Paulus VI raadpleegde synodevaders over anticonceptiepil

Woensdag 25 juli zal het vijftig jaar geleden zijn dat paus Paulus VI zijn encycliek Humanae vitae ondertekende. De Italiaanse priester en theoloog Gilfredo Marengo ontdekte dat de toenmalige paus in het najaar van 1967, tijdens de allereerste bijeenkomst van de door hem ingestelde bisschoppensynode, de synodevaders om hun mening heeft gevraagd over het gebruik van kunstmatige contraceptie door gehuwden. Het standpunt van de meerderheid van de respondenten werd door Paulus VI echter niet overgenomen in Humanae vitae, dat een van de meest controversiële documenten van het pauselijk leergezag in de moderne tijd zou worden.

Ontstaansgeschiedenis encycliek

Gilfredo Marengo is docent aan het Pontificio Istituto Giovanni Paolo II (het Pauselijke Instituut Joannes Paulus II) in Rome. Hij schreef het boek La nascità di un'enciclica (De geboorte van een encycliek), dat onlangs bij de Vaticaanse Uitgeverij is verschenen. Daarin beschrijft hij de totstandkoming van Humanae vitae. Hij doet dat als voorzitter van een door paus Franciscus ingestelde commissie die de ontstaansgeschiedenis van de encycliek moest onderzoeken.

Synodevaders pro

Volgens Marengo was het nog niet eerder bekend dat Paulus VI de bisschoppensynode had geraadpleegd. De ongeveer 200 synodevaders kregen van de paus het verzoek hun standpunt te bepalen over de morele aard van het gebruik van anticonceptiemiddelen. Tot mei 1968 ontving de paus in totaal slechts 25 schriftelijke antwoorden op zijn vraag. Daarvan vond de meerderheid dat gehuwden vrij waren om in geweten zelf te bepalen wat in dezen moreel of immoreel is. Onder hen waren de kardinalen Leo Suenens, aartsbisschop van Mechelen-Brussel, Julius Döpfner, aartsbisschop München en Freising, John Krol, aartsbisschop van Philadelphia, en Aloísio Lorscheider, aartsbisschop van Brasilia.

Synodevaders contra

Zeven bisschoppen waren de mening toegedaan dat anticonceptie binnen het huwelijk een kwaad is. Dit standpunt zou door Paulus VI als kerkelijke leer worden verkondigd in de encycliek. Onder hen waren kardinaal Karol Wojtyła, aartsbisschop van Krakau en latere paus Johannes Paulus II, en kardinaal Giuseppe Siri, de aartsbisschop van Genua.

Meerderheid commissie pro pil

In 1960 had paus Johannes XXIII een commissie in het leven geroepen om het fenomeen van de nieuwe anticonceptiepil te onderzoeken. Die commissie werd aan het eind van het Tweede Vaticaans Concilie door Paulus VI uitgebreid tot 58 leden. Tijdens de laatste sessie van de commissie toonde een meerderheid van 64 leden zich voorstander van de geoorloofdheid van het gebruik van de anticonceptiepil door gehuwden.

Bron: kro.nl/katholiek