Kunstwerk Johan Tahon verzoent jodendom en christendom

De evangelisch-lutherse landskerk van Hannover stelt vandaag donderdag met de onthulling van een beeldengroep van de West-Vlaamse beeldende kunstenaar Johan Tahon een belangrijk gebaar van verzoening naar de joodse gemeenschap. Het ontwerp van Tahon werd in 2016 door een groep theologen van verschillende protestantse kerkgemeenschappen uitgeroepen tot winnaar van een internationale kunstwedstrijd uitgeschreven door de Evangelisch-lutherische Landeskirche Hannovers, een van de 20 bisdommen van de lutherse Kerk in Duitsland. Het beeldenpaar komt er op de plek van de voormalige synagoge van Hannover, die in 1938 tijdens de Kristallnacht door brandstichting werd vernield.

Pijnlijk verleden

Binnen de Evangelische Kirche in Deutschland (EKD), de koepel van lutherse, geünieerde en gereformeerde Kerken in Duitsland, wordt momenteel stevig gedebatteerd over de historische omgang met het jodendom, meer bepaald over de omstreden oproep tot de bekering van joden. Plaatselijke kerkgemeenschappen, onder meer de evangelisch-lutherse landskerk van Hannover, erkennen het antisemitische karakter van sommige passages in de geschriften van Maarten Luther. Maar tegelijk benadrukken ze dat die geschriften in hun tijd moeten gelezen worden. De onderhuidse jodenhaat en de hele joodsonvriendelijke erfenis van Luther werden later door de nazi’s schaamteloos gerecupereerd ter rechtvaardiging van de jodenvervolging en de verheerlijking van de leider.

Terwijl verschillende landskerken nog druk discussiëren over de zin van een spijtbetuiging, besloot de evangelisch-lutherse landskerk van Hannover als een van de eersten om definitief af te rekenen met het duistere verleden. Die joods-christelijke verzoening en toenadering is door de West-Vlaamse kunstenaar Johan Tahon vertaald in de eigenzinnige compositie van twee levensgrote bronzen vrouwenbeelden, die zowel de gelijkwaardigheid van jodendom en christendom als hun gemeenschappelijke Bijbelse wortels illustreren. Tahon grijpt terug naar de traditionele voorstelling van de twee religies als Ecclesia en Synagoga. In de oude beeldtaal was Ecclesia vaak als stralende trotse heldin te zien en Synagoga als een kleiner, lelijker en onderdaniger vrouwengestalte, zegt echtgenote Eva Feliers. Bij Tahon zijn ze allebei even groot en staan ze rechtop. De beelden definiëren niet wie Ecclesia is en wie Synagoga; ze zijn gelijkwaardig. Zij kijken elkaar aan, maar ook langs elkaar heen.

Kwetsbare kunst

Johan Tahon (°1965, Menen), die afwisselend in Oost-Vlaanderen en Los Angeles werkt, maakte al eerder monumentale beelden die een plaats kregen in publieke ruimtes, onder meer een 14 meter hoge totem voor het ministerie van Financiën in Den Haag (2009). Zijn beeldende kunst vond ook haar weg naar musea en kunstcollecties in onder meer Gent (S.M.A.K.), Antwerpen (M HKA), Amsterdam (Stedelijk Museum), Wellington, Parijs, Istanbul en het Nederlandse koningshuis. Vanaf begin 2018 is een overzichtstentoonstelling van zijn werk te zien in het Bonnefantenmuseum in Maastricht.

Bekijk de website van beeldend kunstenaar Johan Tahon