Websites, apps en Facebook-groepen voor slimme tuiniers

Willen we in onze tuin levensprocessen ondersteunen, dan hebben we kennis nodig. Veel en gedetailleerde kennis. Het volstaat niet om ronkende woorden als biodiversiteit in de mond te nemen als we niet ook iets bijleren over planten en dieren, hoe ze leven en samenleven, waar ze vandaan komen, wat ze nodig hebben, hoe ze groeien en vergaan, hoe ze zich vermenigvuldigen… We zijn nooit uitgeleerd! 

Het kan heel zinvol zijn om af en toe eens een paar lessen of workshops te volgen. Maar de meeste tuiniers verwerven hun kennis over vele jaren door te observeren, door de handen uit de mouwen te steken en door op te zoeken wat ze niet weten. 

Gelukkig is er het internet en hebben we met onze smartphone een hele wereld aan tuinkennis in onze broekzak. Met deze aanknopingspunten ontsluit je die bron van onschatbare waarde.

Wat je moet weten over plantnamen

Om tuinplanten beter te leren kennen, is het nuttig om ze goed te leren benoemen. Nederlandse plantnamen leiden soms tot verwarring. Kattenstaart kan bijvoorbeeld verwijzen naar de botanische soorten Acalypha, Amaranthus en Lythrum. In 2020 is in Nederland een oefening gedaan om cultuurplanten een unieke Nederlandse naam te geven, met deze namenlijst (pdf) als resultaat. Cultuurplanten dat zijn de vaste planten, struiken en bomen die gekweekt en verkocht worden, dus niet de wilde inheemse planten. 

Toch is het een goede gewoonte om informatie te zoeken via de wetenschappelijke naam, ook botanische naam of Latijnse naam genoemd. Die wordt over de hele wereld op dezelfde manier gebruikt zodat je ook informatie vindt in andere talen die je machtig bent. 

Uit de wetenschappelijke naam van een plant kan je trouwens al een hoop afleiden. Neem bijvoorbeeld de Dianthus plumarius 'Heidi'. 

• Dianthus (altijd met hoofdletter) is het geslacht van de plant, zijn grote familie zeg maar. In dit geval de anjer. 
• plumarius (met kleine letter) is de soortnaam die vertelt dat het hier meer specifiek over de grasanjer gaat, en niet over de steenanjer (Dianthus deltoides), de tuinanjer (Dianthus caryophyllus), de rotsanjer (Dianthus gratianopolitanus) of de ruige anjer (Dianthus armeria). 
• 'Heidi' (met hoofdletter en tussen aanhalingstekens) wijst op de zogenaamde cultivar, of gecultiveerde variant van de plant. In dit geval gaat het om een rode grasanjer en niet om de roze of witte variant. Kwekers zijn  altijd bezig om planten te kruisen en te selecteren zodat nieuwe planten ontstaan met specifieke eigenschappen zoals kleur, grootte, vorm, resistentie tegen ziekten, enzovoort. 

Handige zoekopdrachten 

Met de wetenschappelijke naam vind je veel van wat je wil weten over een plant al meteen in de zoekresultaten van Google. Je kan de zoekresultaten nog specifieker maken met deze tips. Voorbeelden voor de bosrank of Clematis vitalba. 

• Clematis vitalba standplaats: om op te zoeken wat een plant nodig heeft aan zon, water, grondsoort… 
• Clematis vitalba verzorging: om te weten te komen of je de plant moet bemesten, snoeien, beschermen, enz. Voor Engelse zoekresultaten gebruik: care. 
• Clematis vitalba snoeien: om nog meer gerichte snoeitips te krijgen. Voor Engelse zoekresultaten gebruik: pruning. 
• Clematis vitalba vermeerderen: om de beste techniek te leren kennen om je planten te vermenigvuldigen. Voor Engelse zoekresultaten gebruik: propagation. 

