Zusters van de jacht - Op weg met Siggersigge, Sputnik en Oxo

Aflevering 9: Op weg met Siggersigge, Sputnik en Oxo

In deze aflevering gaat Leo August De Bock in gesprek zuster Agnes Walbers.

▷Naar de audiodocumentaire op Apple Podcast
▷Naar de audiodocumentaire op Spotify

Zuster Agnes Walbers trok in 1960 naar de Filippijnen, een eilandengroep in de Stille Oceaan ten noordoosten van Maleisië. Zuster Agnes kwam terecht in een land waar bloed uit liep. Onder president Marcos leefden de Filippijnen in een nietsontziende dictatuur. Tegenstanders en vermeende tegenstanders werden opgesloten, vermoord, gemarteld. De corruptie onder Marcos was zelden gezien. Toen er naar aanleiding van vervroegde verkiezingen in 1986 talloze aanwijzingen waren van fraude leidde dat tot een volksopstand. Marcos en zijn gevolg vluchtten naar Hawaï. Corazon Aquino nam de macht over. 

Zuster Agnes kwam, zag en zocht zich een weg door het geweld dat zich ook volop in haar leven voordeed. Het is een verhaal van de straatgangs Uno en Dos, van de gangsters Siggesigge, Sputnik en OXO, van de lieve gitarist Willy die ook een bandiet blijkt te zijn en dus van het goede zien temidden van het kwade. In belangrijke delen van de Filippijnen stond het onderwijs nergens. Dat werd haar roeping. 

- Lees verder onder de foto's - 

Aflevering 8: Het komt van Hem en de sterkte is daar

In deze aflevering gaat Leo August De Bock in gesprek de zusters Lieve Van de Wiele en Noëlla Declercq.

▷Naar de audiodocumentaire op Apple Podcast
▷Naar de audiodocumentaire op Spotify

Als u hun namen online zoekt, dan krijgt u behalve voor bijna-Nobelprijswinnaar zuster Jeanne De Vos geen resultaten. Op het internet bestaan ze niet. In het echte leven bestaan ze des te meer. Ze zijn de Samaritanen van hun tijd, beoefenaars van barmhartigheid, ze beleven het evangelie meer dan dat ze het lezen, rigoureus en oprecht, ze zijn er voor anderen, nauwelijks voor zichzelf, aan bezit hechten ze geen belang, onbaatzuchtigheid is een leefregel, hun liefdevolle bekommernis betreft de meest verdrukten, ze dringen niets of, ook hun geloof niet, in, hoofdzaak zijn ze er, aanwezig, luisterend en reiken ze een hand die wegleidt uit miserie, onvoorwaardelijk, met graagte. De zusters van de jacht: ze worden uitgestuurd naar verre plekken. En het hart van de mensen was bij hen.

En nu, in deze voorlaatste aflevering, zijn we bij zuster Lieve Van de Wiele gearriveerd. Een mens zou denken: missioneringswerk in de Verenigde Staten? Kom nu. Maar zo ziet zuster Lieve Van de Wiele dat niet. Ze kreeg lang geleden Texas en later North Carolina en New York in de schoot geworpen. En dat was een goede zaak. Ze kwam terecht in achterbuurten waar zwarten vierderangsburgers zijn en waar de herinnering aan de slavernij van weleer wel zeer dichtbij komt.

We maken ook kennis met Zuster Noëlla Declercq, afkomstig van Roeselare en uitgestuurd naar Congo.

- Lees verder onder de foto's - 

Aflevering 7: Fully alive

In deze aflevering gaat Leo August De Bock in gesprek de zusters Jacqueline Opdeweeghe en Caroline Boermans.

Zuster Jacqueline was missiezuster op verschillende locaties in Brazilië. Brazilië was toen een dictatuur. Er was veel geweld. Tegenstanders van het regime werden vermoord of verdwenen. Zuster Jacqueline werd zelf ook opgepakt en gelukkig uiteindelijk vrijgelaten. Ze bleef en verlegde een steen.

Zuster Caroline Boermans, een boerendochter, koos Hong Kong als bestemming, op een moment dat daar grote groepen vluchtelingen arriveerden, mensen die op de vlucht waren voor het regime van Mao Tse Dong. De titel van de aflevering is “Fully Alive”. Zuster Boermans vertelt waarom.

▷Naar de audiodocumentaire op Apple Podcast
▷Naar de audiodocumentaire op Spotify

- Lees verder onder de foto's - 

Aflevering 6: Missie is liefde voor de mensen

Jeanne De Groote en Hilda Van Holst verblijven samen met 112 medezusters in het grote missiehuis in Heverlee. Ze vertellen het verhaal van hun pionierswerk in twee sterk verschillende werelden. Zuster Hilda bracht het grootste deel van haar leven door in Taiwan. Zuster Jeanne zette een organisatie voor rechtvaardigheid op in Congo en Kameroen. Missie betekent simpelweg liefde voor de mensen, zeggen ze. 

