Syrisch gezin: ‘Geen woorden genoeg om deze mensen te bedanken’

Abdullah Al Jasem en zijn vrouw Fatima ontvluchtten tien jaar geleden het oorlogsgeweld in Syrië. Lange tijd verbleven ze in een opvangkamp in de Jordaanse hoofdstad Amman. Ver weg van de oorlog en de wapens, maar niet altijd van de erbarmelijke en vaak uitzichtloze omstandigheden. Toch bleven ze geloven in een betere toekomst voor zichzelf en hun vier kinderen van vijf, negen, twaalf en dertien.

Elke dag opnieuw bleven ze hopen op een veilige plek, waar ze als gezin gelukkig kunnen zijn.

Die plek vonden ze ook, in Limburg. Via het Community Sponsorship-programma voor hervestigde vluchtelingen van Fedasil en Caritas International kwamen ze in het landelijke Oudsbergen terecht, waar ze een jaar lang werden opgevangen door een onthaalgroep van geëngageerde vrijwilligers. Nog vóór hun aankomst in het bronsgroen eikenhout stond er al een bemeubelde woning voor het Syrische gezin klaar. De koelkast alvast goed gevuld. “Er zullen nooit genoeg woorden bestaan om onze dankbaarheid uit te drukken”, zegt een ontroerde Abdullah Al Jasem.

Intensief begeleid door onthaalgroep

Het Community Sponsorship programma is een initiatief van Fedasil, dat in 2020 ontstond in samenwerking met Caritas International. Het programma staat onder internationale leiding van het Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties en brengt na een grondige selectie kwetsbare personen, al dan niet in familieverband, over van een tijdelijk opvangland naar een land dat hen permanent wil opvangen. Daar worden ze gedurende een jaar, soms wat langer, intensief begeleid door een onthaalgroep.

„Kwetsbare vluchtelingen zijn bijvoorbeeld alleenstaande moeders, kinderen of jongeren, mensen die een complexe medische aandoening of een beperking hebben waarvoor er in het opvangland geen voorzieningen zijn”, zegt Veerle Steppe van het departement Asiel en Migratie van Caritas International. „Zij worden door de Verenigde Naties geselecteerd om zich te hervestigen in onder meer zeventien Europese landen die zich hiervoor engageerden, waaronder België.

Eens ze in ons land toekomen, gaan ze niet naar een opvangcentrum van Fedasil, maar rechtstreeks naar een woning die de onthaalgroep voor hen regelde.

Een plek om tot rust te komen

Sinds de start van het programma werden via Caritas International in ons land 45 hervestigde vluchtelingen opgevangen door acht onthaalgroepen, waarvan zes in Vlaanderen: in Opwijk, Oostkamp, Roeselare, Erps-Kwerps, Ieper en Oudsbergen. Gevarieerde groepen, opmerkelijk vaak uit parochiale werkingen. „Onthaalgroepen zijn cruciaal in dit verhaal”, benadrukt Veerle Steppe. „Hun eerste missie is zorgen voor een woning waar de vluchtelingen minstens een jaar zelfstandig kunnen verblijven. Een veilige plek, waar ze tot rust kan komen en waar ze eveneens een toekomst kan uitbouwen.

Stabiliteit is voor hen van levensbelang.

De vrijwilligers worden daartoe voorbereid door onze interculturele medewerkers. Maar ook het omgekeerde gebeurt. Hervestigde vluchtelingen krijgen via het BELCO-vormingsaanbod van Fedasil nog vóór hun komst naar België toelichting over onze cultuur, onze normen en waarden, over de Belgische wetten, rechten en plichten en wat ze wel en niet mogen verwachten.”

Vandaag begeleidt Caritas International enkel nog de onthaalgroepen in Ieper (waar een Syrisch gezin van vijf wordt opvangen) en in Roeselare (een gezin van vier). In de andere onthaalgroepen is het begeleidingstraject al afgelopen en werken gezinnen voort aan hun integratie. „Toegegeven, we hadden al veel verder moeten staan met het programma, maar de coronapandemie bleek een belangrijke rem”, vertelt Veerle Steppe. „Zo werd de aankomst van het gezin van Abdullah Al Jasem in Oudsbergen tot tweemaal toe uitgesteld.”