Nieuwe planten ontdekken 

In de voorbeelden hierboven zochten we meer info over een plant waarvan we de naam al kenden. Maar wat als je nieuwe planten wil ontdekken? Bijvoorbeeld voor die schaduwplek aan de noordkant van je huis waar maar niets wil groeien. ;-) 

Op de volgende websites kan je je eigen criteria invoeren en krijg je als resultaat een lijst van overeenkomstige planten. 

• Willaert (groothandel): zeer uitgebreide databank met tuinplanten en bomen.
• Vasteplant (groothandel en particuliere verkoop): uitgebreide databank met vaste planten (geen bomen) die je meestal in het tuincentrum vindt, ook veel exoten en specifieke cultivars. Inheemse planten ontbreken vaak. 
• VELT (ecologische vereniging): vooral inheemse planten, met bijkomende info over eetbaarheid en nut voor insecten en vogels. Exoten en cultivars zijn vaak niet opgenomen. 
• Zoek een boom - Inverde: selecteer je criteria en vind de geschikte boom. Dit geeft je een eerste idee. Bij boomkwekers zijn nog honderden andere cultivars te krijgen met afwijkende vormen en groottes. Die zijn niet in deze zoeker opgenomen. 
• Ebben (Nederlandse boomkweker): vind de juiste boom voor je tuin, inclusief vele cultivars. 
• Royal Horticultural Society (Engelse tuinvereniging): hier vind je ook per plant de beste manier om te vermeerderen. Wel in het Engels. 
• GardenersWorld (Engels tuinmagazine en tv-programma van de BBC): vermeldt ook of de plant nuttig of giftig is voor mensen, huisdieren, vogels, insecten, enzovoort. Er bestaat een Nederlandstalige versie van deze site, maar die bevat geen plantenzoeker. 

Spontane (on)kruiden determineren

Sommige tuiniers houden zich strak aan hun beplantingsplan en weren ongenode gasten. Maar het loont de moeite om de spontane (on)kruiden eerst te identificeren. Wie weet wil je ze gewoon houden!

Deze lente kreeg ik bijvoorbeeld gratis en voor niks een hartgespan (Leonurus cardiaca) in de tuin. Mogelijk bleef een zaadje aan onze schoenen plakken van het plantsoentje wat verderop. De roze, geurende, wollige bloemstengels zijn een nectarbron voor bijen en kunnen gebruikt worden om een kalmerende thee te zetten. 

Spontane planten identificeren, is meestal niet moeilijk met deze hulpmiddelen.

• App ObsIdentify: trek een goede foto met je smartphone en de app vertelt je welke plant het is. Het werkt alleen goed voor planten die spontaan in onze natuur voorkomen, niet voor de vele exoten en cultivars die uit het tuincentrum komen. 
• De app ObsIdentify is gekoppeld aan de website Waarnemingen.bewaar je kenmerken en foto's kan opzoeken van planten die in ons land spontaan voorkomen. 
• Flora van Nederland: inheemse planten leren identificeren met behulp van filmpjes. Ondertussen leer je ook heel wat nuttige terminologie en hoe je met meer precisie naar planten kan kijken. 

Opzoeken of een plant inheems is

Steeds meer tuiniers streven niet alleen naar een tuin die mooi of nuttig is voor mensen, maar willen ook een steentje bijdragen aan de biodiversiteit. Om bijen, vlinders, zweefvliegen, vogels en andere wilde dieren te helpen, is het van belang om inheemse planten een plekje te geven in je tuin. Lees daarover meer: Boost de biodiversiteit van je tuin met inheemse planten. 

Maar welke planten zijn nu inheems en welke relaties hebben die planten met onze fauna? Dat kan je opzoeken op deze website. 

• Ecopedia

Opzoeken of een plant eetbaar is

Wist je dat er behalve de groenten en het fruit in de supermarkt nog duizenden andere eetbare planten zijn? Veel daarvan zijn vaste planten die niet misstaan in de siertuin, zoals deze 22 eetbare bloemen bijvoorbeeld. 