▷Naar de audiodocumentaire op Apple Podcast
▷Naar de audiodocumentaire op Spotify

- Lees verder onder de foto's - 

Aflevering 5: Kerk is Missie

In de vijfde aflevering van ‘Op weg met God’ spreekt August Leo De Bock samen met zuster Simonne. De West-Vlaamse Simonne Coene is 90.

Ze was 60 jaar missionaris op de Filippijnen, arm onder de armsten.

Weinig zusters konden dat aan. Maar Zuster Simonne zette door en won het vertrouwen van de mensen in de slums in en rond de Filippijnse hoofdstad Manilla. Ze was erbij toen dictator Ferdinand Marcos duizenden armen met bulldozers letterlijk liet opscheppen en liet droppen op een plek zonder water, elektriciteit en enige vorm van onderkomen. Kerk is missie, vindt Zuster Simonne. En dat is meteen de titel van deze aflevering: Kerk is missie. De Kerk moet blijven getuigenis afleggen waar ook ter wereld.

▷Naar de audiodocumentaire op Apple Podcast
▷Naar de audiodocumentaire op Spotify

- Lees verder onder de foto - 

Aflevering 4: Dag moeder

In de vierde aflevering van ‘Op weg met God’ bezoekt August Leo De Bock samen met zuster Maï het 'paviljoen', waar zusters verblijven die niet zelfstandig kunnen wonen. 

▷Naar de audiodocumentaire op Apple Podcast
▷Naar de audiodocumentaire op Spotify

- Lees verder onder de foto - 

Aflevering 3: Dit is wat ik moet doen

In de derde aflevering van ‘Op weg met God’ bezoekt August Leo De Bock Zuster Elizel. Ze is één van de jongste zusters van de congregatie. Ze heeft al een bewogen leven achter de rug. In Kameroen was ze getuige van oorlogsgeweld en dat liet zware sporen na.

▷Naar de audiodocumentaire op Apple Podcast
▷Naar de audiodocumentaire op Spotify

- Lees verder onder de foto - 

Aflevering 2: Getuigen door wie je bent 

In de tweede aflevering van ‘Op weg met God’ bezoekt August Leo De Bock de verrassend internationale keuken van de zusters van de jacht en volgt hij het kaartspel 'Hand en voet' van enkele zusters.

▷Naar de audiodocumentaire op Apple Podcast
▷Naar de audiodocumentaire op Spotify

- Lees verder onder de foto - 

Aflevering 1: Ons hart mag niet hard worden

In de eerste aflevering van ‘Op weg met God’ getuigt de 87-jarige zuster Marie-Lou Vanderstraeten over haar werk op de Antillen en in Jamaica.

▷Naar de audiodocumentaire op Apple Podcast
▷Naar de audiodocumentaire op Spotify

- Lees verder onder de foto's - 

De wereld woont in elke gang bij de zusters van de jacht

In de eerste aflevering vertelt zuster Marie-Lou Vanderstraeten over verschillende voorwerpen die zusters meebrachten vanuit hun missiegebieden.

De wereld woont echter net zo goed in elke gang, zaal en spreekkamer in het missiehuis.

Overal staan en hangen kunstwerken en voorwerpen uit de missiegebieden van de zusters van de jacht.

Een boek, in India op palmbladeren geschreven. Een schaalmodel van een Filipijnse paalwoning, ter grootte van een flinke keukentafel. Weefsels uit de inheemse cultuur in Amerika. Geschenken voor een zuster waren altijd geschenken voor de congregatie. Onze waardering voor de cultuur van onze missiegebieden was groot en dus deden we niets liever dan de objecten delen. Vandaag leven we tussen onze herinneringen.

- Lees verder onder de foto's - 

Leidraad naar tevredenheid om het leven

‘Op weg met God’ is de titel van een nuchter, allerminst romantisch boeiend boek over de stichteres van de Zusters Missionarissen van het Onbevlekt Hart van Maria, een vrouw uit een armoedige vlek arbeiders en neringdoeners in West-Vlaanderen: Maria-Louise De Meester.

Wie de zusters van de Jacht, zoals we ze nu beter kennen, nu, 125 jaar later zijn, berust in essentie nog altijd bij de inspiratie waarmee deze Maria De Meester, heel klein, een congregatie missiezusters begon. In haar tijd werden vrouwen die aan missionering deden met wantrouwen bejegend. Mensen zagen het als een vlucht uit de werkelijkheid thuis of beschouwden het als een excentrieke zucht naar avontuur. Die inschatting stond ver van de werkelijkheid af. 

