8 tips bij het begin van een nieuw schooljaar

#1 Vertel je kinderen dat in elke boekentas dromen zitten

1 september komt eraan. Veel ouders slaken een zucht van verlichting. Toch staat ons nog één belangrijke taak te wachten vooraleer we onze kinderen overdag weer aan de zorgen van professionele begeleiders mogen overlaten.

Want in een klas zitten kinderen van alle soorten: kinderen met een opvallend fysiek kenmerk, vluchtelingen die de taal nog niet kennen, kinderen die geen nieuwe boekentas en kleren kregen. Vertel je kinderen dat in al die boekentassen wel dezelfde dromen zitten.

Vertel ze dat oude boekentassen dubbel zoveel moed meedragen om die dromen waar te maken.

Leer ze om zelf de moed op te brengen om op te komen voor wie ‘anders’ is en de eerste stap te zetten om iedereen erbij te laten horen.

#2 Maak je niet te vlug kwaad

Toegegeven, dit is een tip van mijn 11-jarige zoon. Lieve juffen mogen hem alles vragen, maar wie luid dreigt met straffen, maakt hem niet bang maar boos. En toch, afspraken moeten nageleefd worden. Dat vergeten jongens zoals hij wel eens.

Iedereen bij de les houden, is een intensief karwei van bemoedigen wat goed is en negeren of afkeuren wat stoort.

Maar die bemoediging werkt het best! Leerkrachten moeten soms eindeloos geduld hebben. Ze krijgen mijn eindeloos respect.

#3 Let niet teveel op de druktemakers maar op wie uit de boot valt

Druktemakers zuigen alle aandacht naar zich toe, maar daar laten leerkrachten zich niet door vangen. Ze weten dat storend gedrag beter genegeerd wordt, want negatieve aandacht werkt averechts.

Storend gedrag is meestal een smeekbede om aandacht (van de leerkracht of van de medeleerlingen). Daarom is het beter een goed moment te zoeken om positieve aandacht te geven.

En daarbij is het vooral ook de kunst om kinderen die geen aandacht vragen, toch het nodige te geven.

Aandacht en oprechte interesse tonen, een heel schooljaar lang, in klassen van 20 en vaak veel meer… Opnieuw: respect!

> Ken je de win-wintafel al (over gevoelens praten met kleuters)?

#4 Als je klas een ‘humaniora’ wordt

Welk onderwijstype of leerjaar ook, eigenlijk zou elke klas een humaniora moeten zijn. Daarmee bedoel ik wat het woord etymologisch zegt: ‘meer mens worden’.

Oorspronkelijk werd met de term ‘humaniora’ in Vlaanderen de Grieks-Latijnse bedoeld. Later kwam daar de Moderne Humaniora bij met nadruk op hedendaagse talen en wetenschappen.

Omdat de term negatief afstraalde op technisch en beroepsonderwijs – alsof je daar niet ‘meer mens’ kon worden – werd hij uiteindelijk afgeschaft.

Het is maar een woord. Maar hadden we niet beter de omgekeerde beweging gemaakt en in alle onderwijstypes geprobeerd de nadruk te leggen op humaniteit?

#5 Menukaart met de mooiste gerechten

Leerkrachten bereiden hun lessen voor als gerechten in een sjiek restaurant: met veel aandacht voor de mise en place, cuisson en presentatie. Nu eens een kindermenu met frietjes, dan weer het meer verfijnde werk met biologisch, vegetarisch, lokaal gekweekt, of smaken uit verre streken.

Ze weten dat kinderen kwaliteit herkennen en belonen met leergierigheid en levenslange herinneringen.

#6 Met onze kinderen op avontuur

Schermpjes zijn alomtegenwoordig. Menig ouder noemt ze een plaag. En toch zijn ze niet weg te denken. Het komt er vooral op aan ze goed te leren gebruiken en nog meer om ze goed te leren wegleggen. Als ouders hebben we daarin een belangrijke voorbeeldfunctie…

Nu we het opvoeden weer een beetje mogen delen, hoop ik dat leerkrachten onze kinderen – en zeker de tieners onder hen – aanmoedigen om schermloos in contact te treden met elkaar en met hun omgeving.

Echt verbinding maken met anderen. Echt op onderzoek gaan en diep duiken in de materie.

Ik hoop dat onze kinderen op school leren om hun mening te formuleren met argumenten die steek houden. Dat ze leren in discussie gaan zonder op de persoon te spelen of zich te verliezen in emoji’s. Dat ze ontdekken dat het oké is om van mening te verschillen en dat niemand alle antwoorden bezit. Waar zouden ze het anders nog leren??

#7 Tieners zijn niet oppervlakkig, al doen ze misschien zo

Tieners zijn spiegels voor elkaar. Het voorbeeld van leeftijdgenoten is vaak de standaard voor hun eigen doen en denken. Vandaag nog meer door de sociale media. Soms lijken ze meer bezig met het volgen van het leven van anderen, dan met hun eigen leven.

Toch schuilt onder die oppervlakte een hele wereld aan gevoelens en gedachten, behoedzaam verstopt of zelfs nog onbewust.

Op die leeftijd is het vaak een inspirerende leerkracht of begeleider die het verschil maakt om die diepere wereld en eigen persoonlijkheid ruimte te geven.

Het geheim van zulke leerkrachten is dat ze niet oordelen over een leerling en beseffen dat die buiten de school vaak een leven met grote uitdagingen heeft. Ze zien hun leerlingen allemaal even graag en behandelen hen zoals ze hen zouden willen zien uitgroeien.

#8 Vergeet je medestanders niet

Leerkrachten zijn superhelden. Dat besef ik eens te meer op het einde van een lange vakantieperiode. Waarschijnlijk kunnen ouders en leerkrachten elkaar nog meer ondersteunen in onze gedeelde taak om de kinderen tot verantwoordelijke jonge mensen te begeleiden.

Laten we elkaar niet vergeten in de loop van het schooljaar, maar goed communiceren en elkaar bemoedigen.

Een goede band verlaagt de drempel voor oplossingsgericht denken wanneer de school, een leerkracht of leerling – of ouder – voor moeilijke uitdagingen staat.