Bedevaart naar de Dossinkazerne in Mechelen

Een vijfhonderdtal mensen blies zondagmorgen verzamelen voor de 59ste bedevaart naar de Mechelse Dossin-kazerne in Mechelen. Herman Van Goethem, algemeen directeur van het Memoriaal, Museum en Documentatiecentrum over Holocaust en Mensenrechten Kazerne Dossin, had in zijn toespraak vooral aandacht voor 6.000 ‘vergeten’ Joodse vluchtelingen wiens namen moeten worden toegevoegd aan de lijst met bijna 26.000 namen van Joodse slachtoffers die vanuit Mechelen naar uitroeiingskampen in nazi-Duitsland werden gedeporteerd en voor wiens nagedachtenis de bedevaart jaarlijks wordt georganiseerd. Naast sympathisanten waren zondag ook heel wat prominenten, onder meer door Kamervoorzitter Siegfried Bracke en minister van Defensie Steven Vandeput, aanwezig.

In de vroege ochtend van 10 mei 1940, net na de Duitse inval, liet de Belgische overheid zowat 1.500 potentieel staatsgevaarlijke burgers interneren. Van deze Duitsers en bondgenoten van nazi-Duitsland zoals Hongaren, maar vooral VNV’ers, Rexisten en andere Belgische fascisten kon verwacht worden dat ze een ‘Vijfde Colonne’ zouden vormen, legde conservator Herman Van Goethem in zijn toespraak uit. Zo’n internering was normaal: ook in Engeland bijvoorbeeld werden Britse fascisten meteen geïnterneerd. Wél verbazingwekkend is dat de Belgische autoriteiten daarnaast ook meteen duizenden Joodse vluchtelingen oppakte, ze in dezelfde wagons propte als de Duitsers en Belgische fascisten en ze naar Frankrijk deporteerde. En natuurlijk kwamen deze Joodse vluchtelingen na de Duitse machtsovername niet triomfantelijk terug, zoals de opgepakte fascisten dat wel deden. De betrokken Joden bleven opgesloten in kampen in Frankrijk, leefden daar twee jaar in extreem miserabele omstandigheden en werden dan vanaf 1942 door het Vichy-regime vanuit Drancy weggevoerd naar Auschwitz-Birkenau, Majdanek, Sobibor.

Van Goethem kondigde de publicatie aan van het boek Drancy-Auschwitz 1942-1944 - Joden uit België gedeporteerd via Frankrijk aan. Het voegt 6.000 namen van Joden uit België, die via Drancy werden weggevoerd, toe aan de bijna 26.000 namen voor wiens nagedachtenis we hier aan de Dossin-kazerne buigen. Het waren vluchtelingen uit de jaren 1920 uit Polen, de Sovjet-Unie, Tsjechië of Roemenië. Ze namen hier jobs op die anderen niet wilden. Eerst kwam de man, of oudste zoon, alleenstaande mannen. Maar het was kettingmigratie: eenmaal wat geld verdiend konden ook vrouw en kinderen overkomen.

Parallellen

Van Goethem was niet de enige die parallellen zag met de vluchtelingenstromen die nu wereldwijd op gang gekomen zijn. Ook Micha Eisenstorg van de organiserende Vereniging van de Joodse Weggevoerden in België - Dochters en Zonen der Deportatie deed dat: Vele Joodse families waren weggevlucht voor de pogroms in Rusland en in Oost-Europa, in de hoop in ons land gastvrijheid te vinden.

Zoals elk jaar had een aantal Joodse jeugdorganisaties ook letterlijk de bedevaart naar de Dossin-kazerne gemaakt: te voet vanuit Boortmeerbeek. We kunnen ons verdriet nauwelijks verwoorden, getuigden de Brusselse atheneumleerlingen Jeremy Skrowonek en Noa Kawa, bij de gedachte aan wie deze hel hebben beleefd, elke dag om hoop hebben geschreeuwd om ten slotte vernederd, vergast, verbrand te worden. Dat verdriet mengt zich met onbegrip: hoe kunnen mensen zoiets aan andere mensen aandoen, families zomaar vernietigen? Maar wij, jongeren boordevol levenskracht, vormen de uiteindelijke overwinning van onze voorouders.

Bron: Benoit Lannoo