De zusters van de jacht zien geen onverzoenbaarheid tussen gebed en actie, integendeel, ze leven volgens hun gebed. Ze gaan in de realiteit van de ander staan, laten zich beproeven, assimileren in hoge mate een vreemde cultuur en proberen nederig mensen nabij te zijn. Zieltjes winnen, is niet aan de orde. 

Ik mocht een week verblijven in het grote missiehuis in Heverlee en het leven van de zusters delen.

Ze zijn nog met 114. De gemiddelde leeftijd is 88 jaar. Ze hebben een eigen verzorgingstehuis. Het terug zijn uit een verre missie vergt soms het verbijten van warme gevoelens, maar ze vinden een nieuwe weg en sommigen stralen zoals ze dat wellicht altijd deden, blij met wat het kloosterleven hen bedeelt. De reeks audiodocumentaires die ik maakte over mijn verblijf in Heverlee is denk ik een antidotum tegen de vermoeidheid van deze tijd, tegen uitvergrote frustraties en een leidraad naar tevredenheid om de kracht en de vele mogelijkheden van het leven.

- Lees verder onder de foto's - 

Indrukken van documentairemaker Leo August De Bock

Vrouwelijke religieuzen, in het bijzonder kloosterlingen, zijn mij nooit vreemd geweest. Ik had namelijk een tante non. Ze heette Irène – in de mond van mijn moeder steevast ‘ons Irène’ – en als zuster heette ze Zuster Lucienne. Ze was de enige in de familie die had gestudeerd, ik de tweede. Ze bracht het tot hoofdverpleegkundige in een ziekenhuis. Omwille van haar gestrengheid was ze de schrik van stagiairs. Voor mij breidde ze truien. Het gerucht ging – het gesprek daarover was taboe - dat ooit een man scheerlings haar pad had gekruist. Het zou bij scheerlings zijn gebleven. 

Binnenstappen bij de Zusters van de Jacht in Heverlee – ze gaan niet op jacht hoor, de Jacht is een plaatsnaam, zoals ook Scheut een plaatsnaam is - voelde zonder overgang vertrouwd aan, omdat de meeste zusters voor mij aanvoelen als mijn tante non. Dat aanvoelen heeft te maken, denk ik, met de vertrouwenwekkende geur eens binnen in het missiehuis, de geur van verleden en herinnering, de rust daar, het heeft te maken met het aanspreken van een vrouw met het woord ‘zuster’, een woord dat ten aanzien van een zuster, anders dan ten aanzien van mijn zuster, vriendschappelijkheid in wisselende verhoudingen mengt met respect, het heeft te maken met mijn eerste kennismaking met ‘vrijheid van meningsuiting’. Zelfs als mijn meningen dwalingen waren, was er van haar kant hooguit dat schuddebollen: maar jongen toch, dat ge niet slimmer zijt. 

Dat is het zowat, het onder zusters zijn. Ze zijn een beetje moeder toch, maar dan geduldiger.

Ze hebben geen plannen met je, ze hebben geen verwachtingen, het volstaat dat je er bent en bent wie je bent. 

- Lees verder onder de foto's - 

Zo drinken zusters, toch die van de Jacht en destijds mijn tante non, water bij het eten. Evenwel bracht Zuster Maria mij voor elk middagmaal een flesje bier en daarbij knipoogde ze heel even schalks, ja schalks, enigszins samenzweerderig. Dan ben je dus al bijna thuis nietwaar. En groot dat het daar is, dat missiehuis. Dus ’s avonds hoor ik de vraag of ik wel alleen de weg naar mijn kamer zou vinden. Eerlijk: nee. Dan loopt een zuster toch wel even mee tot daar. Tot bij de ruime ‘priesterkamer’, veel ruimer dan hun vertrekken. 

De vertrouwdheid zit in dat woord ‘zuster’. Ook respect zit in dat woord. Van mij voor hen. Dat was altijd zo. Ik heb ze ontmoet hier, ik heb ze in den vreemde ontmoet, in Haïti, Lesotho, Congo, Burundi, Uganda. En ik heb gezien wat ze daar deden, betekenden, het verschil dat ze maakten heb ik gezien en ik doe mijn hoed voor ze af.

Ze zijn sterk, sommigen breekbaar voor het oog, maar allemaal maken ze de wereld beter.

Niemand hoeft gelovig te zijn om goed te doen, zij wel. De lafenis van het geloof is hun grote kracht. Het mag geen twijfel lijden: ze zijn op weg met God. En dan is er nog misschien het belangrijkste: hun nederigheid, hun bereidheid om in een cultuur te gaan staan die hen vreemd is en die onverkort te respecteren. Anderen nabij zijn telt, behulpzaam zijn telt. Hun inzet is onbaatzuchtig. 

De reeks audiodocumentaires die ik voor Kerknet maakte over de Zusters van de Jacht is een ode aan de Zusters van de Jacht. Aan alle missiezusters.