Pausbiograaf Austen Ivereigh: ‘Gewone mensen begrijpen hem best’

In de Duitse Kerk wordt paus Franciscus ervaren als iemand die haar Synodale Weg en ambitie voor hervormingen dwarsboomt. Op andere plekken is hij dan weer een gevaarlijke hervormer en linkse rakker. Hoe kan dat? ‘Het antwoord ligt in de vraag door welke lens mensen naar hem kijken’, zegt Ivereigh. ‘Beide hebben te maken met angsten en hoop in de respectievelijke culturen. Als je hem ziet als een obstakel voor je hoop, of als een element dat je angsten voedt, dan heb je duidelijk een negatief beeld van Franciscus.

Na elf jaar zijn woorden en daden nauwlettend te hebben gevolgd, kan ik één ding met overtuiging zeggen: gewone mensen begrijpen hem. 

De oppositie mag dan grote golven en krantenkoppen halen, maar uiteindelijk blijft het een kleine minderheid.’

Nieuw tijdperk

Wat paus Franciscus van zijn voorgangers onderscheidt, is volgens Ivereigh dat hij niet bang is voor ruzies en spanningen. ‘Aan het begin van de gezinssynode zei hij: "Er zijn hier maar twee regels. Spreek met overtuiging en luister met nederigheid." Hij wil dat mensen de waarheid spreken zoals zij die zien. Alleen dan kan men deze spanningen definiëren en de wil van de Heilige Geest zoeken. We hebben de nederigheid nodig om te begrijpen dat ons standpunt misschien niet de volledige en enige waarheid is. We kunnen ons alleen openstellen voor de waarheid als we samenkomen en de andere kant zien.’

Waar Johannes Paulus II en Benedictus XVI een einde maakten aan het lange en pijnlijke proces van de Kerk om in het reine te komen met de moderne wereld, opende Franciscus de deur naar een kerk in de postmoderne, postseculiere wereld, vindt Ivereigh.

‘Als we over tientallen jaren terugkijken op zijn pontificaat, zal dit zijn grote erfenis zijn. Hij leidde de kerk naar een nieuw tijdperk.’

Stormpiloot

Tijdens de corona-lockdown werd Ivereighs contact met de paus intenser. ‘In Argentinië werd hij ook wel de stormpiloot genoemd. Hij weet hoe hij door de stormachtige zee moet navigeren. Hij ziet waar de rotsen onder de oppervlakte liggen en houdt de horizon in de verte in het vizier. Toen de coronacrisis uitbrak, had hij een belangrijke boodschap voor de mensheid, met name hoe we daaruit konden komen op een betere manier. Die boodschap wilde ik samen met hem naar de wereld brengen.’ Daaruit groeide het boek Dare to Dream! (2020).

De intense samenwerking deed Ivereigh meer oog krijgen voor wat de paus op menselijk vlak beweegt. ‘Ik beschouw zijn leiderschapsstijl als heel bescheiden, in de zin dat hij niet probeert zijn eigen mening aan de kerk op te leggen. Hij streeft op geen enkele manier een theologische agenda na.’

‘Het eerste wat mensen moeten zien en begrijpen van de Kerk is dat iemand Gods liefde wil belichamen.’

‘En dat is de reden waarom hij zich uitspreekt tegen de oude tijd van het klerikalisme, maar ook in de bredere context tegen de logica van de kapitalistische economie, waar mensen niet centraal staan. Daarom zitten puur institutionele hervormingen hem dwars. Christus moet centraal staan.’

Gezondheid

Over de fysieke zwakte van de paus zegt Ivereigh: ‘Hij heeft twee problemen: zijn knieën en zijn longen. Ik denk dat wat hem het meest frustreert, is dat hij niet meer goed kan lopen. En hij raakt niet zo snel van een verkoudheid af op zijn 87ste.

‘Zijn mentale toestand is prima, al mist hij wat energie.

Vroeger had hij een enorme drive, dat is niet meer het geval.’

Op dit moment ziet de pausbiograaf geen tekenen voor een ontslag op korte termijn. Paus Franciscus heeft ook zelf met zoveel woorden gezegd dat hij dat niet onmiddellijk van plan is.

Ivereigh besluit optimistisch: ‘Ondanks alle negatieve krantenkoppen op dit moment zie ik dat de boodschap van Franciscus de mensen bereikt. Mensen ontwaken en ontdekken een nieuwe liefde voor de schepping. Zij zorgen voor de zwakke en gemarginaliseerde groepen. Er is een nieuw besef van deze noden, en dat geeft mij hoop, want dit is de enige manier waarop we een beetje dichter bij het Koninkrijk van God kunnen komen. Franciscus zegt graag: Hoop is nooit verspild.’

Bron: Katholisch.de