‘Mens vindt altijd oplossing’

Biomedisch ingenieur Pascal Verdonck staat al achttien jaar mee aan het roer van het AZ Maria Middelares in Gent en gelooft in onze medische technologie

Op 30 januari organiseren CCV, partner in christelijk vormingswerk in het bisdom Gent, en communicatieadviesbureau The Content Makers van journaliste Lisbeth Imbo een panelgesprek over de uitdagingen in de ouderenzorg. Bent u ook bang van uw oude dag?, klinkt het. Alvast niet bang is Pascal Verdonck (54), voormalig algemeen directeur en huidig voorzitter van de raad van bestuur van AZ Maria Middelares in Gent. „Natuurlijk wel om zelf plotseling beperkter te worden in mijn mogelijkheden. Voor de uitdagingen van onze gezondheidszorg zullen we echter oplossingen vinden”, zegt de hoogleraar biomedische technologie met vertrouwen.
– Wat zijn die uitdagingen?
Als ingenieur houd ik van eenvoudige en heldere modellen. Ik vat het veld van de zorg samen in een driehoek. De hoeken staan voor technologie en wetenschap, economie en ethiek. In het midden staat de zorgbehoevende mens. Hij maakt het zwaartepunt van de driehoek uit. Wat zien we nu? Wetenschap en technologie staan voor grote doorbraken waarop de overheid niet is voorbereid. Het aantal ouderen neemt toe, maar we kampen met personeelstekorten. Die ouderen stellen ook almaar hogere eisen aan de zorgsector, want ze willen hun levenskwaliteit zo lang mogelijk hoog houden. Een doorgedreven zorg op maat kost echter handenvol geld.
– Dan klinkt meteen de eeuwige vraag: ‘En wie gaat dat betalen?’
Ik ben als de dood voor het soort regels dat bepaalt dat een hoogbejaarde geen nieuwe knie meer krijgt. Je kunt echter ook niet alles wat kan meteen aan iedereen aanbieden. Zelf geloof ik nogal in een tweesporenbeleid. Alvorens de autogordel algemeen verplicht werd in elke wagen, had hij al een traject afgelegd in de autosport. Die kapitaalkrachtige sector betaalde veel geld voor onderzoek waarvan uiteindelijk alle bestuurders de vruchten plukten. We moeten dus streven naar een basispakket in de zorg dat toegankelijk is voor iedereen. Dat sommigen zich nog meer kunnen veroorloven, is best oké. Daardoor wordt het onderzoek gestimuleerd en worden nieuwe technieken betaalbaar gemaakt. Zo breidt het basispakket almaar meer uit.
– Wordt de zorgsector dan niet almaar meer een heuse business?
Ik ben voorstander van ondernemerschap in de zorg. Winst is niet vies. Zonder winsten geen kwaliteitsvolle zorg. Voorwaarde is dan wel dat die winsten geïnvesteerd worden in mensen, middelen en onderzoek, en niet dienen voor de verrijking [node:field_streamers:0] van enkele individuen. Tegen het najagen van ongelimiteerde winsten in deze sector verzet ik me. Met AZ Middelares zetten we een nieuwe standaard van 1 procent winst die opnieuw geïnvesteerd wordt in onze zorgverlening.
Ook aan schaalvergroting als gevolg van fusies en de uitbouw van netwerken van zorginstellingen kunnen we niet onderuit. In elk dorp alle mogelijke zorginstellingen voorzien en dan ook nog van de beste kwaliteit, dat is onmogelijk. Natuurlijk moeten we erop letten dat de mens centraal blijft staan en geen nummer wordt.
– Maakt ook al die technologie de zorg niet net een stuk onmenselijk?
Ik ben er sterk van overtuigd dat de technologie ons zal helpen om onze problemen aan te pakken. Tegelijk moeten we ook de informele zorg herwaarderen. Als jongere maakte ik nog de tijd mee dat mijn ouders zelf de zorg opnamen voor mijn grootouders. Op dat gebied maakten we een grote omslag mee in onze samenleving. Technologie kan ertoe bijdragen dat we zorgbehoevenden zo lang mogelijk in hun eigen vertrouwde omgeving opvangen.
– En toch is onze samenleving niet voorbereid op al die ontwikkelingen in de zorg?
Neen, de regelgeving hinkt achterop bij de technologische doorbraken. We wisten nochtans dat die er zouden komen. De gezondheidszorg heeft bovendien dringend nood aan leiders die beslagen zijn in ethisch denken. Ik grijp opnieuw naar mijn driehoekmodel. De technologische mogelijkheden, ethische bekommernissen en het financiële plaatje zijn nauw met elkaar verweven. We moeten het hokjesdenken achter ons laten. Dat wil zeggen: inzetten op interdisciplinair onderzoek, ook in de vorming van jonge mensen. Dat geldt overigens niet enkel voor de overheid, maar evenzeer voor de raden van bestuur van onze zorginstellingen. In mijn eigen raad van bestuur streef ik diversiteit na. Dat verzekert een gezond intern debat.
– Kijkt u uit naar het panelgesprek?
Als academicus ben ik blij dat ik mijn rol daarin kan spelen. Die bestaat erin te wijzen op de feiten. Zoals zo veel politieke debatten loopt ook dat over de zorg al te vlug vast in ideologische tegenstelling. Natuurlijk zijn er ideologische kanten aan het debat, maar die situeren zich dan op het ethische domein. Wanneer het gaat over de economische en technologische aspecten, moet je allereerst kijken naar de feiten. Trouwens, Jo Vandeurzen, Lieven Annemans en ik in het panel? Dan is het publiek verzekerd van een levendig debat.

Het panelgesprek vindt plaats op dinsdag 30 januari om 20 uur in het Sint-Baafshuis in Gent (Biezekapelstraat 2). Panelleden zijn, behalve Pascal Verdonck, Hilde Kieboom van de Sint-Egidiusgemeenschap Antwerpen en – onder voorbehoud – Vlaams minister van Welzijn en Volks- gezondheid Jo Vandeurzen (CD&V) en gezondheidseconoom Lieven Annemans. Deelnemers betalen 12 euro. Info via 09 235 78 65 of via vorming.gent@ccv.be.