Bijbel van A tot Z ~ W van wolk
De ‘wolk’ is in de Bijbel een belangrijk symbool. Dit betekent dat we niet in letterlijke termen over ‘de wolk’ moeten nadenken, maar in symbolische termen. Laten we enkele plaatsen bekijken waar de symboolfunctie van ‘de wolk’ zichtbaar wordt.
Woestijntijd
Wanneer het volk onder leiding van Mozes ontsnapt is aan de legers van de Egyptische koning, maakt het een lange tocht door de woestijn. Het is de woestijntijd van Israël. In deze tijd zal het volk intensief ‘leven met God’, maar ook heel wat beproevingen kennen. God trekt met hen mee in bijzondere vormen. Zo heet het dat ‘de engel van God’ aanwezig is in een vuurkolom en dan weer in een wolkkolom (Exodus 14,19-20).
God zelf is niet zichtbaar, maar zijn Aanwezigheid is manifest en beschermt het volk tegen de gevaren van dood en duisternis.
Mozes bemiddelt tussen God en het volk, daarom wordt hij ‘profeet’ genoemd. Hij brengt namens God ‘woorden van leven’ over aan het volk. Aan hem openbaart God zich ook op bijzondere manieren, bijvoorbeeld op een hoge berg. Het volk verzamelt zich aan de voet van de berg, terwijl Mozes hem alleen beklimt:
- Terwijl Mozes de berg op ging, werd deze overdekt door een wolk: de majesteit van de ENE rustte op de Sinai. Zes dagen lang bedekte de wolk de berg. Op de zevende dag riep de ENE Mozes vanuit de wolk. En terwijl de Israëlieten de majesteit van de ENE zagen, als een laaiend vuur op de top van de berg, ging Mozes de wolk binnen en klom hij verder omhoog. Veertig dagen en veertig nachten bleef hij op de berg. Exodus 24,15-18
Stem uit de wolk bij Jezus
Ook Jezus zal regelmatig een berg opgaan, een symbolische plaats van stilte en eenzaamheid, van gebed en Godsontmoeting. Zo zal Jezus op een berg opgenomen worden bij God, in gezelschap van de profeten Mozes en Elia. Vanuit de wolk wordt een stem hoorbaar, die het heeft over ‘de geliefde zoon’, de profeet naar wie de leerlingen moeten ‘luisteren’ (Hoor Israël!). Op de berg ondergaat Jezus een ‘transfiguratie’, een verandering. En de leerlingen horen er de stem van God:
- Toen viel de schaduw van een wolk over hen, en uit de wolk klonk een stem: “Dit is mijn geliefde Zoon, luister naar hem!” Marcus 9,7
Wanneer Jezus door God is opgewekt als ‘eerste van de doden’, verschijnt hij regelmatig aan zijn leerlingen. Lucas spreekt van een periode van veertig dagen (Handelingen 1,3). Ook in deze ‘tijd van genade’ spreekt Jezus met de leerlingen over wat hij is komen realiseren: het nabij komen van het koninkrijk van God (1,3). Aan het einde van die veertig dagen wordt Jezus voor de ogen van de leerlingen ‘omhoog geheven’. Lucas schrijft:
- Jezus werd voor hun ogen omhoog geheven en opgenomen in een wolk, zodat ze hem niet meer zagen. Handelingen 1,9
De wolk is de plaats van de vereniging van Jezus met zijn Vader.
Plaats van (tijdelijke) vereniging
De wolk is de plaats van de Godsontmoeting, of nog beter: van de Godsvereniging. Na de verbondsbreuk vanwege de verering van God als staande ‘op een gouden stierkalf’, zal Mozes opnieuw de berg beklimmen. Daar zal Mozes op een bijzondere wijze deel krijgen aan de aan de ‘heerlijkheid’ van God:
- De ENE daalde neer in een wolk, hij kwam naast Mozes staan en riep de naam JHWH uit. De ENE ging voor hem langs en riep uit: ‘JHWH! JHWH! Een God die liefdevol is en genadig, geduldig, trouw en waarachtig. Exodus 34,5-6
Maar Mozes zal de wolk ook weer moeten verlaten, en een tijd vol beproevingen tegemoet gaan.
Daarmee is de wolk de plaats zijn waar (of de tijd waarop) God zijn liefde, genade, geduld en trouw onthult aan wie Hem zoeken. In de wolk verenigt God zich op intense wijze met zijn geliefden, maar ze verhindert tegelijk dat je zijn gelaat ziet, ‘want geen mens kan mij zien en in leven blijven’ (Exodus 34,20). Dit ‘zien’ is voorbehouden aan de Zoon, de geliefde bij uitstek, die na zijn hemelvaart plaats heeft genomen ‘aan de rechterhand van God’ (Handelingen 2,32; 7,56).