Kruiswegdrieling

Adellijke Engelse bestelde in Vlaanderen kruisweg die haast identiek is aan kruiswegen in Antwerpen en Reet

Wat hebben de Sint-Maria Magdalenakerk in Reet, de Sint-Pauluskerk in Antwerpen en de Holy Angels Church in Hoar Cross met elkaar gemeen? In de drie kerken is een haast identieke kruisweg te bewonderen.
Vorig jaar publiceerden priester Eugeen Costermans en Edward Broeckx, voorzitter van de kerkfabriek, een boek over het kerkelijke erfgoed in Reet. Een van de stukken die hun aandacht kreeg, was de kruisweg van de hand van Jan-Baptist De Wint en Jan-Baptist De Boeck. Zij maakten de kruisweg bij de uitbreiding van de kerk aan het eind van de negentiende eeuw. „Toen ik opzoekwerk werk deed om na te gaan waar ze nog werken hadden gemaakt, stuitte ik op foto’s van de kruisweg van de Sint-Pauluskerk in Antwerpen die wel heel erg leek op die in onze kerk”, zegt Edward Broeckx.
„Op het eerste gezicht lijken de staties identiek, maar dat zijn ze niet”, vervolgt Edward Broeckx. „De kruisweg in Sint-Paulus is iets groter dan die in Reet, het beeldhouwwerk is iets dieper uitgewerkt en de meeste staties zijn elkaars spiegelbeeld. Enkel de statische staties zoals de kruisiging en de graflegging blijken identiek. Mogelijk ligt de verklaring voor het spiegelbeeld hierin dat de eerste statie in Reet zich vooraan links in de kerk bevindt terwijl dat in Sint-Paulus net omgekeerd is.”
Toen Edward Broeckx contact opnam met Walter Geluyckens en Armand Storck van de Vrienden van Sint-Paulus, reageerden die verrast, maar hadden ze voor Broeckcx een nog grotere verrassing in petto: in de Holy Angels Church in het Engelse Hoar Cross bevindt zich een derde identieke kruisweg van De Wint en De Boeck. Het verhaal van die kruisweg leest als een roman.
„Emily Charlotte Meynell-Ingram, geboren Wood, is een telg uit een belangrijke Engelse adellijke familie”, doet Armand Storck haar verhaal. „[node:field_streamers:0] Als kind verblijft ze vaak in het koninklijke paleis waar ze een speelkameraadje is van de latere koning Victoria. Ze huwt Hugo Francis Meynell-Ingram, parlementslid voor de conservatieven. Wanneer hij in 1871 sterft na een val van zijn paard tijdens een jachtpartij, besluit ze op hun domein een kerkje te bouwen te zijner nagedachtenis.” Het is een zogenoemde anglokatholieke kerk, bestemd voor de katholieke eredienst, maar waarin om politieke redenen katholieke elementen als een biechtstoel zijn verstopt.
„In 1894 reist Emily Charlotte Meynell-Ingram met enkele vrienden naar het vasteland”, vervolgt Storck. „Hun schoener, de Ariadne, legt aan in de haven van Antwerpen. Doel van hun reis is de Wereldtentoonstelling die in de stad plaatsvindt. Maar Emily Meynell-Ingram en kanunnik Knox-Little, de pastoor van de Holy Cross Church, verleggen echter al snel hun aandacht naar enkele kerken. Ze bezoeken de Sint-Paulus en raken er in de ban van de kruisweg. Emily Meynell-Ingram vraagt De Wint en De Boeck een identieke kruisweg te vervaardigen voor de Holy Angels Church op haar domein.”
Terwijl de houtbewerkers aan het werk gaan, reist de adellijke dame verder naar Gdansk, dat toen als Danzig nog deel uitmaakte van Duitsland. In de Marienkirche aldaar maakt ze kennis met de in Duitsland populaire sgraffitotechniek. Daarbij wordt het hout geschilderd en vervolgens voorzien van een laagje bladgoud. Dat goud wordt op zijn beurt afgeschraapt, zodat de onderliggende kleuren opnieuw zichtbaar worden.
„Pas vijf jaar nadat ze de kruisweg bestelde, is die helemaal klaar naar de smaak van Emily Meynell-Ingram. In september 1899 wordt hij in de anglokatholieke kerk opgehangen. Doordat de kruisweg zich achter luiken bevindt, die enkel op feestdagen worden geopend, is hij vandaag nog steeds in perfecte staat”, besluit Armand Storck.