Opzoeken of een plant eetbaar of medicinaal is kan je op deze Engelse website met behulp van de wetenschappelijke plantnaam. 

• Plants For A Future (Engels): databank met meer dan 8000 eetbare, medicinale of op een andere manier nuttige planten. 

Facebook

Ik zeg het maar meteen: voor tuiniers is Facebook zowel een zegen als een vloek. Je kan er gerichte vragen stellen en precieze antwoorden krijgen en je leert ook bij van de tuinexperimenten van anderen, maar tegelijk is er veel bagger, onverdraagzaamheid en onzin. Kritisch en selectief zijn is noodzakelijk. 

Om planten te ruilen met tuinliefhebbers in de buurt vind ik Facebook erg handig. Met andere tuiniers in je buurt planten uitwisselen, is een leuke en goedkope manier om aan nieuwe planten te geraken. Leer eerst je eigen planten vermeerderen. 

• Vind een Facebook-groep Planten ruilenmet de naam van je stad, bijvoorbeeld Planten ruilen Brugge. 
• Vind een lokale Facebook-groep van VELT

Je kan ook lid worden van tuingroepen over specifieke onderwerpen die jou interesseren. Hieronder een paar voorbeelden. De namen spreken voor zich. Specifieke Facebook-groepen zijn vaak interessanter dan algemene tuingroepen als tuinieren of tuinadvies. 

• Tuinieren met wilde planten van hier 
• Liefhebbers van Fruit en Fruitteelt
• Moestuinieren is hip! 
• Vijgen-ficus carica-ruilen-kweken-stekken
• Eetbare Wilde Planten Tuin
• Praktische Permacultuur

Tuinmagazines

Onder andere deze tuinmagazines hebben ook online heel wat interessante artikels. 

• Gardeners' World NL
• Buitenleven
• Fence
• Groei & Bloei
• Tuinseizoen
• Land Idee
• De tuin op tafel
• Tuinieren - vtwonen NL
• Seasons
• GardenGate(Engels)
• GardenersWorld.com (Engels, laatste in de lijst maar zeker niet de minste!)

Er zijn nog andere tuinmagazines, maar sommige hebben weinig vrij toegankelijke inhoud op de website.

• Eden Magazine 
• Seizoenen(ledenmagazine VELT)
• Tuinhier (ledenmagazine)

Tuinblogs

Er zijn natuurlijk honderden tuinbloggers, te veel om op te noemen. Weinigen houden het jarenlang consequent vol. Sommige zijn duidelijk meer een marketingmachine dan het geesteskind van een gepassioneerde tuinier. Het kaf van het koren scheiden is nodig. Veel hangt ook af van je interesse en stijl van tuinieren. Ik noem maar enkele betere voorbeelden. 

• Diana's mooie moestuin
• Tuinieren op zandgrond
• AnneTannesTuin
• Yggdrasil
• Moesmeisje
• FruitABC
• Onze eigen tuinrubriek: een klein beetje fier zijn op eigen werk mag toch wel ;-)

Tuintips

Deze websites geven toegankelijke tips over hoe tuinieren mét de natuur in plaats van tegen de natuur. 

• Tuinrangers
• Mijn tuinlab tips
• Mijn gifvrije tuin - VMM
• Natuurpunt
• Ecologisch tuinieren - VELT

Tuinboeken opzoeken in de bibliotheek

Met een goed tuinboek kan je je verdiepen in een onderwerp. Omdat tuinboeken meestal veel foto's bevatten, zijn het soms dure uitgaven. De bibliotheek kan dan een oplossing bieden. 

Wist je dat je online de catalogus kan doorzoeken van alle Vlaamse openbare bibliotheken? 

• Openbare bibliotheken Vlaanderen: zoek in alle bibliotheken tegelijk naar hét tuinboek dat je absoluut wil lezen of beperk je zoekopdracht tot de bib in jouw buurt. Klik hiervoor rechtsboven op Zoek een bib. 

Ontdek meer over tuinieren