Ik probeer een boek te schrijven dat mensen graag lezen

Schrijver Maarten van der Graaff ontving vrijdag in Antwerpen de Prijs voor het Religieuze Boek 2018 met zijn boek: Wormen en Engelen. De jonge Nederlander won met zijn eerste poëziebundel en zijn tweede boek eerder al respectievelijk de C. Buddingh'-prijs voor het beste Nederlandstalige poëziedebuut en de tweejaarlijkse J.C. Bloem-prijs. Marten van der Graaff: De roman Wormen en Engelen, mijn derde boek, is in Nederland nog niet bekroond. Maar nu dus wel in Vlaanderen. De auteur ontkent dat hij succes nastreeft of een publiekschrijver wil zijn. Ik probeer een boek te schrijven dat mensen graag lezen.

Van der Graaf zegt van zichzelf dat hij niet gelovig is. Maar hij kreeg thuis in Goeree-Overflakkee, een eilandje in Zuid-Holland, van zijn gelovige, praktiserende en gereformeerde ouders wel de christelijke waarden ingelepeld. Maar ik kreeg geen strikt religieuze zwartekousenopvoeding. In mijn roman heb ik vele ervaringen uit mijn leven in personages verwerkt. Een van die personages maakt trouwens, net als ik, de beweging van het eiland naar de stad Utrecht. Maar de dominee van Goeree-Overflakkee maakt net de omgekeerde beweging.

Recuperatie van cultuurchristendom

Over de opkomst van het populisme in Europa en extreemrechts in Nederland heeft Maarten van der Graaff een uitgesproken mening. Wat mij opvalt is dat de ideeën van het cultuurchristendom, samen met het ongenoegen over overheid, regering en beleid, door politiek rechts worden gerecupereerd en gebruikt. De politicus Geert Wilders is erin geslaagd om de politieke agenda naar rechts te doen verschuiven, door bepaalde ideeën tot mainstream te maken vanuit de overtuiging dat men door de politieke cultuur te veranderen vaak veel meer in beweging kan brengen dan door aan partijpolitiek te doen.

Secularisatie en secularisme

Wormen en Engelen gaat enerzijds over de manier waarop wij hier in Nederland naar religie kijken, zegt van der Graaff. Maar ook over de manier waarop wij die beleven. Nederland ziet zichzelf als een uitgesproken seculier land. Maar veel Nederlanders staan met beide voeten volop in die religieuze, christelijke cultuur. Ik denk dat mijn boek de kloof tussen een monolithisch beeld van religie en een monolithisch beeld van secularisme helpt overbruggen.