Paus vereenvoudigt en versnelt nietigverklaring huwelijk
De documenten worden vanaf 8 december bij het begin van het Jubeljaar van Barmhartigheid van kracht. Het kerkelijk recht voorziet al langer de mogelijkheid om de nietigheid van het huwelijk vast te stellen, maar voor de nietigverklaring moesten tot voor kort twee kerkelijke rechtbanken eensgezind tot hetzelfde oordeel komen, ook als de beslissing niet werd betwist. Indien nodig velt de Romeinse Rota (gerechtshof van hogere instantie bij de Apostolische Stoel) een oordeel in derde aanleg. Paus Franciscus bepaalt nu dat de vaststelling van de nietigheid van het huwelijk in bepaalde gevallen al na enkele weken door de bisschop kan worden uitgesproken. Bovendien moet de uitspraak niet langer door een tweede rechtbank worden bekrachtigd. De kosten voor de nietigverklaring worden tot een minimum herleid, al mag wel nog een bedrag worden aangerekend voor administratieve kosten.
Professor Luc De Fleurquin, rechter van de interdiocesane rechtbank van beroep: Het gaat in deze documenten heel duidelijk over de procedure en niet over de gronden voor de nietigheid. Het gaat meer bepaald over de wijze om de nietigheid vast te stellen en te versnellen. De titel van het eerste Motu Proprio, De Heer Jezus, de milde rechter (Mitis Iudex Dominus Iesus) geeft al aan dat de mildheid centraal staat en dat mensen niet op een te lange en ingewikkelde procedure moeten wachten. De paus past enkel de wijze van procedure aan. Het tweede Motu Proprio weerspiegelt een gelijkaardige bezorgdheid voor het wetboek van de katholieken van de Oosterse ritussen uit 1990. De paus lijkt hier bepaalde ideeën over te nemen in de richting van de praktijk van orthodoxe Kerken, waarbij hij ook waardering toont voor wat in de orthodoxe Kerken als traditie is gegroeid. Prof. De Fleurquin: De titel hier is De milde en barmhartige Jezus ('Mitis et misericors Iesus'). Het woord barmhartig is hier op zijn plaats, omdat hij in de richting gaat van de orthodoxe benadering van de gebroken huwelijken.
Kardinaal Francesco Coccopalmerio benadrukte bij de voorstelling van beide documenten dat paus Franciscus erop aandringt dat de kerkelijke procedure voortaan niet langer dan een jaar in beslag mag nemen. De procedure voor de nietigverklaring van een huwelijk kan in sommige delen van de wereld lang aanslepen en soms duur uitvallen, ook al mag dat in de regel niet veel meer kosten dan de feitelijk gemaakte kosten. In 2012 werden wereldwijd naar schatting 50.000 huwelijken nietig verklaard, waarvan meer dan de helft in de VS.
In beide documenten wordt de onverbreekbaarheid van het huwelijk duidelijk onderstreept. Het huwelijk is voor het leven en het kerkelijk huwelijk blijft bestaan zo lang beide partners nog leven, tenzij er uiteraard sprake is van de vaststelling van de nietigheid. De regels voor de heel zeldzame ontbinding van een geldig kerkelijk huwelijk blijven ongewijzigd.