dood veroordelen als een misdadiger.
Die omkering komt ook bijzonder tot uitdrukking in de lezing uit de Brief van Paulus aan de Filippenzen 2,6-11:Hij die bestond in de gestalte van God heeft zich er niet aan willen vastklampen gelijk aan God te zijn [...] De omkering is dubbel: van God naar mens en weer naar God. En er is nog meer goed nieuws: die weg ligt nu ook voor ons open.
De gewijde takken worden na de viering door de gelovigen mee naar huis genomen, waar ze doorgaans aan een kruisbeeld worden bevestigd om te bewaren tot Aswoensdag van het volgende jaar.
4. Spiritualiteit van Palmzondag
Hosanna betekent zowel hoera als red ons. Waar we onmachtig zijn, gekwetst, beperkt, zondig, tekortschietend, daar kunnen we vanuit de diepte van ons hart roepen om Gods hulp. Dat is de plaats van redding, ons Jeruzalem. Daar mogen we Jezus Christus intocht laten houden. Blij en zonder angst. Want Hij is niet gekomen om te veroordelen, maar om te redden en te winnen voor een nieuwe vriendschap met God.
Wat de mensen de ene dag bejubelen, verguizen ze morgen. Het is een goede herinnering om ons wat te onthechten van ons verlangen naar succes en goedkeuring van anderen. Zoek liever schatten in de hemel die niet vergaan, dan wat roem en eer die heel vergankelijk zijn. God is een vaster fundament dan menselijke zekerheden.
Om een oprechte relatie met God te beleven, heb je geen macht nodig, geen succes en geen uiterlijk vertoon. Vriendschap met God is in eerste instantie onzichtbaar en onvoorstelbaar. Maar het onvoorstelbare is toch gebeurd. Christus heeft voor ons de weg naar God vrijgemaakt, door de dood heen. Een innig leven met God is mogelijk en kan alles veranderen. Zoals gist in het deeg.
Er is veel dat gelouterd moet worden om tot die innige vriendschap met God te komen. Veel zal verdwijnen en vergaan. We mogen sterven aan onze illusies en egobehoeften. Er is een groter wonder om naar uit te kijken. Het wonder dat God zich klein maakt om dicht bij ons te zijn.
De enige overwinning in het spirituele leven is de overgave en het offer. Zoals Jezus mogen we ons hele leven uit handen geven. Om daarna alles te verwachten van God. We betalen een kleine prijs, voor een onnoemelijk cadeau. Wat we geven is niet veel, ook al is het alles wat we hebben. Wat we krijgen, is niet te overzien. Gods genade is werkelijk oneindig.
6. Palmzondag in 3 citaten
- Mijn koningschap is niet van deze wereld. Johannes 18,36
- Geen pijn, geen palm. Geen doornen, geen troon. Geen gal, geen glorie. Geen kruis, geen kroon. William Penn
- God kan de zondaar redden die je bent, maar niet de heilige die je voorwendt. Metropoliet Anthony Bloom
7. Gebed Palmzondag
Heer Jezus,
Wat zou ik gedaan hebben in die menigte van Palmzondag?
Ik zou mee gejuicht hebben, zoals ook vandaag:
U bent mijn Koning – red mij!
Maar wat zou ik gedaan hebben in de menigte die om jouw kruisiging riep?
Geef dat ik vasthoud aan U, eerbiedwaardige Dienaar,
en weerstand bied aan haat en geweld.
Laat mij eens met U thuiskomen in uw koninkrijk van Liefde.
Ontdek ruim 50 oude en nieuwe gebeden in Heer, leer ons bidden.
8. Gebruiken en gewoontes op Palmzondag
Palmtakken • In de kerk worden palmtakken gewijd en uitgedeeld. Tijdens de mis dienen ze om de intocht van Jezus te herbeleven. Thuis bewaren veel mensen hun palmtakje bij een kruisbeeld.
Palmpasenstok • Vooral in Nederland maar ook hier en daar in Vlaanderen bestaat de traditie om een palmpasenstok te maken. Dat is een interessante werkvorm voor kinderen, waarbij je heel wat elementen uit de Goede Week kan overwegen.
De basis bestaat een kruis. Dat wordt onder meer versierd met een broodje van sandwichdeeg in de vorm van een haan. Het brood verwijst naar het Laatste Avondmaal en de haan naar het verraad van Petrus. Ontdek ook het andere lekkers met een symbolische lading en maak zelf een palmpasenstok.
9. 3 tips voor Palmzondag
Film: A Hidden life • In dit Duits-Amerikaans biografisch oorlogsdrama uit 2019 (Terrence Malick) weigert Oostenrijker Franz Jägerstätter om trouw te zweren aan Adolf Hitler en mee te strijden voor het Derde Rijk. Hij wordt gearresteerd en uiteindelijk geëxecuteerd. Zijn vrouw deelt zijn overtuiging en blijft hem steunen vanuit hun geloof in een God die liefde is. In onderstaand fragment klinken haar woorden uitgesproken bijbels: Ik blijf bij jou, wat er ook gebeurt.
Podcast: De schatkamer van de liturgie • In deze podcast van het Leerhuis van de kerkvaders en het CCV in het bisdom Gent luister je naar een preek van bisschop Andreas van Kreta (9de eeuw) over Palmzondag en een passend lied uit het Abdijboek.
Muziek: Bach • De Bach-cantate Himmelskönig, sei willkommen (BWV 182) roept de scène op van Jezus die Jeruzalem intrekt, nederig op een ezel. In het instrumentale openingsdeel hoor je als het ware een stappende beweging. Met de sopranen barst de vreugde los: Welkom, hemelse koning!
Bach en zijn tekstschrijver interpreteren de intrede van Jezus als zijn komst in het hart van de gelovigen. Na het openingskoor en een kort recitatief volgen drie aria's, waarvan de lange tweede de kern van de cantate vormt. Langzamerhand gaan we over van vreugde naar verdriet, als blijkt waar Jezus' verblijf in Jeruzalem op zal uitdraaien. Op het einde keert de vreugde terug en wordt de luisteraar aangespoord om in het voetspoor van Jezus te treden.
Laatste aanpassing op 28/03/2024 om 11:24
