Verstand hebben van religie en dat goed en eigentijds overbrengen aan je leerlingen, is precies je corebusiness als katholieke school, stelt Toke Elshof met klem © RR
Religieus ongeletterde ouders kiezen toch voor katholieke school
25/06/2019 - 16:25
In mijn eerdere onderzoek naar de overdracht van godsdienstigheid binnen families bleken ouders redelijk tevreden met wat ze hun kinderen over religie konden meegeven. In mijn jongste onderzoek ligt dat anders. Hun religieuze ongeletterdheid is toegenomen, zegt Toke Elshof, universitair docent aan het Tilburg Cobbenhagen Center. Vanwege de religieuze diversiteit staat religie tegelijk wel vaker op de maatschappelijke agenda, waardoor die religieuze ongeletterdheid een probleem vormt. Uit de interviews voor mijn jongste onderzoek blijkt nu dat ouders verwachten dat de school hen daarin tegemoetkomt. Die uitkomst is verrassend, want gewoonlijk wordt aangenomen dat de dalende kerkelijkheid onder ouders katholieke scholen overbodig of zelfs ongewenst maakt.
Nostalgisch
In de interviews met de ouders over de schoolkeuze voor hun kinderen herkende Elshof het verlangen naar gedeelde waarden en normen dat onder veel Nederlanders leeft. Jonge ouders bleken vaak nostalgisch naar de veiligheid en verbondenheid waarvoor het katholicisme vroeger borg stond. Zij stellen vragen bij de toekomst van hun kinderen in een samenleving die anoniemer wordt, relaties instrumentaliseert en sterk prestatiegericht is. Dat leidt tot onzekerheid en onveiligheid, een gevoel dat door de toenemende religieuze diversiteit nog wordt versterkt. Dat gevoel speelt een rol in de schoolkeuze, zag Elshof: Een katholieke school sluit aan bij de waardeoriëntatie in het huiselijke leven en verschaft zo als het ware een dak boven de ziel. Tegelijk leert ze kinderen in een veilige omgeving een eigen levensbeschouwelijke weg en houding te kiezen in een maatschappelijke context van religieuze diversiteit. Zo slaat de school een brug tussen het huiselijke en de samenleving.
Maatschappelijk belang
De tijd dat er vanzelfsprekend drie partners waren in de godsdienstige opvoeding van kinderen – gezin, school en kerk – is voorbij. Vanwege de onkerkelijkheid is de kerk als partner weggevallen en het lijkt erop dat ouders verwachten dat de school dat volledig overneemt. Dat is bij uitstek het geval bij de tweede en derde categorie ouders, want voor de religieuze vorming van hun kind zijn zij nog meer afhankelijk van de school dan kerkelijke of islamitische ouders. Zij hebben dan ook het meest belang bij een school met een duidelijk katholiek profiel, merkt Elshof op.
Juist bij onkerkelijkheid neemt het maatschappelijke belang van confessioneel onderwijs toe. Toke Elshof
Open-minded en uitnodigend
Alle ouders die Elshof interviewde vinden dat religieonderwijs open-minded en uitnodigend moet zijn, zeker niet verplichtend. Katholieke scholen hebben echter niet per se de nodige expertise in huis voor die taak en bovendien hebben ze sowieso al veel op hun bordje liggen. Daarom zijn er die de bal terug in het kamp van de ouders leggen. Dat is niet alleen vreemd maar ook niet verstandig. Zo missen ze een kans om tegemoet te komen aan een maatschappelijk probleem, meent de onderzoekster. Ze benadrukt dat het bijbrengen van religieuze geletterdheid gewoon thuishoort in het rijtje van wiskunde, vreemde talen, wereldoriëntatie enzovoort. Zelfs openbare scholen zien dat steeds meer in.
Verstand hebben van religie en dat goed en eigentijds overbrengen aan je leerlingen, is precies je corebusiness als katholieke school. Toke Elshof