‘Spiritualiteit helpt jongeren hun weg in het leven vinden’

Tijdens de voorbije examenperiode hoorden we opnieuw heel wat jongeren die zich niet goed in hun vel voelen. Tegelijkertijd werden we ook in de media geconfronteerd met alarmerende berichten over een groeiend aantal jongeren die het spoor bijster zijn. Even vlot worden methodieken om dit op te lossen boven de doopvont gehouden. Focussen we in al deze goede bedoelingen niet te veel op het individu dat gelukkig moet worden? De wereld waarin we leven, wordt steeds complexer en onvoorspelbaarder.

Met ego-denken zullen we het niet meer redden, met alleen examenkennis evenmin. Als we jongeren duurzaam hun weg willen laten vinden in het leven, is meer aandacht voor hun spirituele ontwikkeling broodnodig.

Het is een recht van het kind dat we dreigen te verwaarlozen.

Heel wat jongeren voelen zich eenzaam. Maar wat betekent die eenzaamheid dan? Ze hebben meestal veel sociale contacten. Toch blijven velen het gevoel hebben dat ze niet ten volle kunnen zijn wie ze zijn. Ze missen betekenisvolle verbindingen. Er ontstaat een cirkel van existentiële eenzaamheid die met steeds meer moeite doorbroken geraakt.

Wie sociale media volgt, ziet bij jong en oud het groeiende applaus voor wie durft te benoemen dat je niet goed in je vel zit. Steeds vaker drukken mensen de pauzeknop in en gaan ze op zoek naar zichzelf. Of noem het liever worstelen om je unieke bijdrage aan de samenleving te vinden. Want met het groeiend aantal likes groeit ook het inzicht dat we niet zoeken omwille van onszelf, maar betekenis willen ervaren in relatie tot een groter geheel.

De vraag naar zingeving klinkt er steeds luider.

Bronnen om dat zoekend zijn te voeden, liggen in de digitale wereld aan ieders voeten en worden gretig gedeeld. De gedachtewisseling erover blijft te vaak een individuele zaak. Wat ons ten diepste drijft, is niet voor het publieke forum.

Recent onderzoek van het Springtide Research Institute bij 10.000 Amerikaanse jongeren toont aan dat jongeren die gelovig zijn beter in hun vel zitten dan hun niet-religieuze leeftijdsgenoten. Veertig procent van de jongeren die zichzelf religieus noemt, geeft aan zich mentaal goed te voelen. Criticasters zullen snel zijn om te benoemen dat het verband tussen het hebben van een levensbeschouwelijke identiteit en mentaal welzijn lang niet zaligmakend is. Ze hebben gelijk. En toch… De mens heeft ten diepste een spirituele behoefte. Uiteraard komen een dak boven je hoofd, eten, slapen,… op de eerste plaats.

Maar noem spiritualiteit geen luxe-product.

De Verenigde Naties benoemden in 1989 de spirituele ontwikkeling al als een recht van het kind. Het duidt meteen op een essentiële dimensie van ons zijn die net als taal, cognitieve en sociale vaardigheden,… de kans moet krijgen om zich te ontwikkelen. Gunnen we onze jongeren die ontdekkingstocht? Mogen ook zij af en toe de handrem optrekken? Welke bronnen reiken we hen aan?      

De spirituele kern van religieuze tradities heeft door de eeuwen heen richting gegeven aan de persoonlijke ontwikkeling van velen. Zij bieden een kans om te ontdekken dat geluk mogelijk schuilt in een levensdoel dat uitgaat van iets groter dan het eigen ik. Iets wat sommigen God durven noemen.  Niet zo vreemd dus dat wie zich verbonden voelt in een gemeenschap die grote verhalen deelt, ook betekenis kan vinden. Ook in het delen van de verhalen van onze persoonlijke zoektocht schuilt er wellicht een kans om het tij te keren.

Samen zoeken naar hoop in een soms rauwe realiteit werkt helend.

Om te leren worstelen met het leven hebben we geen cursus happiness of goeroes nodig.

Niet alleen theologen die verdacht zouden kunnen worden van voor eigen deur te vegen, maar ook andere wetenschappers vinden groeiende evidentie dat aandacht voor spiritualiteit preventief werkt, de individuele gezondheid bevordert en de ervaren kwaliteit van leven stimuleert. Wie leeft vanuit een bewustzijn van een ‘Groter Geheel’ is weerbaarder om in te spelen op een snel veranderende context. Er is een groter bewustzijn nodig in de samenleving dat de moed om je hart te volgen en om te kunnen doen wat nodig is het resultaat is van een – levenslang - groeiproces.

Hebben we zoals onze Noordenburen een ‘Dag van de Kinderspiritualiteit’ nodig?

Spiritualiteit als kinderrecht vraagt in ieder geval om debat.  Het is van wezenlijk belang dat volwassenen voor jongeren de ruimte creëren om die zoektocht naar betekenis in alle vrijheid te kunnen gaan. Dat vraagt om sensibilisering bij, vorming van en inspiratie voor de tochtgenoten. Tijd voor actie. Niet alleen jongeren zullen er wel bij varen.