Christen-zijn in de praktijk

De familie Al Jasem landt finaal op 17 maart 2022 in Zaventem. Vader Abdullah en moeder Fatima en hun kinderen Mohammed Nour, Ruoa, Dyan en Yazan worden er opgewacht door drie leden van de onthaalgroep uit Oudsbergen. Ze zijn de trekkers van een plaatselijke onthaalgroep van zeven vrijwilligers, vooral christenen, maar ook anderen.

„Het was zonder meer een hartelijke ontmoeting”, vertelt Janke. „We hadden elkaar al even op voorhand gezien, digitaal, om te weten wat hun noden precies zijn en wat ze verwachtten. Binnen de groep hebben we gelukkig diverse talenten en maakten we goede afspraken over de taakverdeling. Je mag niet vergeten dat het gezin op dat moment volledig afhankelijk is van ons. We waren een gids voor hen. We hielpen met taal, onderwijs, afspraken bij dokters en in ziekenhuizen, OCMW, mutualiteit, VDAB, betalingen, boodschappen doen, openbaar vervoer enzovoorts. Af en toe moet je ook eens langsgaan voor een gezellige babbel en om een luisterend oor te bieden. En tussendoor kregen we veel steun van Caritas International. Ik ben er blij mee.

We schreven samen een mooi humaan verhaal.

Het gezin is enorm gastvrij. Bovendien hielpen ze me mijn geloof nog intenser te beleven.”

Broederlijkheid ontdekken

„Ja, ze zijn een verrijking in ons leven”, beaamt vrijwilliger Jos Ceyssens. „De zoektocht naar een geschikte woning was uiteraard niet vanzelfsprekend, gezien de schaarste op de woonmarkt. Tot ik een aankondiging plaatste in Kerk & leven en een solidaire lezer zijn woning ter beschikking stelde. Hij was even voordien verhuisd. Vervolgens hebben we de buurt, de scholen en het OCMW op de hoogte gebracht.

Taal is de sleutel tot integratie.

De kinderen konden meteen naar de lagere school, de twee oudsten naar een OKAN-klas in Genk. De ouders ontvangen intussen een leefloon en volgen sinds begin dit schooljaar Nederlands. De eerste maanden behielpen we ons dan maar met vertaal-apps. Maar door hen elke dag persoonlijk te begeleiden, verloopt hun integratie veel sneller en beter. Ik ben er zeker van dat als iedere Belg een vreemdeling beter zou leren kennen er een andere wereld zou opengaan. Abdullah zegt vaak tegen me: ‘Jij bent als een vader voor me. Wat jij hebt gedaan, zou mijn vader nooit hebben kunnen doen’. Community Sponsorship is een mooie manier om broederlijkheid te ontdekken.”

Theoretisch rijexamen

„Ik moest mijn familie in Syrië achterlaten, maar ik vond een nieuwe in België”, zegt Abdullah Al Jasem. „Het is ongelooflijk wat de onthaalgroep een jaar lang voor ons heeft gedaan. Dat zullen we nooit vergeten. Iedere vrijwilliger deed iets voor ons en zo konden we stilaan wennen aan de cultuur en de gebruiken van het land. We willen zo snel mogelijk Nederlands leren, want we willen graag werken. Ik was taxichauffeur in Syrië, maar mijn rijbewijs is hier niet geldig. Mijn Nederlands is nog niet goed genoeg om het theoretisch rijexamen goed en wel aan te vatten. Voorlopig fiets ik of neem ik het openbaar vervoer, maar die vertragingen en de onregelmatige uren bezorgen me wel wat stress. Maar we zijn gelukkig en komen hier in Oudsbergen tot rust.”

„We zijn zo dankbaar voor wat de onthaalgroep voor ons deed en nog altijd doet”, zegt Fatima tot slot. „Het traject mag dan wel afgelopen zijn, de vriendschap blijft.

Het zijn vrienden voor het leven.

Ik droom ervan tolk te worden om nieuwkomers te helpen, maar ik wil me ook graag inzetten als vrijwilliger. Ik wil de samenleving iets teruggeven. Ze hebben zo goed voor ons gezin gezorgd. Dankjewel, dat we hier kansen krijgen om een goed leven op te bouwen.”

• Kandidaat-onthaalgroepen kunnen terecht bij Caritas International via communitysponsorship@caritasint.be of het telefoonnummer 02 229 36 11.